در پژوهشی از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران بررسی شد
واکنش‌های چهار گانه به کووید - ۱۹
وجه اقتصادی
براساس مطالعه‌ای که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شده است، آمارهای بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که اعتبارات بانکی میان‌مرزی جهان در فصل نخست ۲۰۲۰ افزایش یافته است. این روند به ویژه با افزایش چشم‌گیر مطالبات خارجی در بخش رسمی ایالات متحده آمریکا همراه شده است و متقابلا اعتبارات در بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه نیز با رکود همراه بوده است. نهایتا نوسانات ناشی از پاندمی در بازارهای مالی منجر به جهش قابل‌توجهی در ارتقای جایگاه اوراق مبتنی بر دارایی بانک‌ها در جهان شده است.
افزایش برنامه خرید اضطراری پاندمی: در دوران بحران نیاز بیشتری برای داده‌های با کیفیت که به موقع در دسترس باشد وجود دارد. بانک مرکزی اروپا (ECB) و بانک‌های مرکزی ملی به مراکز گزارش‌دهنده کمک کردند تا اطمینان حاصل کنند که داده‌های تولیدی متناسب با اهداف‌شان است. بانک مرکزی اروپا برنامه‌ای تحت عنوان برنامه خرید اضطراری پاندمی معرفی کرده تا از بخش بانکی اروپا، بنگاه‌ها و خانوارها طی بحران کووید-۱۹ حمایت کند.
توقف صنعت هواپیمایی: صنعت حمل و نقل هوایی جهان، با قرنطینه گسترده و اعمال محدودیت‌های مسافرتی در بسیاری از مناطق جهان تقریبا متوقف شده است. بر اساس آمارها در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ تعداد مسافران نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۵۶ درصد کاهش یافته و از ۲/ ۲ میلیارد مسافر به یک میلیارد مسافر رسیده است. منطقه آسیا و اقیانوسیه بیشترین کاهش را در تعداد مسافران (۴۶۶ میلیون نفر) تجربه کرده است. پس از آن اروپا و آمریکای شمالی به ترتیب ۳۴۲ میلیون نفر و ۲۶۴ میلیون نفر افت تعداد مسافران را شاهد بوده‌اند. تقاضا برای حمل و نقل هوایی بار به پایین ترین سطح تاریخی خود رسیده و با کاهش ۲۸ درصدی همراه بوده است.
از سوی دیگر افزایش بیکاری، کاهش زمان کار، اخراج موقت و دلسردی برای یافتن کار منجر به برآورد کاهش ۱۴ درصدی کل ساعات کاری در فصل دوم سال ۲۰۲۰ نسبت به آخرین فصل ۲۰۱۹ شده که معادل ۴۰۰ میلیون شغل تمام وقت است. در عین حال کشورهای با درآمد کمتر از متوسط بیشترین آسیب را دیده‌اند و طی فصل دوم ۲۰۲۰ نسبت به فصل چهارم ۲۰۱۹ افت ساعات کاری بیش از ۱۶ درصدی را تجربه کرده‌اند. در میان مناطق جغرافیایی گوناگون نیز برآورد می‌شود قاره آمریکا بیشترین کاهش ساعات کاری را طی همین مدت تجربه کند که معادل ۷۰ میلیون شغل تمام وقت است.
افت شدید سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی: بحران کووید-۱۹ اثر آنی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته است و عواقب آن طولانی مدت خواهد بود. آنکتاد پیش‌بینی کرده که جریان سرمایه‌گذاری خارجی جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۴۰ درصد کاهش یابد و به حدود ۹۰۰ میلیارد دلار برسد. همچنین انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در سال ۲۰۲۰ بین ۵ تا ۱۰ درصد کاهش یابد.
کووید - ۱۹ آسیب‌های فراوانی را به جهان وارده کرده و منجر به مرگ، بیماری و ناامیدی اقتصادی شده است. آمارها نشان می‌دهد که کووید -۱۹ حدود ۷۱ تا ۱۰۰ میلیون نفر را به سوی فقر سوق داده است و جنوب آسیا و صحرای آفریقا مناطقی هستند که بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند.
وجه اجتماعی
داده‌های جدید نشان می‌دهد که جنسیت، معلولیت، نژاد، قومیت، مهاجرت و تبعیض در سراسر جهان گسترده است. این آمارها باید واکنش‌ها به کووید -۱۹ را به سمتی هدایت کند که اطمینان حاصل شود پاندمی وضعیت تبعیض موجود را تشدید نمی‌کند. طبق داده‌های ۳۱ کشور طی سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ از هر ۵ نفر، یک نفر شخصا با تبعیض‌هایی در حداقل یکی از زمینه‌هایی که قانون حقوق بین‌المللی آن را منع کرده مواجه شده است.
