کم توجهی به اقتصاد نمایشگاهی
براساس آخرین گزارش این اتحادیه، مجموع فضای نمایشگاهی در سراسر جهان در سال ۲۰۲۱ به حدود ۵/ ۴۰ میلیون متر مربع رسیده و تعداد نمایشگاهها و تعداد آن نیز قابل توجه بوده است. اروپا، آسیا و اقیانوسیه به ویژه چین بیشترین سهم از فضای نمایشگاهی جهان را دارند، بیش از ۶۱ درصد نمایشگاههای اروپا، ظرفیت کمتر از ۲۰ هزار متر مربع دارند. در آسیا و اقیانوسیه اغلب نمایشگاهها(حدود ۵۴ درصد) متوسط و دارای ظرفیت بین ۲۰ تا ۱۰۰هزار متر مربع هستند. در منطقه خاورمیانه و آفریقا، ۹ کشور دارای فضای نمایشگاهی با ظرفیت بالای ۵۰ هزار مترمربع هستند که ایران نیز با حدود ۱۹۶ هزار متر مربع فضای نمایشگاهی کشورهای مذکور، در جایگاه دوم پس از امارات قرار گرفته است.
اهمیت صنعت نمایشگاه
فرصتی برای نمایش فیزیکی جدیدترین کالاها و خدمات به همراه ارائه آخرین دستاوردها در حوزه تحقیق و توسعه و گزارشهای جدید بازارها، پلتفرمی برای برقراری ملاقات رودرروی فعالان اقتصادی و فرصتی برای ایجاد و توسعه روابط در حوزه کسبوکار، ضرورت بالای برگزاری نمایشگاه حتی در عصر دیجیتال به علت بالا بردن نسبی هزینههای بازاریابی آنلاین، سازماندهی و گردآوری منابع متنوع از جمله فعالان و متخصصان، تکنولوژی، سرمایه و اطلاعات، ترویج توسعه اقتصادی منطقهای از جوانب مختلف مانند تجدید ساختار صنعتی، بهینهسازی و بهبود وضعیت اشتغال، سرمایهگذاری بلندمدت در رابطه با توسعه فضای نمایشگاهی و افزایش ظرفیتهای موجود با الزام انطباق با اهداف میانمدت و بلندمدت این صنعت.
آثار اقتصادی صنعت نمایشگاهی از سه منظر قابل توجه است:
ستانده: شامل تمامی فروش کسبوکارها.
تولید ناخالص داخلی: معادل فروش کسبوکارها منهای نهادهای واسطهای.
اشتغال
این آثار به صورت مستقیم و غیرمستقیم در اقتصاد ظاهر میشوند:
آثار مستقیم؛ شامل اشتغال و هزینههایی که به طور مستقیم در برنامهریزی و تولید این صنعت دخیل هستند. هزینههای مربوط به سفر بازدیدکنندگان و برگزارکنندگان نمایشگاهها و سایر هزینههای مرتبط با نمایشگاه در این گروه قرار میگیرد.
آثار غیرمستقیم؛ آثار مربوط به صنایع تامینکننده پاییندستی و به اثرات زنجیره تامین بر میگردد. از جمله تامین غذا و انرژی که برای برگزاری این نمایشگاهها مورد نیاز است و نیاز به انعقاد قرارداد با مراکز ارائه خدمات تخصصی مانند بازاریابی، خدمات مالی، فنی، قانونی و حسابداری که همگی اثرات غیرمستقیم محسوب میشوند.
در واقع نمایشگاهها قسمت مهمی از پازل توسعه اقتصادی به شمار میروند. توجه به رویدادهای تجاری را میتوان یکی از علل توسعه اقتصادی کشورها محسوب کرد. اگر کالای یک کشور در دنیا شناخته شده است، کانال شناخت آن محصول یا خدمات، برگزاری رویدادهای تجاری و اقتصادی چه در کشورهای مبدا (تولیدکننده) و چه در کشوری که محصولات به آن صادر میشود، بوده است. از دلایل رشد و توسعه سریع اقتصاد چین، توجه ویژه دولت این کشور به برگزاری رویدادهای تجاری و نمایشگاهی و حضور در رویدادهای بینالمللی است و آلمان، چهارمین اقتصاد دنیا، بزرگترین مرکز نمایشگاهی را فعال کرده است. در اقتصاد، برگزاری رویداد تجاری بهترین ابزار بازاریابی و نمایش کالا و خدمات است. در ایران نیز هر فعال اقتصادی و صاحب صنعتی که حضور چشمگیری در نمایشگاهها داشته، در فروش محصولات خود و توسعه صنعت خود موفق عمل کرده است. نمایشگاه، ابزاری برای ذهنیتسازی در سطح داخلی و جهانی است. ابزاری که میتواند مالکیت کالایی را از یک فرد بگیرد و به دیگری بسپارد. خیلیها معتقدند نمایشگاه صرفا جایی برای خرید و فروش نیست، بلکه فضایی است که برای بخش قابل توجهی از اقتصاد، سیاستگذاری میکند. صنعت نمایشگاهی، بدون استثنا محرک رشد همه بخشهای اقتصاد است و در آینده و دوران پسا کرونا نیز محرک اولیه اقتصاد جهانی و سرعت بخشیدن به بهبود آن خواهد بود. از این رو سیاستگذاران باید تمام تلاش خود را برای بهبود آن بهکار گرفته و مشوقهای لازم و تسهیلات کافی برای حضور صاحبان صنعت و تولید در نمایشگاههای داخلی و خارجی را فراهم کنند. بدونشک باید گفت صنعت نمایشگاه و حضور فرماندهان عرصه تولید، صنعت و اقتصاد در نمایشگاهها باعث رونق، بازاریابی و ایجاد کسب و کار در دنیا شده و دستاندرکاران باید با تبیین اقتصاد نمایشگاه، این صنعت را از خطر فراموشی نجات دهند.
ایران با موقعیت سوقالجیشی و تنوع آب و هوایی و کالایی میتواند با برگزاری نمایشگاههای متعدد و تشویق صاحبان صنایع و تولید برای حضور؛ بازار خوبی از طریق کشورهای همسایه ایجاد کند که علاوه بر حضور فعالان اقتصادی خارجی در این نمایشگاهها، زمینه لازم را برای جذب سرمایه مهیا کرده و در بخش دیگر شرایط مناسب برای بازاریابی کالاهای تولیدی در کشور را برای همسایگان فراهم کند. به نظر میرسد تعیین ردیف بودجه مخصوص در این خصوص به عنوان مشوقهای صنعتی و تولید برای کشور الزام داشته باشد.