دو پلان از تجارت ایران

گزارش دیگر درخصوص تجارت خارجی ایران با اتحادیه اروپا در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸ است. این روزها اتحادیه اروپا در مقابل خروج آمریکا از برجام قد علم کرده و می‌خواهد به هر طریقی، سطح روابط سیاسی و اقتصادی خود با ایران را حفظ کند. آمارها نشان می‌دهد که حجم تجارت خارجی ایران با این اتحادیه در سه ماه نخست ۲۰۱۸ حدود یک درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷ کاهش یافته که صرفا به‌دلیل کاهش واردات ایران از کشورهای این منطقه بوده است؛ اما ارزش صادرات کشور به اتحادیه اروپا نیز افزایش یافته که عمدتا به‌دلیل افزایش صادرات ایران به یونان و اسپانیا است.

رتبه صادراتی ۲۰۱۷ ایران در دنیا

براساس گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از بخش اقتصادی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) از میزان صادرات ۲۲۳ کشور جهان در سال ۲۰۱۷، ایران در این سال ۹۲ میلیارد دلار کالا و خدمات صادر کرده است. صادرات ایران در این سال از ۱۸۶ کشور جهان بیشتر بوده است. براساس محاسبات آماری، ایران از نظر ارزش صادرات خود در سال ۲۰۱۷ در رتبه ۳۷ جهان و بالاتر از برخی کشورهای اروپایی مثل اسلواکی، فنلاند، پرتغال، یونان و لتونی قرار گرفته است.

چین با صادرات ۲۱۵۷ میلیارد دلاری بزرگ‌ترین صادرکننده جهان در این سال شناخته شده و آمریکا با ۱۵۷۶ میلیارد دلار صادرات در رتبه دوم جای گرفته است. آلمان نیز با صادرات ۱۴۰۱ میلیارد دلاری سومین صادرکننده بزرگ جهان شناخته شده است. برخی کشورهای دیگری که صادرات بیشتری نسبت به ایران در سال ۲۰۱۷ داشته‌اند عبارتند از: ژاپن با ۶۸۳ میلیارد دلار، کره‌جنوبی با ۵۵۲ میلیارد دلار، فرانسه با ۵۴۱ میلیارد دلار، روسیه با ۳۳۶ میلیارد دلار، امارات با ۳۱۴ میلیارد دلار، هند با ۲۲۹ میلیارد دلار، ترکیه با ۱۵۷ میلیارد دلار و نروژ با ۱۰۲ میلیارد دلار. برخی کشورها که صادرات کمتری نسبت به ایران داشته‌اند نیز عبارتند از: اسلواکی با ۵/ ۸۰ میلیارد دلار، آفریقای جنوبی با ۲۵/ ۷۸ میلیارد دلار، فنلاند با ۵/ ۶۵ میلیارد دلار، پرتغال با ۶/ ۶۲ میلیارد دلار، عراق با ۷/ ۵۶ میلیارد دلار، یونان با ۲/ ۲۹ میلیارد دلار، مصر با ۵/ ۲۳ میلیارد دلار، بحرین با ۳/ ۱۴ میلیارد دلار، لتونی با ۳/ ۱۲ میلیارد دلار و ترکمنستان با ۳۹/ ۷ میلیارد دلار.

کاهش تجارت با اروپا

از سوی دیگر، براساس گزارشی که از سوی معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران منتشر شده، طی سه ماهه نخست ۲۰۱۸، ارزش تجارت ایران با اتحادیه اروپا حدود یک درصد نسبت به مدت مشابه ۲۰۱۷ کاهش یافته است که از محل کاهش واردات ایران از این منطقه به ویژه از فرانسه بوده است. ارزش صادرات کشور به اتحادیه اروپا نیز افزایش یافته که عمدتا به‌دلیل افزایش صادرات ایران به یونان و اسپانیا است. همچنین بخش عمده واردات ایران از اتحادیه اروپا مربوط به ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل و بخش عمده صادرات ایران به این منطقه نیز مربوط به سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها بوده است.  طی مدت مذکور، صادرات ایران به اتحادیه اروپا حدود ۱۳۵ میلیون یورو افزایش و واردات ایران از کشورهای عضو این منطقه حدود ۱۴۰ میلیون یورو کاهش یافته است. صادرات ایران به اروپا طی سه ماه نخست ۲۰۱۸ نیز حاکی از رشد ۵ درصدی است. افزایش صادرات ایران به یونان و اسپانیا مهم‌ترین دلایل رشد ارزش صادرات ایران به اتحادیه اروپا طی سه ماهه نخست ۲۰۱۸ بوده است. صادرات ایران به اسپانیا و یونان طی مدت زمان مذکور بیشترین رشد را داشته است و جمعا به حدود ۱/ ۱ میلیارد یورو رسیده که ۳۹ درصد ارزش صادرات ایران به اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهد.

