بایدها و نبایدهای اجرای موفق رمزریال
رضا نورمحمدی محقق و پژوهشگر در حوزه بلاک‌چین و از مدرسان حوزه بانکداری دیجیتال در شبکه بانکی کشور است. او بر این باور است که به یاری رمز ریال بانک مرکزی می‌تواند مدیریت نقدینگی و تورم را به صورت بهینه و مداوم انجام دهد. همچنین از دیگر کاربردهای آن بهره‌گیری از رمزریال در بازبینی در پیاده‌سازی و اجرای مفهوم LOLR یا همان آخرین قرض‌دهنده در سیستم بانکی کشور است.
او دانشجوی دکترا در حوزه بلاک‌چین در دانشگاه ETS مونترال کانادا، فوق لیسانس هوش مصنوعی از دانشگاه خواجه نصیر و لیسانس مهندسی کامپیوتر سخت‌افزار از دانشگاه شاهد است. او توصیه‌های جدی برای اجرایی شدن صحیح رمزریال و نیز راهکارهایی برای افزایش کارآیی آن دارد.
رفتن به سمت اقتصاد دیجیتال و رشد سیستم‌ها و سیاست‌های پولی برای تمامی بانک‌های مرکزی اجتناب ناپذیر شده است. موفقیت رمز ریال در گروی مدل اجرایی و پیاده‌سازی درست آن است. ریسک و تبعات اجرای ناموفق رمز ریال برای بانک مرکزی، مردم و اقتصاد کشور، قابل جبران نخواهد بود.
نظرتان در مورد اقدام بانک مرکزی در مورد رمزریال چیست؟
این اقدام همان‌قدر که می‌تواند مفید باشد، همان‌قدر هم می‌تواند مضر باشد و این نتیجه‌گیری به مدل اجرایی شدن و پیاده‌سازی این مفهوم توسط بانک مرکزی وابستگی شدیدی دارد. رفتن به سمت اقتصاد دیجیتال و رشد سیستم‌ها و سیاست‌های پولی در سال‌های اخیر برای تمامی بانک‌های مرکزی اجتناب ناپذیر شده است، بنابراین باید به‌طور آگاهانه و هوشمندانه در این مسیر قدم برداشت، زیرا در صورتی که این اقدام به درستی انجام نشود، ریسک و تبعات آن برای بانک مرکزی، مردم و اقتصاد کشور، قابل جبران نخواهد بود.
چه کارکردهایی از رمز ریال انتظار می‌رود؟
ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، باید جایگزین مناسبی برای پول دیجیتال باشند. یعنی با فراهم کردن سرویس‌های قبلی، بتوانند ارزش افزوده و مزیت رقابتی نسبت به سیستم‌های فعلی ایجاد کنند. این مزیت رقابتی و بهبودها می‌تواند در چندین بخش انجام شود:
تسهیل در پرداخت‌های خرد، کاهش زمان و هزینه انتقالات پولی اعم از پرداخت‌های داخلی و برون مرزی، قابلیت پول‌های هوشمند و برنامه‌ریزی شده در جهت مدیریت بهینه مصرف یا حتی سرمایه‌گذاری، کمک به توسعه بانکداری باز و بانکداری نوین، کمک به شفافیت پرداخت‌های مالیاتی و مفاهیمی مانند KYC, KYT , … و علاوه براین، به یاری رمز ریال بانک مرکزی می‌تواند مدیریت نقدینگی و تورم را به صورت بهینه و مداوم انجام دهد. بهره‌گیری از رمز ریال در بازبینی در پیاده‌سازی و اجرای مفهوم LOLR یا همان آخرین قرض‌دهنده در سیستم بانکی کشور است.
