«دنیای‌اقتصاد» بررسی کرد
جهش صادراتی ایران به اتحادیه اوراسیا
در این میان اقلام ترجیحی صادرات ایران به اتحادیه اوراسیا به دو بخش ۳۷ قلم کالای مشمول تثبیت تعرفه و ۳۵۴ قلم کالای مشمول تخفیف تعرفه تقسیم شده‌اند که آمارها نشان می‌دهد اقلامی که مشمول تخفیف تعرفه بوده‌اند در اوراسیا اقبال بیشتری داشته و رشد صادراتی بیشتری را نسبت به کالاهای مشمول تثبیت تعرفه در بازه زمانی مورد نظر نسبت به بازه زمانی مشابه (طی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸) تجربه کرده‌اند. اما این موضوع در مورد واردات از اتحادیه اوراسیا برعکس است. به این معنی که اقلام ترجیحی وارداتی از اوراسیا شامل ۲۴۰ قلم کالا مشمول تخفیف تعرفه و ۱۵۰ قلم کالا مشمول تثبیت تعرفه است که از بین این دو گروه، کالاهای مشمول تثبیت تعرفه نه تنها ارزش بیشتری نسبت به گروه دیگر دارند، بلکه کاهش کمتری را در بازه زمانی مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده‌اند. بنابراین اقبال کالاهای مشمول تثبیت تعرفه در واردات بیشتر است.
حمید زادبوم، معاون وزیر و رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران در جلسه هماهنگی راهبردی مذاکرات تجارت آزاد با اوراسیا که با حضور سید رسول مهاجر معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه و نمایندگان برخی دستگاه‌های ذی‌ربط برگزار شد با اشاره به روند آغاز مذاکرات تجارت آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، از اعلام آمادگی کشورمان برای شروع مذاکرات به طرف اوراسیایی و اخذ مجوز مذاکره از هیات وزیران خبر داد.
وی افزود: طرف اوراسیایی شروع مذاکرات را منوط به اخذ مجوز شورای عالی اقتصادی اوراسیا عنوان کرده بود که این مجوز در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰ صادر شد. در حال حاضر کشورهای عضو اتحادیه در حال هماهنگی داخلی بوده و دبیرخانه اوراسیا آمادگی خود را برای شروع مذاکرات از فوریه ۲۰۲۰ اعلام کرده است. او با اشاره به عملکرد مثبت یکساله اجرایی شدن موافقت‌نامه موقت برای تشکیل منطقه آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و رشد ۸۲ درصدی صادرات ایران در اقلام مشمول این موافقت‌نامه، اقدامات صورت گرفته برای شروع این مذاکرات از جمله فرآیند تهیه فهرست‌های کالایی با دریافت نظرات سایر دستگاه‌ها و بخش‌خصوصی و مطالعات تطبیقی انجام شده درخصوص متن موافقت‌نامه‌های تجارت آزاد اوراسیا با سایر کشورها و فهرست‌های امتیازات آنها و همچنین فهرست‌های کالایی منفی ارائه شده توسط سایر دستگاه‌ها و مطالعات و بررسی‌های انجام شده درخصوص آنها را تشریح کرد.
براساس گزارش سازمان توسعه تجارت ایران و براساس آمارهای گمرک ایران، حجم تجارت کشورمان با مجموع پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا طی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان سال‌جاری، ۳میلیارد و ۴۱۹ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۸ درصدی داشته است. همچنین صادرات ایران به آن اتحادیه طی این مدت رشد ۳۰ درصدی را از لحاظ ارزش نشان می‌دهد و کسری تجاری با آن اتحادیه به میزان ۲۴۱ میلیون دلار بهبود یافته است.
