ضرورت شفافیت موضع دولت نسبت به رمزارزها
مرتضی بکی حسکوئی، استاد مدعو دانشگاه یورک در کاناداست. او بر این باور است که در حوزه رمزارزها چنانچه لازم است قوانینی تصویب شده و تصمیمات اجرایی همچون لزوم اخذ مجوز توسط صرافی ها برای فعالیت در حوزه رمز ارز، تعیین قیمت برق برای تولیدکنندگان رمزارزها با قیمت تجاری بین‌المللی، لزوم توجه به رمزارز ملی و... اخذ شود.
این کارشناس اقتصادی با این نگاه که رمزارزها بالقوه پول خصوصی می‌توانند به شمار آیند، معتقد است رمزارزها به دلیل انحرافاتی از ماهیت پول خصوصی خارج شده‌اند. او تصریح می‌کند که پول‌های خصوصی در واکنش به قدرت گرفتن بانک‌های مرکزی و نقش آنها در انتشار بی‌رویه پول و تاثیرات منفی آن بر اقتصاد کشورها شکل گرفتند تا بتوانند رقیبی برای پول دولتی و ابزاری برای محدود و کنترل کردن بانک‌های مرکزی باشند. او همچنین معتقد است بنا بر نظر اقتصاددانان رمزارزها بیشتر از آنکه پول خصوصی باشند در حال حاضر، به یک دارایی مالی تبدیل شده‌اند. بکی حسکوئی معتقد است از رمز ارزها در کشورهایی که سهم اقتصاد پنهان زیاد بوده یا بحران‌زده هستند یا با محدودیت‌هایی در نقل و انتقال پول و ارز مواجه هستند با اقبال بیشتری روبه‌رو شده است. او یکی از علل افزایش قیمت رمزارزها را استفاده از آنها به عنوان دارایی مالی و سرمایه‌گذاری در این حوزه میداند و تاکید می‌کند که ماهیت رمز ارزها را از یک وسیله مبادله، واحد شمارش و وسیله حفظ ارزش به یک دارایی مالی تغییر کرده است.
او در پاسخ به این سوال که آیا رمز ارزها بالقوه پول خصوصی به شمار می‌آیند، گفت: رمزارزها یا ارزهای رمزگذاری شده کریپتوکارنسی هستند. رمزارزها را باید از دو بعد منظر تحولات تاریخی و از نظر نظریه پولی در اقتصاد و نیز از منظر تاریخی به لحاظ شکل‌گیری و تحولاتی که برای آن رخ می‌دهد مورد بررسی قرار دهیم. در طول تاریخ انتشار پول‌ها در اختیار دولت‌ها و حکومت‌ها بوده و بانک‌های مرکزی متولی این امر بوده‌اند. بانک مرکزی هر کشور، وظیفه قبض و بسط پول، انتشار و کنترل آن در اقتصاد به یاری سیاست‌ها و ابزارهایی در اختیار، برعهده دارد. حجم پول در گردش و در نهایت نقدینگی در اقتصاد را کنترل می‌کند. نقطه شروع و انتشار آن در اختیار بانک مرکزی است. با شکل‌گیری و قدرت گرفتن بانک‌های مرکزی و انتشار بی‌رویه پول و افزایش بدهی های دولت‌ها به اقتصاد، شاهد شکل‌گیری تورم‌های افسارگسیخته در اقتصادها بودیم. اقتصاددانان این مساله را مورد انتقاد قرار دادند.
از جمله منتقدین به دخالت دولت در اینکه اختیار انتشار پول دست بانک مرکزی و دولت باشد، اقتصاددانان مکتب اتریش بودند که در بین آنها فردی به عنوان هایک پیشرو است که مهم‌ترین انتقادها را به پول عمومی و انتشار آن وارد کرده و پیشنهاد می‌دهد که برای کنترل نقدینگی و تورم باید بانک مرکزی محدود شود. به عبارت دیگر باید بانک‌های مرکزی کنترل شوند. یکی از راه‌های کنترلی، انتشار پول خصوصی به عنوان رقیب پول دولتی است.
