مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت کار بررسی کرد

آنالیز تورمی دومین ماه زمستان

دنیای‌اقتصاد : روز گذشته دو گزارش مربوط روند تورم بهمن‌‌ماه و روند متوسط قیمت اقلام خوراکی توسط مرکز پژوهش‌های وزارت کار منتشر شد. بر اساس این گزارش‌ها، تورم مربوط به بهمن‌‌ماه سال جاری معادل ۱/ ۲درصد به ثبت رسیده که تورم خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها ۹/ ۳درصد و تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات ۱/ ۱درصد بوده است. تورم ۱۲ ماهه منتهی به بهمن نیز ۴/ ۴۱درصد و تورم نقطه به نقطه ۴/ ۳۵درصد محاسبه شده است. «افزایش حجم نقدینگی»، «افزایش قیمت دلار»، ا«فزایش تورم انتظاری»، «سفته‌‌بازی» و «افزایش تقاضای یکباره برای برخی اقلام به علت شیوع بیماری کرونا» مهم‌ترین عوامل افزایش تورم در سال‌های اخیر شناسایی شده‌اند.

گروه‌های پر اهمیت در تورم

نرخ تورم کشور بر اساس گروه‌های هزینه‌‌ای به‌صورت ماهانه قابل سنجش و ارائه است که هر یک از گروه‌ها ضرایب اهمیت متفاوتی دارد. بر اساس این گزارش از میان گروه‌های اصلی سبد کالا و خدمات مصرفی خانوار کشور، 4 گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌‌ها»، «خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها»، «بهداشت و درمان» و «حمل‌ونقل» به ترتیب دارای بیشترین وزن در سبد خانوار هستند. این به آن معنی است بیش از 76درصد از ضریب اهمیت سبد کالا و خدمات مورد نیاز خانوارهای کشور و مناطق شهری و روستایی را به خود اختصاص می‌‌دهند. از میان این گروه‌ها «مسکن، آب، برق و سایر سوخت‌‌ها» و «خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها» بیش از 59درصد را به خود اختصاص می‌‌دهند. در مناطق شهری، گروه‌‌ مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌‌ها دارای بیشترین وزن بوده‌‌ درحالی‌که در مناطق روستایی گروه خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها بیشترین در سبد خانوار را به خود اختصاص داده‌‌اند. به همین علت می‌‌توان گفت که هرگونه تغییر قیمت در این بخش‌ها اثر متفاوتی بر خانوارهای شهری و روستایی دارد.

تورم در ماه میانی زمستان

آمارهای این گزارش نشان می‌‌دهد که تورم ماهانه بهمن‌‌ماه سال جاری برابر 1/ 2درصد بوده است. از میان گروه‌های اصلی سبد کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها دارای بیشترین ضریب اهمیت است. تورم این گروه در بهمن ماه سال جاری 9/ 3درصد و تورم غیر خوراکی‌‌ها برابر با 1/ 1درصد بوده است. این اختلاف بیانگر آن است که خوراکی‌‌ها در بهمن ماه تورم بیشتری راتجربه کرده‌‌اند. در میان گروه خوراکی‌‌ها سبزیجات و حبوبات و نان و غلات بیشترین تورم را تجربه کرده‌‌اند. تورم سبزیجات معادل 3/ 9درصد و تورم نان و غلات معادل 6/ 7درصد بوده است. در میان این گروه میوه و خشکبار با تورم منفی 1/ 0درصدی و شیر، پنیر و تخم‌مرغ با تورم 2/ 0درصدی دارای کمترین تورم بوده‌‌اند. کالاهای غیرخوراکی و خدمات در بهمن‌‌ماه تورم 1/ 1درصدی را تجربه کرده‌اند. در میان این گروه هتل و رستوران‌ها با تورم 9/ 2درصدی و پوشاک و کفش با تورم 6/ 2درصدی بیشترین تورم بهمن ماه را در این گروه تجربه کرده‌اند. از طرفی آب، برق و سوخت با تورم منفی 5/ 1درصد و ارتباطات با تورم منفی 1/ 0درصدی دارای کمترین تورم این گروه در بهمن‌‌ماه بوده‌‌اند. همچنین در این ماه گروه‌های نان و غلات، سبزیجات و اجازه بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش تورم ماهانه داشته‌‌اند گروه سبزیجات جایگزین گروه حمل‌ونقل شده است.

