آیا کاهش نرخ بهره علاج همه بیماریهاست؟
اثرات جانبی سیاست انبساطی
بانک مرکزی از اوایل سال ۲۰۲۲ برای مهار تورم بعد از همهگیری، نرخ بهره را ۱۱ مرتبه افزایش داد و نرخ بهره هدف را از زیر یک به حدود 5.4 درصد رساند. برای اینکه خانوارها و مشاغل یک تغییر محسوس را در رونق اقتصادی مشاهده کنند، نرخ بهره به بیش از یک یا دو کاهش نیاز دارد. از مقامات فدرال رزرو انتظار میرود که 0.25 یا 0.5 واحد درصد کاهش را برای نرخ بهره اعمال کنند.کاهش نرخ بهره میتواند نتایج بلندمدت داشته باشد.
همانگونه که میلتون فریدمن، اقتصاددان معروف مکتب شیکاگو، در سخنرانی در کنگره در سال ۱۹۵۹ سیاستهای پولی را به شیر آب تشبیه کرد و گفت: «اگر شیر آب را اکنون باز کنید ۶ ماه تا ۱۶ ماه آینده شروع به کار میکند.» هر چند در حال حاضر اقتصاد وضع بهتری نسبت به سال ۱۹۵۹ دارد. فدرال رزرو بهطور متقاعدکنندهای به یک فرود نرم دست یافته است؛ یعنی حالتی که تورم کاهش مییابد، اما بیکاری افزایش نمییابد. سرمایهگذاران معتقدند فدرال رزرو نرخ هدف خود را تا پایان سال جاری 1.25 واحد درصد و در سال ۲۰۲۵ به میزان 1.25واحد درصد دیگر کاهش خواهد داد.
کاهش نرخها آثار غیرمستقیمی دارد؛ هنگامی که نرخ بهره آمریکا نسبت به سایر کشورها کاهش مییابد، دلار نیز تضعیف میشود. این به نوبه خود باعث میشود که محصولات آمریکایی ارزانتر و رقابتیتر شوند. اما ممکن است که بسیاری از بانکهای مرکزی دیگر نیز نرخهای خود را کاهش داده و این اثر را خنثی کنند.
بانک مرکزی اروپا روز پنجشنبه پیشدستی کرد و نرخ بهره خود را 0.25 واحد درصد کاهش داد. اثر دیگر، قیمت بالاتر دارایی است که یک پیامد رایج کاهش نرخ است. قیمت بالای سهام میتواند تامین مالی یک شرکت را آسانتر کند. افرادی که سهام دارند نیز ممکن است بیشتر خرج کنند، زیرا احساس ثروتمندی میکنند. این انبساط پولی میتواند روی انتظارات و اعتماد افراد نیز تاثیرگذار باشد. ممکن است خانوارها و مشاغل با دانستن اینکه فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش داده است و احتمالا کاهشهای بیشتری در راه است، احساس بهتری داشته باشند. این به تنهایی میتواند احتمال رکود اقتصادی را کاهش دهد.
با این حال، کاهش نرخ بهره به تنهایی نمیتواند شکاف موجود در بازار مسکن را پر کند. کاهش در نرخهای بهره کوتاهمدت مستقیما به نرخهای پایینتر برای خطوط اعتباری خرید خانه تبدیل و باعث میشود میلیونها مالک مسکن از ثروت بیشتری بهرهمند شوند. قیمت خانه از سال ۲۰۱۹ بیش از ۵۰ درصد افزایش یافته است و ثروت صاحبان خانه را افزایش داده است. سوال این است که آیا کاهش نرخ وام مسکن به رشد قیمت مسکن دامن میزند؟