کارنامه ۸ ساله تجارت خارجی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بررسی شد
خزان تراز تجاری کشاورزی در بهار ۹۸
از سال‌های ۹۲ تا ۹۸ چه گذشت؟
در این گزارش، اطلاعات تجارت محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در بهار ۹۹ با داده‌های سالانه هفت سال گذشته (سال‌های ۹۲ تا ۹۸) مورد مقایسه قرار گرفته و در آن واردات محصولات اساسی کشاورزی و صنایع غذایی، صادرات محصولات عمده کشاورزی و صنایع غذایی و تراز تجاری سه ماه نخست ۹۹ با مدت مشابه سال‌های قبل نیز مقایسه شده است.
روند صادرات از سال‌های ۹۲ تا ۹۹ حکایت از آن دارد که وزن صادرات در سال ۹۲ معادل ۹۸۹ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۱۶۴ میلیون دلار بود. در همین بازه زمانی ۳ میلیون و ۷۴۸ هزار تن محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ارزش ۲ میلیارد و ۸۲۲ میلیون دلار وارد شده بود. از این رو تراز وزنی منفی ۲ میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلار و تراز ارزشی منفی یک میلیارد و ۶۵۸ میلیون دلار در سال ۹۲ ثبت شد.
در بهار سال ۹۳ نیز یک میلیون و ۳۵۳ هزار تن محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به بازارهای هدف صادر شد که ارزشی معادل یک میلیارد و ۴۴۷ میلیون دلار داشت. همچنین واردات در این بازه زمانی وزنی معادل ۵ میلیون و ۴۰۳ هزار تن و ارزش ۳ میلیارد و ۲۶۰ میلیون دلاری داشت. از این‌رو تراز وزنی در بهار ۹۳ منفی ۴ میلیون و ۴۹ هزار تن و تراز ارزشی نیز منفی یک میلیارد و ۸۱۴ میلیون دلار ثبت شد.
بهار ۹۴ هم با صادرات یک میلیون و ۳۰۲ هزار تن محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ارزش یک میلیارد و ۲۸۷ میلیون دلار و واردات ۴ میلیون و ۵۹۴ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۲۶۰ میلیون دلار همراه بود. از این‌رو تراز وزنی سه ماهه نخست سال ۹۴ منفی ۳ میلیون و ۲۹۲ هزار تن و تراز تجاری آن منفی ۹۷۴ میلیون دلار رقم خورده است.
در سه ماهه نخست سال ۹۵ نیز یک میلیون و ۳۹۷ هزار تن کالاهای مربوط به این گروه با ارزشی معادل یک میلیارد و ۴۲۸ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شد. همچنین ۴ میلیون و ۲۹۲ هزار تن از این کالاها به ارزش ۲ میلیارد و ۱۲۲ میلیون دلار وارد کشور شد. تراز وزنی در این دوره منفی ۲ میلیون و ۸۹۴ هزار تن و تراز تجاری نیز منفی ۶۹۵ میلیون دلار بود. کمترین فاصله ارزشی بین صادرات و واردات در این بازه زمانی رقم خورده است.
در بهار سال ۹۶ نیز یک میلیون و ۴۴۹ هزار تن محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به ارزش یک میلیارد و ۲۹۵ میلیون دلار صادر و در مقابل ۵ میلیون و ۶ هزار تن از این گروه کالایی به ارزش ۲ میلیارد و ۱۲۲ میلیون دلار وارد شد. تراز وزنی در بهار ۹۶ منفی ۳ میلیون و ۵۵۷ هزار تن و تراز تجاری منفی یک میلیارد و ۵۶۹ میلیون دلار به ثبت رسیده است.
صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در سه ماهه نخست سال ۹۷ حدود ۲ میلیون و ۲۲ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۹۳ میلیون دلار بود. واردات در این بخش و این بازه زمانی نیز وزنی معادل ۴ میلیون و ۷۲۲ هزار تن و ارزشی معادل ۲ میلیارد و ۵۳۸ میلیون دلار داشت. تراز وزنی در این دوره منفی ۲میلیون و ۷۰۰ هزار تن و تراز ارزشی نیز منفی ۹۵۵ میلیون دلار ثبت شده است.
مقدار صادرات در این گروه کالایی در بهار ۹۸ هم یک میلیون و ۷۸۴ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۳۰۱ میلیون دلار بود که در مقابل آن ۶ میلیون و ۷۶۰ هزار تن به ارزش ۳ میلیارد و ۸۳۰ میلیون دلار وارد شد. تراز تجاری در این بازه زمانی به لحاظ کسری تجاری، رکورددار هشت سال مورد بررسی است. تراز ارزشی رقم خورده در این سال منفی ۲ میلیارد و ۵۲۹ میلیون دلار بوده و تراز وزنی هم منفی ۴ میلیون و ۹۷۷ هزار تن ثبت شده است.