همچنین عدم استفاده از اقدامات لازم می‌تواند تلاش‌ها برای تولید مهارت‌های لازم برای جوامع را متوقف کند. اثر کووید-۱۹ بر یادگیری، به‌خصوص در مقطع ابتدایی نگران‌کننده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر به آسیب‌های وارده به یادگیری رسیدگی نشود، طی زمان این اثر منفی تشدید می‌شود.
وجه منطقه‌ای
حواله‌های ارزی خارجی که از سوی مهاجران برای خانواده‌های‌شان در سایر کشورها ارسال می‌شود، منبع مهم درآمدی برای خانواده‌های اقتصادهای در حال توسعه محسوب می‌شود. با متوقف شدن فعالیت‌های اقتصادی جهان، اقتصادهای در حال توسعه در آسیا و اقیانوسیه با تحولات داخلی بازار کار و اختلالاتی در دریافت این حواله‌های خارجی مواجه شده‌اند. در این میان اقتصادهای با وابستگی شدید به حواله‌های خارجی بسیار آسیب‌پذیر هستند.
همچنین بازار نیروی کار در فصل نخست سال ۲۰۲۰ نسبت به فصل چهارم سال ۲۰۱۹ حدود ۳/ ۰ واحد درصد تضعیف شده است و این در حالی است که اشتغال همچنان ثابت مانده است. غیبت از کار به بالاترین سطح خود رسیده، به‌طوری که تعداد افراد غایب از شغل در فصل نخست ۲۰۲۰ نسبت به فصل چهارم ۲۰۱۹ حدود ۳/ ۴ میلیون نفر افزایش داشته است.
از سوی دیگر پاندمی کووید - ۱۹ بزرگ‌ترین چالش اقتصادی است که جهان با آن روبه‌رو است و نااطمینانی‌های مربوط به عمق انقباض و سرعت بهبود را افزایش داده است. اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس با دو شوک همزمان مواجه شده‌اند: شیوع کووید-۱۹ و افت قیمت نفت. با وجود کاهش درآمد نفتی و تضعیف موقعیت مالی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس به منظور تسکین پیامدهای اقتصادی بحران کووید–۱۹ بر بخش خصوصی و خانوارها و حفظ ثبات مالی، واکنش سریعی نشان دادند. با شیوع بیشتر این بحران برای جلوگیری از سقوط اقتصادهای شورای همکاری خلیج فارس به یک رکود اقتصادی طولانی مدت که ممکن است منجر به افزایش بیکاری و ورشکستگی بخش خصوصی شود نیاز به اقدامات سریع‌تری است.
وجه آماری
سال کشاورزی دوره مرجع برای سرشماری کشاورزی است. هرگونه تاخیری در سرشماری ممکن است اثرات مخربی داشته باشد و از دست دادن یک فصل کشاورزی منجر به یک سال تعویق در سرشماری می‌شود. این مشکل نااطمینانی‌هایی را در مورد ادامه تامین مالی به همراه خواهد داشت و موجب تغییر ناخواسته‌ای در دوره مرجع خواهد شد.
در میان ۱۴۰ کشور مورد بررسی، سرشماری کشاورزی در ۲۷ درصد کشورها به تاخیر افتاده، در ۲۲ درصد موارد به زمان دیگری موکول شده و در ۴ درصد موارد نیز تعلیق شده است. فقط ۹ درصد کشورها سرشماری کشاورزی خود را انجام دادند و تحت تاثیر بحران کووید - ۱۹ قرار نگرفتند.
طی بحران‌ها، انتقال اطلاعات قابل اعتماد بسیار با اهمیت است. با شروع بحران کووید-۱۹ توییتر به‌عنوان یک شبکه محبوب برای ارتباطات آماری ظاهر شده است. اگرچه این روند در تمامی مناطق یکنواخت نبوده و داده‌ها نشان می‌دهد که ارتباطات آنلاین سازمان‌های مرجع ملی آمار، از اقدامات دولتی عقب افتاده است. در این گزارش داده‌های توییتر فعال ۹۰ سازمان مرجع ملی آمار در سراسر جهان از ژانویه ۲۰۲۰ تا ۹ ژوئیه ۲۰۲۰ جمع آوری شده است.
پاندمی کووید-۱۹ اثرات گسترده‌ای بر تجارت بین‌المللی سفر و حمل و نقل داشته است. سفر هوایی بین‌المللی طی آوریل تا مه ۲۰۲۰ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیش از ۹۰ درصد افت داشته است.