در ابتدا نیز پول یک مفهوم خصوصی بود و بعدها با شکل‌گیری انواع و اشکال جدید، شاهد مقررات‌گذاری و تغییر مکانیزم انتشار آن و در اختیار گرفتن قدرت انتشار و خلق پول در دست حکومت‌ها بودیم. بانک‌های مرکزی قدرت انتشار پول را دارند و می‌توانند پول منتشر کنند و با این وسیله به رشد عمومی قیمت‌ها دامن بزنند. انتقاد اقتصاددانان این بود که بانک مرکزی را باید مهار و کنترل کرد که یکی از این پیشنهادها، انتشار پول خصوصی بود.
چنانچه از منظر نظری جایگاه رمزارزها را بررسی کنیم می‌توانیم بگوییم که رمزارزها به نوعی محصول انتقاد اقتصاددانان به پول دولتی هستند و در انتقاد و برای کنترل بانک مرکزی، مفهوم پول خصوصی را مطرح کردند.
مهم‌ترین و شناخته شده‌ترین رمزارزها بیت‌کوین است که در چند سال گذشته در اقتصادها گسترش یافته است. افراد مبادرت به تولید و مبادله آن کرده و شاهد تغییر و نوسانات شدید آنها با ارزهای رایج هستیم.
توصیه‌ای درباره رمزارزها به دولت
او در بخش پایانی گفت‌وگو گفت: درباره رمز ارزها و تولید آنها مباحث فنی زیادی در کشور وجود دارد و متخصصان این امر همگام و همسو با مطالعات بین‌المللی، کارهای مطالعاتی زیادی انجام داده‌اند. در این خصوص تنها مساله‌ای که می‌توانیم از منظر اقتصاد و علم اقتصاد به آن بپردازیم این است که برای تولید رمزارزها نیاز به زیرساخت‌هایی داریم که از این جمله نیاز به انرژی است. این تولید باید به صورت رقابتی باشد. تولید رمزارزها مثل بقیه کالاها براساس قیمت‌های بازار عمل کند. به عبارت دیگر می‌توان گفت که باید قیمت انرژی برای تولید آنها باید سطح قیمت رقابتی باشد. الان در سطح بین‌المللی قیمت برق هرکیلووات ساعت برق خانگی ۱۲تا ۱۴ سنت به طور متوسط است و برق تجاری قیمتش بیشتر است. آنچه مسلم است اینکه مزارعی که برای تولید رمزارز وجود دارد از برقی استفاده می‌کنند که قیمت این برق نسبت به قیمت بین‌المللی تفاوت معناداری دارد. این باعث شده که اقبال به تولید رمزارزها بیشتر باشد. اخبار و اطلاعاتی که به حضور برخی از مجموعه‌های خاص از کشورهای مختلف برای تولید رمزارزها در ایران اشاره دارند، بعضا علت قطعی‌های بالا و مصرف زیاد انرژی را استفاده این مجموعه‌ها از برق دانسته‌اند. برای تولید این رمزارزها انرژی به نسبت بالا استفاده می‌شود. بنابراین نخستین گام و مهم‌ترین آن، اصلاح قیمت نهاده‌ها در این بخش است. معتقدم که قیمت برق این بخش‌ها در سطح قیمت بین‌المللی محاسبه و تعیین شود. مصرف‌کنندگان برق در مزارع تولید رمزارز باید قیمت برق را در سطح قیمت‌های تجاری بین‌المللی پرداخت کنند. قاعدتا این مسائل باعث می‌شود مشکلات و چالش‌هایی که در صنعت برق داریم با این شرایط یک مقدار التیام یابد.
لزوم شفافیت موضع دولت و حاکمیت نسبت به تولید و مبادله رمزارزها
مساله بعدی شفافیت درباره موضع دولت نسبت به تولید و مبادله رمزارزها است. در بخش تولید رمزارزها دولت باید شفاف‌تر عمل کند و مقررات و قوانینی وضع کند. قیمت‌گذاری‌ها اصلاح شود و قاعدتا در حوزه مبادلات نیز موضع صریح و روشنی را اعلام کند. این موضع باید تایید یا نفی مبادلات باشد. بسته به شرایط اقتصادی و براساس تحقیق‌های دقیق کارشناسی دولت باید یک موضع روشنی داشته باشد. چون بلاتکلیفی در تصمیم‌گیری سبب سردرگمی در این خصوص شده است. دیدگاه واحد حاکم بر این بخش وجود ندارد.