به نظر شما رمزریال چه کمکی به اقتصاد ایران می‌تواند داشته باشد؟
برخی نکات را اشاره کردم که البته این موارد صرفا برای ایران نخواهد بود، این مزایا می‌تواند برای هر کشور دیگری نیز در صورت پیاده‌سازی صحیح این مفهوم در سیستم مالی و پولی آن کشور ایجاد شود. در صورت ایجاد پذیرش بین‌المللی برای این ارزها، می‌توان تا حد زیادی به اقتصاد برون مرزی کشور کمک کرد. به کمک این مفهوم، بانک مرکزی می‌تواند مدیریت نقدینگی و تورم را به صورت بهینه و مداوم انجام دهد. یکی دیگر از کاربردهای این موضوع می‌تواند بازبینی در پیاده‌سازی و اجرای مفهوم LOLR یا همان آخرین قرض‌دهنده در سیستم بانکی کشور اشاره کرد که مدل جالبی توسط pwc ارائه شده است که به کمک آن می‌توان کمک شایانی به بانک مرکزی در خصوص این موضوع کرد.
چه توصیه جدی به بانک مرکزی و دولت در مورد رمز ریال دارید؟
بانک مرکزی لازم است، تحقیقات در این خصوص را شروع کرده و حتی فاز پایلوت و تست آن را نیز انجام دهد. ارزیابی و امکان‌سنجی در پیاده‌سازی چنین موضوعاتی، بسیار زمان‌بر است و باید در مقیاس‌های کوچک و به‌صورت محدود پیاده‌سازی، تست و ارزیابی شود، بنابراین لازم است تا بانک مرکزی، در خصوص این موضوع زیرساخت‌های لازم برای تست و ارزیابی را فراهم کند.
همچنین لازم است در این خصوص از تجربیات دیگر کشورها در پیاده‌سازی استفاده شود و نتایج تحقیقات آنها به دقت بررسی شود. برخی از پروژه‌هایی که تاکنون توسط کشورهای مختلف مانند ا‌روگوئه، سوئد، کانادا، سنگاپور، ژاپن، عربستان سعودی و آفریقای جنوبی در این موضوع مورد بررسی قرار گرفته‌اند می‌تواند مثال خوبی باشد.
تطبیق و فرهنگ‌سازی یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو برای بانک مرکزی خواهد بود، بنابراین باید برای آن اقدامات ویژه‌ای در نظر گرفته شود، زیرا اگر این رمزارز به درستی پیاده‌سازی نشود، احتمال سوءاستفاده و پول‌شویی بیشتر خواهد شد و همچنین جلب اعتماد مردم دشوار خواهد بود. بانک مرکزی باید از ابتدا به فکر به‌روزرسانی زیرساخت‌های فعلی بانکداری الکترونیک مانند POS, ATM و حتی پذیرنده‌ها (مرچنت) برای مطابقت با این رمزارز باشد.
این‌طور حرکت‌ها را در مسیر بانکداری و اقتصاد دیجیتال مثبت ارزیابی می‌کنید؟
هرگونه حرکت در راستای اقتصادی پویا و دیجیتال مثبت است، اما به شرط آنکه با بررسی و تحقیقات کافی انجام شده باشد.
چه راهکارهایی برای افزایش کارآیی بیشتر رمز ریال دارید؟
مهم‌ترین نکته‌ای که می‌توانم به آن اشاره کنم این است که در طراحی زیرساخت جدید برای این پروژه، تا حد امکان از وابستگی به زیرساخت فعلی پولی و مالی کشور اجتناب کرده و دنبال راه‌حلی برای اتصال به زیرساخت‌های بین‌المللی و تا فرامنطقه‌ای باشد تا بتوان زیرساخت اقتصادی جایگزینی را طی مرور زمان ایجاد کرد.
در خصوص طراحی مدل برای این رمزارز، بانک مرکزی باید تصمیم‌گیری درستی درباره ارائه این سرویس داشته باشد، زیرا می‌توان این رمزارزها را در چند مدل مختلف مانند ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به بانک‌ها و موسسات مالی، ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به مردم، ارائه این رمزارز توسط بانک مرکزی به بانک‌ها و موسسات مالی و مردم و ارائه این رمزارز توسط بانک‌ها و موسسات مالی به مردم، طراحی کرد.