صادرات ایران به اوراسیا طی بازه زمانی ۵ آبان سال ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ بیش از ۲ میلیون و ۶۵۷ هزار تن و به ارزش بیش از ۸۴۲ میلیون دلار بوده است. این در حالی است که از ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ صادرات ایران به این اتحادیه اقتصادی بیش از ۲میلیون و ۸۶۳ هزار تن به ارزش بیش از یک میلیارد و ۹۱ میلیون دلار بوده است. بنابراین صادرات ایران به این اتحادیه از نظر وزنی رشد ۸ درصدی و از نظر ارزشی رشد ۳۰ درصدی داشته است.
واردات از اتحادیه اقتصادی اوراسیا هم در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا آبان ۹۸ وزنی بیش از ۵ میلیون و ۶۰۳ هزار تن و ارزشی بیش از ۲ میلیارد و ۳۱۹ میلیون دلار داشته است. این در حالی است که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ وزن واردات با رشد ۲۰ درصدی به بیش از ۶ میلیون و ۶۹۶ هزار تن و ارزش واردات با رشد ۰۴/ ۰ درصدی به بیش از ۲ میلیارد و ۳۲۸ میلیون دلار رسیده است. بنابراین فاصله صادرات و واردات در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ کاهش یافته و به منفی یک میلیارد و ۲۳۶ میلیون رسیده است.
نمای صادرات اقلام ترجیحی
براساس این گزارش، در این موافقت‌نامه هم تثبیت تعرفه و هم تخفیف تعرفه برای اقلام ایرانی در نظر گرفته شده است. ۳۷ قلم کالا شامل تثبیت تعرفه و ۳۵۴ قلم کالا نیز شامل تخفیف تعرفه می‌شوند. آمارها نشان می‌دهد رشد صادرات در اقلامی که دارای تخفیف تعرفه هستند، چه از نظر وزنی و چه از نظر ارزشی بیش از ۹۰ درصد و نزدیک به ۱۰۰ درصد بوده است؛ به‌گونه‌ای که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ صادرات این اقلام ترجیحی ایران به اوراسیا ارزشی بیش از ۲۶۲ میلیون دلار و وزنی بیش از ۴۰۸ هزار تن داشته؛ در صورتی که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ صدور کالا به این پنج کشور با رشد ارزشی ۹۹ درصدی به نزدیک ۵۲۴ میلیون دلار و رشد وزنی ۹۲ درصدی به نزدیک ۷۸۴ هزار تن رسیده است. همچنین در ۳۷ قلم مشمول تثبیت تعرفه در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ صادراتی به وزن نزدیک به ۶۶ هزار تن و ارزش بیش از ۵۸ میلیون دلار انجام شده است. در صورتی که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ صادرات کالا وزنی بیش از ۷۵ هزار تن و ارزشی بیش از ۵۹ میلیون دلار داشته است. بنابراین در این بخش نیز شاهد رشد ۲ درصدی ارزش و ۱۵ درصدی وزنی هستیم .
همچنین میزان صادرات ایران در اقلام ترجیحی نشان می‌دهد طی دوره مورد بررسی، بیشترین میزان صادرات به روسیه با ارزش نزدیک به ۳۴۸ میلیون دلار و کمترین میزان صادرات به بلاروس به ارزش بیش از ۱۵ میلیون دلار انجام شده است. در عین حال ارمنستان در این بازه زمانی بیش از ۶۲ میلیون دلار از کالاهای مذکور از ایران وارد کرده و قرقیزستان نیز وارداتی نزدیک به ۴۲ میلیون دلار در این اقلام ترجیحی از ایران داشته است. ارزش صادرات اقلام ترجیحی ایران به قزاقستان هم طی بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ نزدیک به ۱۱۴ میلیون دلار ثبت شده است. علاوه بر این، در بازه زمانی مورد بررسی، از ۱۵ قلم عمده صادراتی ایران در فهرست ترجیحات اعطایی اوراسیا، ۱۴ ردیف تعرفه از جمله پسته، سیب، روغن‌های نفتی و فرآورده‌هایی با روغن‌های معدنی قیری، کشمش تیزابی بی دانه، فلفل‌فرنگی، گوجه فرنگی گلخانه ای، سایر داروها، رب گوجه فرنگی، خرما مضافتی، خیار، پرتقال، فرش، سایر خرما و انگور تازه مشمول تخفیف تعرفه‌ای شده‌اند. نرخ تعرفه یک محصول (کیوی) در صفر تثبیت و تعرفه اقلامی مانند فرش، پسته، خرما، کشمش و پرتقال برای کشورمان صفر شده است.