صادرات در بهار ۹۹
در سه‌ماهه بهار ۹۹، مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۲ هزار و ۷۰ تن و به ارزش یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون دلار بوده که ازنظر وزن ۴/ ۹ درصد و از نظر ارزش ۶/ ۱۹ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس آمارها، ارزش صادرات بهار ۹۹ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۹/ ۳ درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط شش سال منتهی به ۹۷ نیز ۶/ ۸ درصد کاهش دارد.
اقلام عمده صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی شامل انواع سبزی و صیفی و محصولات جالیزی به ارزش ۳۵۰ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار با سهم ۲۸ درصد، انواع میوه‌های درختی به ارزش ۳۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار دلار با سهم ۷/ ۲۷ درصد، شیر و فرآورده‌های آن به ارزش ۱۰۹ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار با سهم ۸/ ۸ درصد، انواع شیرینی و شکلات به ارزش ۹/ ۷۳ میلیون دلار با سهم ۹/ ۵ درصد، ماهی و میگو به ارزش ۶/ ۴۴ میلیون دلار با سهم ۶/ ۳ درصد، زعفران ۶/ ۳۸ میلیون دلار با سهم حدود ۱/ ۳ درصد، انواع آبمیوه و کمپوت ۲/ ۳۸ میلیون دلار با سهم ۱/ ۳ درصد، رب گوجه‌فرنگی ۲/ ۳۲ میلیون دلار با سهم ۶/ ۲ درصد، انواع نان (خشک، سوخاری و...) ۱۴ میلیون دلار با سهم ۱/ ۱ درصد و انواع خمیرهای غذایی ۷/ ۱۳ میلیون دلار با سهم ۱/ ۱ درصد از کل ارزش صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده است.
متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی بخش کشاورزی ۶۰۴ دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای صادراتی غیرنفتی کشور (۲۹۰ دلار) ۱۰۸ درصد بیشتر شده است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی صادراتی در بهار ۹۹ بالغ‌بر ۱۴۱ هزار و ۶۵۸ ریال بوده که نسبت به سال قبل (۹۸ هزار و ۱۳۸ ریال) ۴/ ۴۴ درصد افزایش داشته است.
واردات در بهار ۹۹
مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در بهار ۹۹، حدود ۶۸ هزار تن به ارزش ۲ هزار و ۶۱۵ میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن ۳/ ۷۷ درصد و ازنظر ارزش ۳/ ۳۴ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت حدود ۳۲ درصد کمتر از سال قبل و درمجموع ۱/ ۱ درصد کمتر از میانگین ۶ سال منتهی به سال ۹۷ بوده است.
اقلام عمده وارداتی محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در دوماهه ۹۹، شامل ذرت به ارزش ۹/ ۵۸۷ میلیون دلار با سهم ۵/ ۲۲ درصد، گندم به ارزش ۴/ ۵۳۷ میلیون دلار با سهم ۶/ ۲۰ درصد، کنجاله به ارزش ۸/ ۱۴۸ میلیون دلار با سهم ۷/ ۵ درصد، برنج به ارزش ۲/ ۲۰۸ میلیون دلار با سهم ۸ درصد، روغن نباتی به ارزش ۸/ ۱۳۸ میلیون دلار با سهم ۳/ ۵ درصد، دانه سویا به ارزش ۷/ ۱۶۹ میلیون دلار با سهم ۵/ ۶ درصد، قند و شکر به ارزش ۱/ ۱۵۲ میلیون دلار با سهم ۸/ ۵ درصد، جو به ارزش ۳/ ۱۳۰ میلیون دلار با سهم ۵ درصد، انواع میوه به ارزش ۹/ ۹۸ میلیون دلار با سهم ۸/ ۳ درصد، چای به ارزش ۹/ ۶۸ میلیون دلار با سهم ۶/ ۲ درصد و گوشت قرمز به ارزش ۵/ ۵۹ میلیون دلار با سهم ۳/ ۲ درصد، از کل ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی بوده که درمجموع حدود ۹۵ درصد ارزش واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی را شامل می‌شوند.
متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی بخش کشاورزی در بهار امسال، ۳۷۹ دلار بوده که در مقایسه با متوسط قیمت هر تن کالاهای وارداتی کل کشور (۸۵۴ دلار) حدود ۵۶ درصد کمتر شده است. متوسط ارزش گمرکی هر دلار محصولات کشاورزی و صنایع غذایی وارداتی ۴۲ هزار ریال بوده که نسبت به سال قبل تغییری نداشته است.
