به فلز زرد احترام بگذارید
دوران طلایی برای شیفتگان طلا
برای مثال، فهد کمال، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری بانک بریتانیای کوتس به فایننشال‌تایمز می‌گوید: او تقریبا یک‌سال پیش شروع به خریداری طلا با هدف پوشش ریسک کرد. اگرچه او به درستی پیش‌بینی کرده بود که دارایی‌های ریسکی مانند سهام سال خوبی خواهند داشت، اما با توجه به مخاطرات موجود در فضای ژئوپلیتیک کنونی، تصمیم گرفت بخشی از سبد سرمایه‌گذاری خود را به طلا اختصاص دهد تا از آن برای پوشش ریسک پرتفوی خود استفاده کند. این راهبرد در واقع بهره‌گیری از همان نقش معمول حمایتی طلا در مواقعی است که برخی رویدادهای غیرمنتظره مانع تحقق پیش‌بینی‌های مثبت درباره روند قیمتی دارایی‌های پرریسک همچون سهام و اوراق بدهی شرکتی می‌شوند.
بررسی وضعیت بازارهای مالی حاکی از آن است که آن پیش‌بینی‌های مثبت درباره دارایی‌های ریسکی محقق شده و با این وجود، طلا نیز عملکرد درخشانی داشته است. جهش قیمت طلا آن‌چنان پرشتاب بوده است که برخی از سرمایه‌گذاران تصمیم گرفته‌اند بخشی از سود خود را ذخیره کنند. با توجه به صعود بیش از 25درصدی قیمت این فلز ارزشمند از ابتدای سال، اینکه برخی سرمایه‌گذاران تشویق شوند به میزان سود فعلی رضایت دهند و از بازار خارج شوند، اقدامی معقول به نظر می‌رسد. اما این شناسایی سود که اخیرا باعث اصلاح کم‌دامنه قیمت طلا شد، این حقیقت را که این دارایی امن در میانه روندی رویایی قرار دارد، پنهان نمی‌کند. طلا از کف کمتر از 2هزار دلار در هر اونس که در فوریه لمس شد، 35درصد رشد کرده است.
مشکل همیشگی
با این حال، مشکل همیشگی طلا آن است که نمی‌توان با قاطعیت دلایل حرکات قیمتی آن را تبیین کرد. این فلز ارزشمند مانند سایر کالاهای پایه‌ای نیست که قیمتشان تحت تاثیر عرضه و تقاضای بخش واقعی صنعت نوسان می‌کند و همچنین به دارایی‌هایی که بازده نقدی دارند، مانند سهام و اوراق بدهی، نیز شباهت ندارد. حداقل در تئوری، حرکات قیمتی چنین دارایی‌هایی را می‌توان با مدل‌های ارزش‌گذاری مبتنی بر جریانات نقد آتی یا حداقل بر اساس تحلیل بنیادی شرایط اقتصاد کلان تا حدی تخمین زد. برخی سرمایه‌گذاران به کاربرد طلا به‌عنوان ابزار پوشش ریسک در مقابل تورم علاقه‌مند هستند.
البته طی یک‌سال گذشته درحالی‌که روند تورم نزولی بوده است، باز هم شاهد رشد قیمت طلا بوده‌ایم. برخی دیگر از طرفداران طلا معتقد هستند زمان خرید طلا هنگامی نیست که تورم افزایش پیدا می‌کند، بلکه بهترین زمان وقتی است که نرخ بهره و در نتیجه بازده اوراق بدهی تنزل می‌یابد؛ زیرا با توجه به اینکه طلا بازده نقدی ندارد، نگهداری آن در این شرایط کم‌هزینه‌تر می‌شود. اما این استدلال نیز رشد شتابان طلا را توضیح نمی‌دهد؛ زیرا بازده اوراق خزانه 10ساله در سال جاری همیشه بالا بوده است. تحلیل کلاسیک برای توضیح صعود قیمت طلا نیز به این نکته تاکید دارد که با تشدید تنش‌های ژئوپلیتیک، قیمت فلز زرد بالا می‌رود.
