اقتصاد ایران در ۹ماه نخست ۱/ ۵درصد بزرگ شد

پنجمین رشد مثبت متوالی

دنیای‌اقتصاد : بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، پنجمین رشد مثبت متوالی اقتصاد در پاییز۱۴۰۰ ثبت شد. رشد اقتصادی سومین فصل سال جاری ۹/ ۳درصد ثبت شد که این رقم برای بهار ۵/ ۷درصد و برای تابستان ۴درصد اعلام شده بود. یکی از نکات مثبت این گزارش، افزایش تولیدات محصولات نفتی و گازی بوده که درصورت لغو تحریم‌ها، روند صادرات و بهره‌گیری از درآمدهای نفتی اقتصاد ایران افزایش خواهد یافت.

 مرکز آمار ایران در اواخر روز کاری گذشته، گزارش رشد اقتصادی در 9 ماه نخست سال جاری را منتشر کرد. بر اساس آمارهای این گزارش تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال1390 در 9 ماه نخست سال جاری به رقم 550هزار میلیارد تومان رسیده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل 1/ 5درصد بیشتر شده است. همچنین تولید ناخالص داخلی کشور بدون نفت به رقم 454 هزار میلیارد تومان رسیده و نسبت به سال قبل 8/ 3درصد بیشتر شده است.

 بنابراین روند مثبت رشد اقتصادی که از بهار و تابستان شروع شده بود در پاییز نیز ادامه یافت. بررسی آمارها نشان می‌دهد رشد اقتصادی فصلی پاییز نیز به رقم 9/ 3درصد رسیده است. با این رقم پنجمین رشد مثبت فصلی اقتصاد، از پاییز 1399 تا پاییز 1400 ثبت شد. این موضوع تایید می‌کند که اقتصاد ایران از رکود خارج شده است. با لغو تحریم‌ها و عبور اثر کرونا، این روند می‌تواند در فصول آینده نیز تداوم یابد. به نظر می‌رسد که با این آمار در پایان سال1400 نیز رشد اقتصادی رقمی بالای 4درصد باشد که از این حیث می‌تواند بیشتر میزان رشد اقتصادی در چهار سال اخیر باشد. رشد اقتصادی در سال1399 تنها یک‌درصد گزارش شده بود. بخش قابل توجهی از افت رشد اقتصادی در سال‌های اخیر تحت تاثیر تحریم‌ها و کرونا بوده است. کاهش اثر این دو می‌تواند فصل امیدوارکننده‌ای در اقتصاد رقم بزند.

تکمیل کارنامه رشد پاییزی

 با انتشار آمارهای پاییز سال1400 پروند رشد اقتصادی پاییز دهه90 تکمیل شد. نکته جالب توجه این است که عموما رشد اقتصادی در فصل پاییز کارنامه خوبی در دهه 90 ندارد. میزان رشد اقتصادی فصلی در پاییز1400 به میزان 9/ 3درصد گزارش شده که این رقم نسبت به تابستان سال جاری 1/ 0 واحد درصد کمتر شده است. این نشان می دهد که رشد اقتصادی مثبت فصل پاییز کمی پایین‌تر از فصل تابستان بوده است. نکته قابل توجه اینکه در میان تمام سال‌های دهه 90، رشد اقتصادی پاییز 1400 از نظر بیشترین میزان رشد پاییزی، در مکان سوم قرار دارد. بیشترین رشد پاییزی در سال 95 ثبت شد که رقم رشد به 7/ 14درصد رسید. در سال96 نیز رشد پاییزی معادل 7/ 4درصد بود؛ اما پس از آن در دو سال متوالی رشد پاییزی منفی گزارش شد، تا در سال99 باز هم رشد اقتصادی مثبت و به سطح 1/ 1درصد برسد. بنابراین آمار پاییز سال 1400 در پایان دهه امیدبخش بوده است. با رفع تحریم‌ها می‌توان امیدوار بود که رشد اقتصادی سال آینده بهتر از سال جاری نیز باشد.

رشد منفی بخش کشاورزی

مرکز آمار ایران در یک جدول عملکرد 9 ماه نخست گروه‌های اصلی را منتشر کرده است. یکی از گروه‌های مهم رشد اقتصادی بخش کشاورزی است که در 9ماه نخست سال جاری میزان تولید نسبت به سال قبل 9/ 3درصد کاهش یافته است. این در حالی است که اکثرا روند تولیدات کشاورزی در سال‌های اخیر مثبت گزارش شده بود. در 9ماه نخست سال قبل رشد بخش کشاورزی مثبت 3درصد ثبت شده بود. به نظر می‌رسد کاهش میزان بارندگی تولیدات محصولات کشاورزی را در سال جاری کاهش داده است.

