به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» به نقل از سازمان تجارت جهانی، داده‌ها نشان می‌دهند پس از افت شدید حجم تجارت جهانی کالا در ۳ماه دوم که ناشی از بحران کووید-۱۹ بود، در ۳ماه سوم ۲۰۲۰ با رونق در این بخش روبه‌رو بوده‌ایم. بهبود تجارت در ۳ماه سوم باعث شد انقباض این مساله در کل سال ۲۰۲۰ اندکی محدود شود. حجم تجارت کالا در ۳ماه سوم رشدی ۶/ ۱۱ درصدی نسبت به ۳ماه پیش از آن داشت و این در حالی است که در ۳ماه دوم این بخش افتی ۷/ ۱۲ درصدی را تجربه کرده‌بود. به رغم این رشد باز هم حجم تجارت بین ماه‌های جولای و سپتامبر ۶/ ۵ درصد کمتر از دوره مشابه در سال پیش بود. آمار حجم تجارت در ۳ماه سوم مطابق با داده‌های مربوط به ارزش تجارت است که نشان‌دهنده سطحی از بهبود بود.

مناطق صنعتی‌تر بهبود بهتری در صادرات کالا تجربه‌ کردند و سرعت گسترش در مناطقی کمتر بود که بیش از حد تناسب منابع طبیعی صادر می‌کنند. رشد دورقمی صادرات نسبت به ۳ماه دوم در آمریکای شمالی (۱/ ۲۰ درصد)، اروپا (۳/ ۱۹ درصد) و آسیا (۱/ ۱۰ درصد که البته به دلیل افت کمتر در ۳ماه دوم، مبنایی بالاتر داشت) ثبت شد و در همین حال کمترین رشد مربوط به آمریکای مرکزی و جنوبی (۱/ ۳ درصد) و دیگر مناطق (۳/ ۳ درصد) بود. با این‌حال، در صورت مقایسه با دوره مشابه در سال پیش، صادرات در ۳ ماه سوم هنوز هم با افت روبه‌رو است به شکلی که در آمریکای شمالی منفی ۹درصد، اروپا منفی ۴/ ۵ درصد، آمریکای مرکزی و جنوبی منفی ۴/ ۳ درصد و دیگر مناطق منفی ۴/ ۱۱ درصد نسبت به سال قبل رشد صادرات داشته‌اند. تنها استثنای این مساله آسیا با ۴/ ۰+ است که در این بخش هم صادرات منطقه‌ای اندکی بهتر از سطوح مربوط به دوره مشابه در سال پیش بوده‌است.

حجم واردات کالا سریع‌ترین رشد را در آمریکای شمالی (۶/ ۱۶ درصد نسبت به ۳ماه دوم) و اروپا (۱۵ درصد) داشت، یعنی مناطقی که افت شدید واردات را در ۳ ماه دوم تجربه کرده‌ بودند. آسیا، به‌رغم عملکرد صادراتی قدرتمند در سوی واردات تنها ۱/ ۲ درصد رشد را در ۳ماه سوم تجربه کرد و این مساله نشان‌دهنده بیشتر شدن مازاد تجاری در این منطقه است. آمریکای جنوبی و مرکزی باز هم در ۳ماه سوم ۷/ ۰ درصد افت واردات نسبت به ۳ماه دوم داشتند اما واردات «دیگر مناطق» روی هم رفته رشد ۲/ ۳ درصدی را تجربه کرد. حجم واردات کالا در تمامی مناطق در ۳ماه سوم نسبت به دوره مشابه در سال گذشته کاهش پیدا کرد: آمریکای شمالی (۷/ ۴- درصد)، آمریکای جنوبی و مرکزی (۴/ ۱۹- درصد)، اروپا (۴/ ۶- درصد)، آسیا (۷/ ۴- درصد) و دیگر مناطق (۷/ ۱۴- درصد).

افزایش حجم تجارت کالا در ۳ماه سوم همزمان با کاهش اقدامات سختگیرانه و تعطیلی کرونایی در اروپا و آمریکای جنوبی بود، زیرا وضعیت سلامتی این مناطق طی ماه‌های تابستان بهبود پیدا کرده‌ بود. عوامل دیگر دخیل در این بهبود، شامل مداخله‌های مالی و پولی در اقتصادهای اصلی و انطباق بهتر بخش‌های کلیدی (به‌طور مشخص کسب‌وکارهای خرده‌فروشی آنلاین در اروپا و ایالات متحده) می‌شود. دلیل اصلی رشد خدمات آنلاین هم این است که کسب‌وکارها و خانوارها بیش از پیش از راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری که منجر به بهبود کار کردن و خرید از خانه می‌شوند، استقبال کردند. در نقطه مقابل این وضعیت آمریکای جنوبی و مرکزی و مناطق دیگر را داریم که به دلیل بالا رفتن شیوع کووید-۱۹ و کمبود ظرفیت مالی و پولی، باز هم وضعیت تجارت ضعیف باقی ماند.

حجم تجارت جهانی کالا در ۹ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۰ نسبت به دوره مشابه سال پیش ۲/ ۸ درصد افت کرده‌ است. البته آخرین پیش‌بینی سازمان تجارت جهانی حاکی از آن است که در کل سال ۲۰۲۰ تجارت جهانی افتی ۲/ ۹ درصدی را تجربه کند و ۹ ماه ابتدایی عملکرد بهتری را نسبت به این پیش‌بینی ثبت کرده‌اند. البته برای اظهار نظر قطعی درباره وضعیت کلی سال باید منتظر بمانیم و ببینیم افزایش اخیر شیوع کووید-۱۹ در ۳ماه چهارم چه تاثیری روی این اعداد و ارقام می‌گذارد. بر اساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اروپا، تعداد افراد مبتلا به کرونا در سطح جهان از ماه سپتامبر به این سو افزایش یافته‌است، به‌خصوص در اروپا که ۳۵ درصد از کل تجارت کالا در جهان را به خود اختصاص می‌دهد. تا این‌جای کار می‌دانیم که به لحاظ ارزشی تجارت در ماه اکتبر نسبت به سپتامبر افت کرده‌ است. شاخص‌های مربوط به حجم تجارت کالا در ۳ماه چهارم در بهار ۲۰۲۱ همزمان با آمار و پیش‌بینی‌های سالانه سازمان تجارت جهانی منتشر می‌شود.