با اینکه این استدلال منطقی به نظر می‌رسد، اما عجیب است که بعد از اوج‌گیری تنش‌ها بین ایران و اسرائیل، قیمت طلا در هفته‌های اخیر رکورد جدیدی ثبت نکرده است. طرفداران سرسخت طلا نیز این دارایی امن را محافظی در مقابل سقوط «قریب‌الوقوع» ارزش ارزهای رایج و همچنین «دسیسه‌های مرموز» دولت‌ها و بانک‌های مرکزی که از نظر آنها سیطره بیش از حدی بر جریان پول دارند، می‌دانند. اما همین نگاه درباره رمزارزها مطرح بوده و افراطی بودن آن مشخص شده است.
ترکیبی از عوامل
به گفته جونی توز، تحلیلگر طلا در بانک UBS، «اگر امکان داشت که تقویت ارزش دلار در سال جاری را به یک عامل نسبت داد، کار بسیار آسان بود، اما در واقعیت، رالی طلا ناشی از ترکیبی از عوامل بوده است و تقاضای فراگیر در بخش‌های مختلف بازار با کمبود عرضه تلاقی پیدا کرده است.» این کارشناس معتقد است برخی نیروها، از جمله کاهش نرخ بهره در آمریکا و افت ارزش دلار، موجب تداوم روند صعودی قیمت طلا خواهند شد. او می‌افزاید: بانک‌های مرکزی و سایر متقاضیان نهادی به احتمال زیاد به خرید طلا ادامه خواهند داد. توز اشتیاق فزاینده دولت‌ها به خرید طلا را به هراس آنها از اقدام آمریکا به ضبط دارایی‌های دلاری روسیه و تمایل آنها به متنوع‌سازی ابزارهایشان برای ذخیره‌سازی ثروت نسبت می‌دهد. او پیش‌بینی می‌کند که قیمت طلا تا پایان سال جاری به 2800دلار در هر اونس (200دلار بیش از برآورد قبلی بانک UBS) و تا پایان2025 به سه هزار دلار برسد که رشد بزرگی محسوب می‌شود.
برخی تحلیلگران می‌گویند زمان آن فرارسیده است که افراد بدبین به طلا به این دارایی امن احترام بیشتری بگذارند. به گفته مدیر پرتفو سبد ترکیبی شرکت سرمایه‌گذاری روبکو، «افراد خوش‌بین به طلا گاهی به طعنه شیفتگان طلا خوانده می‌شوند و گفته می‌شود که آنها در گذشته جا مانده‌اند و تشخیص نمی‌دهند که بازارهای مالی متحول شده‌اند و استاندارد طلا نیز از سال1971 منسوخ شده است.» او می‌افزاید: «مدیران شرکت روبکو قطعا خود را شیفتگان طلا نمی‌دانند، اما تیم مدیریت پرتفو ترکیبی این شرکت تصمیم گرفته است که به‌طور تاکتیکی بخشی از سبد سرمایه‌گذاری خود را به طلا اختصاص دهد.»
او سه دلیل را برای اتخاذ این استرتژی ذکر می‌کند: افزایش تقاضای بانک‌های مرکزی برای خرید طلا، افزایش ثروت کشورهای آسیایی و گسترش نفوذ «راست‌گرایان لیبرال: در عرصه بین‌الملل. طلا قطعا پایگاه هواداری قدرتمندی در میان گرایش‌های راست‌گرایانه و لیبرترین دارد و گستره جغرافیایی نفوذ این گروه رو به افزایش است. از نگاه برخی کارشناسان، یکی از بهترین روش‌ها برای پوشش ریسک احتمالی گسترش این گرایش‌ها، سرمایه‌گذاری در طلا است. در پایان باید گفت تا زمانی که طلا به هر علت بتواند خریداران جدیدی را جذب کند، سخت است بتوان تصور کرد که روند مثبت آن آسیب جدی ببیند. معروف است که می‌گویند: «خرید خود مشوق خرید بیشتر می‌شود.»