صادرات ایران به برخی از کشورهای اروپایی رشد و به برخی دیگر افت داشته است. آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد کاهش ۷۵ درصدی ارزش صادرات ایران به بلغارستان، کاهش ۶۸ درصدی ارزش صادرات به هلند، کاهش ۱۸ درصدی ارزش صادرات به اتریش، کاهش ۱۶ درصدی صادرات به بلژیک، کاهش ۱۱ درصدی صادرات به انگلیس، کاهش ۱۰ درصدی ارزش صادرات به فرانسه و کاهش ۹ درصدی ارزش صادرات به آلمان در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸ رقم خورده است. از سوی دیگر، افزایش بیش از ۱۳ برابری ارزش صادرات ایران به اسلوونی، افزایش بیش از ۷ برابری ارزش صادرات به لوکزامبورگ، افزایش حدود ۳ برابری ارزش صادرات به فنلاند، رشد ۷۵ درصدی ارزش صادرات به اسپانیا، رشد ۷۱ درصدی ارزش صادرات به یونان و رشد ۶۹ درصدی ارزش صادرات به جمهوری چک نیز حاصل صادرات ایران به این کشورهای اروپایی است.  ارزش واردات ایران از اتحادیه اروپا هم طی سه ماهه نخست ۲۰۱۸ حدود ۵/ ۵ درصد کاهش داشته است. عامل مسلط در کاهش ارزش واردات ایران از اتحادیه اروپا، کاهش واردات از فرانسه بوده است. ارزش واردات ایران از فرانسه در سه ماهه نخست ۲۰۱۸ با ۴۶ درصد کاهش نسبت به مدت زمان مشابه سال قبل به حدود ۲۴۸ میلیون یورو رسیده است. بر این اساس، ارزش واردات ایران از قبرس کاهش ۶۸ درصدی را تجربه کرده و واردات از پرتغال با کاهش ۵۵ درصدی به لحاظ ارزشی مواجه بوده است. کاهش ۴۶ درصدی واردات از فرانسه و ‌کاهش ۴/ ۱۷ درصدی واردات از کرواسی نیز برگ دیگری از تجارت ایران با اروپا را به خود اختصاص داده است. علاوه بر این، ارزش واردات از بلژیک نیز کاهش ۱۵ درصدی و از اتریش کاهش ۶/ ۱۲ درصدی را رقم زده است.

آن روی سکه واردات ایران با اتحادیه اروپا هم مربوط به افزایش ورود کالا از کشورهای این اتحادیه است. سه برابر شدن ارزش واردات ایران از ایرلند، افزایش ۹۰ درصدی ارزش واردات از لتونی، افزایش ۶۰ درصدی ارزش واردات از اسپانیا، افزایش ۴۲ درصدی ارزش واردات از هلند و افزایش ۳۵ درصدی ارزش واردات ایران از یونان، در این بخش می‌گنجد. در ترکیب کالاهای صادراتی ایران به اتحادیه اروپا طی سه ماهه نخست ۲۰۱۸ نسبت به مدت زمان مشابه سال ۲۰۱۷، از سهم سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها کاسته شده و به سهم کالاهای صنعتی افزوده شده است. البته همچنان بخش عمده صادرات ایران به این منطقه را سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها تشکیل می‌دهد.  در ترکیب کالاهای وارداتی ایران از اتحادیه اروپا طی سه ماهه نخست ۲۰۱۸ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۷، به سهم سوخت‌های معدنی و روان‌کننده‌ها و کالاهای صنعتی طبقه‌بندی شده افزوده شده و از سهم ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل کاسته شده است. با این وجود همچنان ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل، محصولات عمده وارداتی کشور از اتحادیه اروپا محسوب می‌شوند.