یکی از دلایل دیگر می‌تواند افت توان قدرت خرید برای محصولات کشاورزی باشد. زمانی که تقاضایی برای خرید محصولات وجود نداشته باشد، درنهایت عرضه محصولات کشاورزی نیز کاهش خواهد یافت. بخش کشاورزی از دو بخش کشاورزی و ماهی‌گیری تشکیل شده است. نکته قابل توجه این است که محصولات کشاورزی در پاییز سال جاری 7/ 7درصد از سهم تولید کل را تشکیل می‌دادند که این رقم در پاییز سال قبل 3/ 8درصد بوده است.

نفت؛ قوه محرکه رشد 1400

یکی از مهم‌ترین رشد گروه‌ها در 9ماه نخست سال جاری در بخش نفت رخ داده است. میزان افزایش استخراج نفت و گاز طبیعی در 9ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل 4/ 13 درصد بود. این موضوع با توجه به بالا رفتن قیمت نفت و گاز در روزهای اخیر می‌تواند خبر خوشایندی برای اقتصاد کشور محسوب شود. اگر لغو تحریم‌ها با توجه به روند مثبت مذاکرات وین، محقق شود، این افزایش میزان تولیدات نفتی و درآمد فروش آن می‌تواند مزیت و فرصت مناسبی برای اقتصاد باشد.

در سال‌های اخیر به‌دلیل تحریم‌ها و کاهش سرمایه‌گذاری در اقتصاد میزان استهلاک از تشکیل سرمایه بیشتر شده بود. این روند می‌تواند یکی از عوامل مخل رشد اقتصادی در سال‌های آینده محسوب شود. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران رشد بخش صنعت نیز در 9ماه نخست سال جاری 4/ 3درصد گزارش شده است. این رقم در 9 ماه سال قبل تنها یک‌درصد ثبت شده بود. بنابراین آمار تولید بخش صنعت نیز بهبود یافته است. بر اساس گزارش مرکز ایران تولید بخش ساختمان نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل 3/ 6درصد بیشتر بوده است. البته به نظر می‌رسد که عرضه و تولیدات بخش دولتی در این آمار منعکس شده است.

خروج اثر کرونا از خدمات

یکی دیگر از آمارهای مثبت گزارش رشد اقتصادی، در بخش خدمات بوده است. در دو سال اخیر به‌دلیل شیوع کرونا، بخش قابل توجهی از میزان رشد خدمات کاسته شده بود و این رقم همواره منفی گزارش شده بود. آمارها نشان می‌دهد در 9ماه نخست سال جاری این رقم به 1/ 5درصد رسید. این در حالی است که در 9ماه نخست سال قبل رقم رشد خدمات منفی 3درصد بوده است. عبور اثر کرونا از بخش خدمات می‌تواند خبر مثبت دیگری برای اقتصاد باشد. شیوع کرونا عملا باعث شده بود که بخش قابل توجهی از خدمات مسافرتی، گردشگری، رستوران و...حذف شود. احیای این خدمات می‌تواند به تولید ناخالص داخلی کمک کند.

افزایش مصرف خانوارها

گزارش مرکز آمار ایران در فصل پاییز 1400 دو نکته مهم و مثبت دیگر دارد. نخست اینکه هزینه مصرف نهایی بخش خصوصی در پایان 9ماه نخست سال جاری به 13درصد رسیده است. این آمار نشان‌دهنده مصرف خانوارها است و نشان می‌دهد وضعیت مصرف خانوارها در سال جاری نسبت به سال قبل بهبود یافته است. علاوه بر این، آمارها نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در 9ماه نخست سال جاری نسبت به سال قبل 9/ 4درصد بهبود یافته است. درنتیجه می‌توان امیدوار بود که با این آمار، سوخت رشد اقتصادی برای جهش سال‌های آینده تامین شود. بر اساس آمارها اثر صادرات و واردات نیز در رشد اقتصادی مثبت بوده؛ به‌نحوی‌که در گزارش مرکز آمار ایران، در 9 ماه نخست سال جاری رشد صادرات 3/ 6درصد و رشد واردات 8/ 14درصد گزارش شده است.