نمای واردات اقلام ترجیحی
واردات ایران از اوراسیا نیز شامل ۲۴۰ قلم مشمول تخفیف تعرفه و ۱۵۰ قلم مشمول تثبیت تعرفه است. واردات از اوراسیا در هر دو بخش با افت وزنی و ارزشی روبه‌رو بوده است.
واردات در ۲۴۰ قلم مشمول تخفیف تعرفه در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ وزنی بیش از ۷۴۲ میلیون دلار داشته و ارزشی بیش از ۵۹۷ میلیون دلار را به ثبت رسانده است. این در حالی است که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان سال‌جاری در این ۲۴۰ قلم کالا ارزش واردات از اوراسیا با افت ۳۴ درصدی به بیش از ۳۹۷ میلیون دلار و وزن واردات با افت ۳۵ درصدی به بیش از ۴۸۰ هزار تن رسیده است.
همچنین در ۱۵۰ قلم مشمول تثبیت تعرفه، واردات ایران از اوراسیا نه تنها ارزش بیشتری نسبت به کالاهای مشمول تعرفه دارند بلکه کاهش کمتری را نیز نسبت به آنها تجربه کرده‌اند. در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ بیش از یک میلیارد و ۳۷۶ میلیون دلار واردات از اتحادیه اوراسیا صورت گرفته است. این در حالی است که در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ ارزش واردات این گروه با افت ۸ درصدی به بیش از یک میلیارد و ۲۶۱ میلیون دلار رسیده است. همچنین وزن کالاهای وارداتی در بازه زمانی ۵ آبان ۹۷ تا ۵ آبان ۹۸ بیش از ۴ میلیون و ۷۰۷ هزار تن بوده که با افت ۵ درصدی به بیش از ۴ میلیون و ۴۵۶ هزار تن در بازه زمانی ۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹ رسیده است.
از میان ۵ کشور اوراسیایی، بیشترین واردات اقلام ترجیحی از روسیه با ارزش بیش از یک میلیارد و ۲۹۹ میلیون دلار یعنی معادل ۷۸ درصد از کل واردات اقلام ترجیحی از این اتحادیه و کمترین میزان واردات نیز از ارمنستان با ارزش بیش از ۲ میلیون دلار در بازه مورد بررسی (۵ آبان ۹۸ تا ۵ آبان ۹۹) انجام شده است.
در عین حال ارزش واردات اقلام ترجیحی از بلاروس به بیش از ۲۲ میلیون دلار و ارزش واردات این اقلام از قزاقستان به بیش از ۳۳۲ میلیون دلار در این بازه زمانی می‌رسد. همچنین واردات کالاهای مذکور از قرقیزستان ارزشی بیش از ۲ میلیون دلار دارد.
از ۱۵ قلم عمده وارداتی اقلام ترجیحی ایران از اوراسیا در فهرست مذکور طی دوره مورد بررسی ۱۰ ردیف تعرفه از جمله سایر جو، ذرت دامی، چوب اره شده، لاشه یا شقه بره، عدس، نخ پلی آمید، سایر نخود رسمی، کاغذ روزنامه به شکل رول یا ورق، دانه سویا، دانه کلزا تراریخته مشمول هیچ تخفیف تعرفه‌ای به اوراسیا نشده‌اند و تنها ۵ ردیف تعرفه شامل روغن دانه آفتابگردان، محصولات تخت نورد شده از آهن یا فولادهای غیرممزوج، سایر دامپرهای طراحی شده، تخته و سایر داروها مشمول کاهش تعرفه شده‌اند.
