از همه اینها گذشته وقتی که مقرراتی درخصوص اعاده اعتبار تاجر ورشکسته وضع می‌شود بیانگر آن است که اعتبار تاجر از او سلب شده که مجددا به او اعاده می‌شود. اگر این اعتبار از او سلب نشده بود اعاده آن معنی نداشت. اعاده اعتبار تاجر جنبه قهری ندارد و در هر مورد باید از مرجع قضایی تقاضا شود و دادگاه راجع به آن حکم صادر کند. در این مورد تاجر باید دادخواست اعاده اعتبار خود را به انضمام اسناد مثبته از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برای رئیس دادگستری محلی که اعلام ورشکستگی در حوزه آن واقع شده است تقدیم کند. رونوشت این دادخواست به مدت یک ماه در اتاق دادگاه و نیز در محوطه دادگستری، الصاق و اعلان می‌شود. علاوه‌بر این، مدیر دفتر دادگاه نیز باید مفاد دادخواست مزبور را به کلیه طلبکارانی که مطالبات آنها در حین تصفیه عمل تاجر ورشکسته یا بعد از آن تصدیق شده است و هنوز طلب خود را به‌طور کامل دریافت نکرده‌اند از طریق پست سفارشی ارسال کند. طلبکاران می‌توانند در مدت یک ماه از تاریخ اعلام مذکور نسبت به دادخواست اعاده اعتبار اعتراض کنند. رئیس دادگستری در طول این مدت یک ماه می‌تواند راجع به تاجر متقاضی تحقیق کند. پس از انقضای موعد، نتیجه تحقیقاتی که رئیس دادگستری انجام داده است به انضمام عرایض اعتراض به رئیس دادگاه تسلیم می‌شود. دادگاه صلاحیت‌دار در این مورد دادگاهی است که حکم ورشکستگی را صادر کرده یا دادگاهی است که جانشین آن شده است. رئیس دادگاه در صورت لزوم، تاجر و اعتراض‌کنندگان را به جلسه دادرسی احضار می‌کند. عدم حضور طرفین مانع رسیدگی نیست.

موارد اعاده اعتبار تاجر:

۱) اعاده اعتبار پس از پرداخت کلیه دیون: به موجب ماده ۵۶۱ قانون تجارت هر تاجر ورشکسته، که کلیه دیون خود را با متفرعات و مخارجی که به آن تعلق گرفته است، پس از اعلام ورشکستگی یا ختم آن، کاملا بپردازد، حق دارد از دادگاه تقاضای صدور حکم اعاده اعتبار خود را نماید. نکته حائز اهمیت این است که مطابق ماده ۵۶۲ از همان قانون، طلبکارها نمی‌توانند از جهت تاخیری که در ادای طلب آنها شده است، برای بیش از ۵ سال مطالبه متفرعات و خسارات تاخیر نمایند و در هر حال متفرعاتی که مطالبه می‌شود نباید بیش از هفت درصد در سال طلب باشد. آغاز تاخیر نیز از تاریخ طلب محسوب است نه از تاریخ صدور حکم ورشکستگی. شریک ضامن یک شرکت ورشکسته، برای آنکه بتواند از حق اعاده اعتبار بهره مند شود، باید ثابت  کند که تمام دیون شرکت را پرداخت است ولو اینکه نسبت به شخص او قرارداد ارفاقی مخصوصی وجود داشته باشد. از آنجا که شریک ضامن در شرکت‌هایی که ضامن دارند مسوول پرداخت کلیه دیون شرکت است طبیعی است تا زمانی که دیون شرکت پرداخت نشده مسوول باقی می‌ماند و در واقع مانند تاجری است که دیون شخصی‌اش را نپرداخته است. در صورتی که یک یا چند نفر از طلبکارها مفقودالاثر یا غایب بوده یا اینکه از دریافت وجه امتناع نمایند، تاجر ورشکسته باید وجوهی را که به آنها مدیون است با اطلاع دادستان یا رئیس دادگستری محل، به حساب سپرده موقت دادگستری بسپارد و در این صورت بریء الذمه محسوب می‌شود.

۲ ) اعاده اعتبار تاجری که کلیه دیون خود را نپرداخته است، مطابق ماده ۵۶۵ قانون تجارت، تاجر ورشکسته در دو مورد پس از اثبات صحت عمل در مدت ۵ سال از تاریخ اعلام ورشکستگی، می‌تواند اعتبار خود را اعاده نماید. اولین مورد آنکه تاجر ورشکسته که تحصیل قرارداد ارفاقی نموده و تمام وجوهی را که به موجب قرارداد به عهده گرفته است پرداخته باشد. این ترتیب در مورد شریک ورشکسته که شخصا تحصیل قرارداد ارفاقی جداگانه نیز نموده است رعایت می‌شود. (قرارداد ارفاقی به این معناست که طلبکاران قبول می‌کنند از مقداری از طلب خود بگذارند و می‌پذیرند که طلب آنها جزئا یا کلا در زمانی معین و معمولاً به‌صورت اقساط پرداخت شود) دومین مورد زمانی است که کلیه طلبکاران، تاجر ورشکسته را بری‌ءالذمه کرده یا به اعاده اعتبار او رضایت داده باشند.

در مورد اشخاص ورشکسته به تقلب و همچنین اشخاصی که به جهت ارتکاب به سرقت و کلاهبرداری یا خیانت در امانت از سوی محاکم قضایی محکوم شده‌اند، مادامی که از جنبه جزایی، از آنها اعاده حیثیت نشده باشد، نمی‌توانند از جنبه تجاری تقاضای اعاده اعتبار نمایند.

پی‌نوشت‌: ۱- مطالب ستون بایسته‌های حقوق در بازرگانی شنبه هر هفته در صفحه‌۵ چاپ می‌شود.