تورم نقطه به نقطه

بر اساس آمارهای منتشرشده تورم نقطه به نقطه بهمن ماه سال جاری 4/ 35درصد بوده است. گروه خوراکی‌‌ها، آشامیدنی‌‌ها و دخانیات نسبت به بهمن سال گذشته تورم 7/ 40درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین تورم نقطه به نقطه کالاهای غیر خوراکی و خدمات 5/ 32درصد بوده است.گروه‌های هتل و رستوران با 7/ 59درصد، محصولات خوراکی طبقه بندی نشده 8/ 56درصد و نان و غلات با 7/ 51درصد بالاترین تورم نقطه به نقطه را داشته‌اند. اما گروه‌های ارتباطات با 8/ 3درصد و روغن و چربی‌‌ها با 8/ 20درصد و آب، برق و سوخت با 1/ 27درصد کمترین تورم را نسبت به بهمن ماه سال گذشته داشته‌اند. در بهمن ماه گروه‌های اجاره، نان و غلات و حمل‌ونقل بیشترین ضریب تاثیر را در تورم نقطه به نقطه داشته‌اند که این امر نسبت به دی ماه تغییری نداشته است.

تغییرات قیمت اقلام خوراکی نسبت به دی ماه

مقایسه متوسط قیمت اقلام خوراکی ماه جاری در مقایسه با ماه قبل نشان می‌‌دهد که تغییرات قیمت در 5 قلم از کالاهای منتخب این گزارش بیش از 10درصد بوده است. بیشترین افزایش قیمت‌‌ها در کالاهای منتخب مربوط به سیب زمینی 1/ 26درصد، برنج ایرانی درجه یک 2/ 18درصد، پیاز 6/ 13درصد، موز12درصد و خیار 11درصد است. در سه قلم از کالاهای منتخب گزارش تغییرات منفی بوده و بیشترین کاهش در قیمت‌‌ها مربوط به تخم‌مرغ ماشینی منفی 8/ 3درصد، روغن مایع منفی یک‌درصد و ماست پاستوریزه منفی یک‌درصد است. مقایسه متوسط قیمت اقلام خوراکی در ماه جاری با مشابه سال قبل نشان می‌‌دهد که در یک قلم از کالاهای منتخب گزارش (سیب‌‌زمینی) بیش از 100درصد بوده است. بیشترین افزایش قیمت در اقلام سیب زمینی2/ 152درصد، رب گوجه‌فرنگی 9/ 96درصد و برنج ایرانی درجه یک 3/ 95درصد مشاهده شده است. کمترین میزان رشد در قیمت‌‌ها نیز مربوط به پرتقال 8/ 8درصد است. بیشترین کاهش قیمت نسبت به بهمن سال قبل نیز مربو به اقلام موز منفی 4/ 24درصد و خیار منفی 9/ 12درصد است.

جهش‌‌های تورمی سال‌های اخیر

بر اساس این گزارش، تورم 12 ماهه منتهی به بهمن‌‌ماه سال جاری 4/ 41درصد بوده است. در این میان گروه‌‌ خوراکی‌‌ها و آشامیدنی‌‌ها تورم 7/ 53درصدی و گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات تورم 3/ 35درصدی داشته‌اند. گروه‌های روغن و چربی‌‌ها با 5/ 69درصد، ماهی و صدف‌داران با 1/ 65درصد و شیر، پنیر و تخم‌مرغ با 2/ 64درصد بالاترین نرخ تورم 12‌ماهه را داشته‌اند. کمترین تورم 12ماهه نیز متعلق به گروه‌های ارتباطات با 6/ 7درصد، آب و برق وسوخت با 24درصد و آموزش با 5/ 24درصد بوده است. در این ماه گروه‌های اجاره، حمل‌ونقل و نان و غلات بیشترین ضریب تاثیر را در افزایش نرخ تورم 12ماهه داشته‌اند که این امر نسبت به دی ماه سال تغییری نکرده است. علاوه بر برآورد تورم، این گزارش حاوی نکات دیگری نیز دارد. برای مثال بررسی تورم سالانه در مناطق شهری و روستایی در سال‌های 1384 تا 1399 نشان داده است که از دهه 80 تا کنون، نرخ تورم تک‌رقمی فقط طی دو سال پیاپی 1395 و 1396 در مناطق شهری و روستایی ثبت شده است. در سال‌های 1399 و 1400 علاوه بر ادامه تحریم‌‌ها و بروز نوسانات نرخ ارز، شیوع ویروس کرونا با تاثیراتی که بر عرضه و تقاضای برخی اقلام خوراکی، شوینده داشت و همچنین بسته شدن مرزها و به دنبال آن تغییر در نحوه صادرات و واردات کالاها و اقلام ایجاد کرد، سبب بروز نوسانات و جهش‌‌های تورمی شد.