تزریق جدید در بازار بانکی

 کاهش ۲۹۰ میلیاردی فروش اوراق

وزارت امور اقتصادی و دارایی در ادامه اقدامات خود برای تامین مالی بودجه۱۴۰۱ و با هدف کاهش تبعات تورمی، نسبت به انتشار و عرضه اوراق بهادار دولتی به روش انتشار اسناد خزانه اسلامی و برگزاری دو هفته عرضه اوراق بدهی میان بانک‌‌ها، موسسات اعتباری غیربانکی و نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه (از قبیل صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری و شرکت‌های تامین مالی) از طریق کارگزاری بانک مرکزی و سیستم مظنه یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران اقدام کرد. بر این اساس دومین حراج اوراق مالی اسلامی دولتی در تاریخ ۱۰خرداد برگزار شد. در این مرحله از حراج اوراق همانند مرحله قبل، دو اوراق «‌‌اراد۱۰۴» و «‌‌اراد۱۰۵» فروخته شد که این اوراق از نوع مرابحه عام، کوپن‌‌دار و با تواتر پرداخت سود ۶ماهه (پرداخت کوپن ۲‌‌بار در سال) هستند.

نرخ بازده تا سررسید برای اوراق «‌‌اراد۱۰۴» ۵/ ۲۱درصد و برای اوراق «‌‌اراد۱۰۵» ۲۲درصد است که این نرخ برای اوراق «‌‌اراد۱۰۵» ۲/ ۰واحد درصد نسبت به حراج قبل افزایش یافته است. در این حراج تعداد ۶ بانک و موسسه اعتباری غیربانکی شرکت کردند که ارزش سفارش‌‌های ارسال‌شده توسط آنها برای هرکدام از نماد‌های مذکور به ترتیب ۸/ ۳هزار میلیارد تومان و ۱۰۰میلیارد تومان بوده است. برای نماد «‌‌اراد۱۰۴» تنها مبلغ ۷/ ۱هزار میلیارد تومان از سفارش‌های ثبت‌شده توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی پذیرفته شده است. همچنین ارزش اوراق فروش‌رفته به خریداران حقوقی و حقیقی در بازار سرمایه برای اوراق «اراد۱۰۴»، حدود ۱۹۰میلیارد تومان و برای اوراق «اراد۱۰۵» حدود یک‌هزار میلیارد تومان بوده است. در مجموع با احتساب همه شرکت‌‌کنندگان و خریداران، ارزش کل اوراق مالی اسلامی دولتی فروخته‌شده در این حراج، ۳هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به حراج برگزارشده قبلی ۲۹۰میلیارد تومان کاهش داشته است.

 ادامه حراج اوراق در هفته سوم خرداد

بانک مرکزی در ادامه این گزارش جزئیات حراج دوم اوراق مالی اسلامی دولتی را اعلام کرد. بر اساس این گزارش، سومین حراج در تاریخ ۱۸خرداد ماه۱۴۰۱ برگزار خواهد شد. در این حراج دو اوراق با نماد‌‌های«‌‌اراد۱۰۴» و «‌‌اراد۱۰۵» و از نوع مرابحه عام، کوپن‌‌دار و با تواتر پرداخت سود ۶ماهه‌‌ عرضه می‌شود. تاریخ سررسید نمادها به ترتیب خرداد۱۴۰۲ و مرداد۱۴۰۳بوده و هر ورقه با قیمت اسمی ۱۰۰ تومان و نرخ سود اسمی ۱۸درصد عرضه خواهد شد. مبلغ عرضه برای نماد «‌‌اراد۱۰۴» ۱/ ۱هزار میلیارد تومان و برای نماد «‌‌اراد۱۰۵» ۴/ ۲هزار میلیارد تومان خواهد بود. حداقل حجم سفارش ۵۰۰هزار ورقه است. بانک‌‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی باید از طریق سامانه بازار بین بانکی سفارش خود را ارسال کنند. شرکت‌های بیمه و نهاد‌‌های مالی موضوع بند (۲۱) ماده (۱) قانون بازار اوراق بهادار نیز باید از طریق سامانه مظنه‌یابی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ثبت سفارش کنند.

مهلت ارسال سفارش‌ها تا دوشنبه ۱۶خرداد ماه از ساعت ۸ تا ۱۲ خواهد بود. بر اساس این گزارش، وزارت امور اقتصادی و دارایی الزامی به پذیرش کلیه پیشنهادهای دریافتی یا فروش کلیه اوراق عرضه‌‌شده در حراج را ندارد. بانک مرکزی سفارش‌های دریافت‌‌شده را برای تصمیم‌‌گیری به آن وزارتخانه ارسال و وزارتخانه مزبور نسبت به تعیین سفارش‌‌های برنده اقدام می‌‌کند. در نهایت، عرضه اوراق به تمام برندگان انجام می‌شود. بانک مرکزی بر اساس بند «ن» تبصره (۵) قانون بودجه سال۱۴۰۱ صرفا مجاز به خرید و فروش اوراق مالی اسلامی دولت در بازار ثانویه اوراق است. کارگزاری این بانک ضمن تامین‌‌ زیرساخت معاملات و برگزاری حراج، تعهدی نسبت به حجم و قیمت اوراق مالی اسلامی دولتی فروش‌‌رفته نداشته و اوراق مزبور را در بازار اولیه برای تامین مالی دولت خریداری نخواهد کرد.