تراز تجاری محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در بهار ۹۹ منفی یک میلیارد و ۳۶۵ میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۴۶ درصد بهبود نشان می‌دهد (ارزش صادرات ۹/ ۳ درصد و ارزش واردات حدود ۷/ ۳۱ درصد کاهش داشته است) و کسری تراز تجاری سه‌ماهه سال ۹۹ نسبت به میانگین ۶ سال منتهی به ۹۷ که منفی یک میلیارد و ۲۷۷ میلیون دلار بوده، ۸/ ۶ درصد کسری داشته است.
نهاده‌های کشاورزی
آفت‌کش‌ها:در سه‌ماهه سال ۹۹، در مجموع ۲ هزار و ۸۲۴ تن و ۱۰۰ کیلوگرم آفت‌کش به‌صورت آماده مصرف و هزار و ۲۸۲ تن و ۷۰۰ کیلوگرم به‌صورت تکنیکال وارد کشور شده که در مقایسه با سال قبل، آفت‌کش‌های آماده مصرف حدود ۶۶ درصد و تکنیکال‌ها حدود ۷۹ درصد کاهش نشان می‌دهد. درمجموع با تبدیل آفت‌کش‌های تکنیکال به آماده مصرف (با اعمال ضریب تبدیل ۵/ ۲) می‌توان نتیجه گرفت که در سه‌ماهه ۹۹ مقدار واردات آفت‌کش‌ها نسبت به مدت مشابه پارسال ۷۴ درصد کاهش دارد و در این رابطه سهم کاهشی علف‌کش‌ها ۷/ ۷۸ درصد، حشره‌کش‌ها ۷۷ درصد و قارچ‌کش‌ها ۴/ ۷۵ درصد بوده است. جمع کل ارزش آفت‌کش‌های وارداتی در سه ماه نخست ۹۹ بالغ‌بر ۶/ ۳۳ میلیون دلار بود که ۳/ ۶۷ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل شد.
در سه ماه نخست ۹۹ مقدار هزار و ۵۳ تن و ۸۰۰ کیلوگرم آفت‌کش آماده مصرف و ۲/ ۶۵ تن آفت‌کش تکنیکال به ارزش یک‌میلیون و ۹۳۳ هزار و ۸۰۰ دلار صادر شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر مقداری، آماده مصرف ۸/ ۷ درصد افزایش و تکنیکال ۵۸ درصد افت و ازنظر ارزش نیز درمجموع ۸/ ۹ درصد کاهش دارد.
کودها: کل واردات کودها در سه ماه نخست ۹۹ بالغ بر ۸/ ۱۷ هزار تن به ارزش ۱/ ۱۸ میلیون دلار بوده که در مقایسه با سال قبل ازنظر وزنی ۵/ ۸۷ درصد و از نظر ارزش ۹/ ۷۴ درصد کاهش نشان می‌دهد. بین انواع کودهای وارداتی کود NPK حدود ۲/ ۱۷ درصد افزایش داشته، اما کودهای فسفره ۱۰۰ درصد، کودهای پتاسه ۳/ ۸۲ درصد، میکرو ۸/ ۸۰ درصد و کودهای ازته ۹/ ۶۴ درصد به ترتیب ازنظر مقدار نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته‌اند. در سه ماه نخست سال ۹۹ مقدار ۴/ ۸۸۲ هزار تن کود باارزش ۱۵۷ میلیون دلار صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ازنظر مقدار ۱۱ درصد و ازنظر ارزش ۹/ ۱۳ درصد کاهش داشته است. در ضمن بیش از ۹۰ درصد مقدار کودهای صادراتی کود اوره بوده است.
بذر: درمجموع کل واردات بذر و سایر اندام‌های تکثیر شونده گیاهی در سه ماه نخست ۹۹ بالغ‌بر ۲۵۳۴ تن با ارزش ۳/ ۴۱ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل ازنظر وزنی ۲/ ۲۸ درصد و ازنظر ارزش ۴/ ۱۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. از بین بذرهای مهم مقدار واردات بذر سبزیجات با کاهش ۹/ ۹۸ درصدی، بذر چغندرقند با کاهشی ۷/ ۴۶ درصدی و بذر ذرت با کاهش ۴/ ۶۳ درصدی روبه رو بوده، اما بذر یونجه و شبدر با ۱/ ۴۴ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. در سه ماه نخست ۹۹ مقدار ۱/ ۱۶۸۶ تن بذر و سایر اندام‌های تکثیر شونده گیاهی با ارزش ۷/ ۲ میلیون دلار صادر شده که مربوط به سایر اندام‌های تکثیر شونده است. این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ازنظر مقدار ۸/ ۴۱ درصد و ازنظر ارزش ۳۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.
میزان بارندگی: طی ۹ ماه گذشته از سال آبی ۹۹-۱۳۹۸ میزان بارندگی ۴/ ۲۸۵ میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۸ درصد کاهش و در مقایسه با بلندمدت (۵۱ساله) ۹/ ۲۸ درصد افزایش داشته است.