تزریق نقدینگی در بازار بین بانکی

مطابق دستورالعمل و شیوه‌‌نامه اجرایی «انجام عملیات بازار باز و اعطای اعتبار در قبال اخذ وثیقه» بانک‌‌ها مشروط به تودیع وثیقه می‌‌توانند از اعتبارات کوتاه‌‌‌‌مدت بانک مرکزی استفاده کنند. اعتبارگیری از بانک مرکزی در نرخ سود سقف و بر اساس قراردادهای وثیقه‌‌گیری یا توافق بازخرید انجام می‌‌شود. با توجه به ماهیت زمان‌‌بر وثیقه‌‌سپاری، بانک‌‌ها می‌‌توانند از قرارداد توافق بازخرید بر پایه خرید و فروش اوراق بدهی دولتی که انعطاف‌‌پذیری بیشتری دارد، استفاده کنند. بانک‌‌ها و موسسات مالی در شرایط کمبود نقدینگی و برای تا‌‌مین مالی کوتاه‌‌مدت می‌‌توانند از طریق قرارداد ریپو از سایر موسسات مالی مانند بانک‌‌ها، شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌‌گذاری که دارای وجوه نقد مازاد هستند با فروش اوراق بهادار خود وجوه نقد دریافت کنند. قرارداد ریپو، قراردادی است که براساس آن یک سرمایه‌‌گذار، اوراق بهادار خود را به سرمایه‌‌گذار دیگری واگذار می‌کند و به‌طور همزمان متعهد می‌‌شود که همان اوراق بهادار یا معادل آن را در آینده و با قیمت از قبل تعیین‌شده و بالاتری بازخرید کند.

قراردادهای ریپو، در تخصیص بهینه سرمایه در بازارهای مالی نقش بسزایی ایفا می‌‌کنند. بازار ریپو علاوه‌‌ براینکه باعث توسعه بازار سرمایه می‌‌شود، ریسک متقابل در عملیات قرض‌‌دهی و قرض‌‌گیری در بازار پول را نیز کاهش می‌‌دهد؛ زیرا در قرارداد ریپو، فروشنده ریپو در قبال دریافت وجه نقد از خریدار ریپو، اوراق بهادار را به وی می‌‌فروشد. بانک مرکزی در چارچوب مدیریت نقدینگی مورد نیاز بازار بین‌‌بانکی ریالی، عملیات بازار باز را به‌صورت هفتگی و موردی اجرا می‌‌کند. موضع عملیاتی این بانک (خرید یا فروش از طریق ابزارهای موجود) بر اساس پیش‌‌بینی وضعیت نقدینگی در بازار بین‌‌بانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بین‌‌بانکی حول نرخ هدف، از طریق انتشار اطلاعیه در سامانه بازار بین‌‌بانکی اعلام می‌‌شود. پس از انتشار اطلاعیه مذکور، بانک‌‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌‌توانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بین‌‌بانکی، نسبت به ارسال‌‌ سفارش‌‌ها تا مهلت تعیین‌شده از طریق سامانه بازار بین‌‌بانکی اقدام کنند.

بر اساس گزارش روابط عمومی بانک مرکزی که در هفته گذشته منتشر شد، تعداد ۲۰ بانک و موسسه اعتباری غیر بانکی در چارچوب توافق بازخرید (ریپو)، با ارسال سفارش‌هایی به ارزش بالغ بر ۸۴هزار میلیارد تومان در حراج شرکت کردند. بانک مرکزی از این میزان سفارش ارسال‌شده، سفارش‌هایی با ارزش ۸/ ۷۴هزار میلیارد تومان را در قالب توافق بازخرید (ریپو) پذیرفته است. مدت توافق بازخرید ۷روز بوده و حداقل نرخ ریپو ۱/ ۱۹درصد خواهد بود. ارزش توافق بازخرید سررسیدشده ۳/ ۷۵هزار میلیارد تومان است. لازم به ذکر است بانک‌‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌‌توانند در روزهای شنبه تا چهارشنبه از اعتبارگیری قاعده‌‌مند (دریافت اعتبار با وثیقه از بانک مرکزی) مشروط به در اختیار داشتن اوراق مالی اسلامی دولتی و در قالب توافق بازخرید با نرخ سقف دالان نرخ سود (۲۲درصد) استفاده کنند.