همچنین بیکاری در سال 99 به میزان 6/ 9 درصد رسیده که نسبت به سال پیش از آن (7/ 10 درصد) به میزان 1/ 1 واحد درصد کمتر شده است. مورد بعدی اینکه شاخص اشتغال نقاط روستایی کاهش بیشتری را نسبت به نقاط شهری در سال مذکور تجربه کرده‌اند. همچنین در ارتباط با بیکاری نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کاهش بیشتری را ثبت کرده‌اند. در نهایت اینکه بررسی اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی حاکی از این است که بخش خدمات با 3/ 49 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی، بخش‌های صنعت با 3/ 33 درصد و کشاورزی با 4/ 17 درصد قرار دارند.

روند نرخ بیکاری در دهه 90

مرکز آمار ایران در گزارشی به ارائه چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در سال 99 پرداخت. تحلیل آمارهای رسمی در ارتباط با نرخ بیکاری در دهه 90 نشان می‌دهد از سال 90 که نرخ بیکاری به میزان 3/ 12 درصد بود تا پایان سال 93 که این نرخ برابر 6/ 10 درصد شد، روند نرخ بیکاری نزولی بود. در ادامه این روند عوض شد و نخستین نقطه شکست نرخ بیکاری در دهه 90 در سال 94 رقم خورد. در ادامه تا سال 95 این روند صعودی برقرار ماند. در نهایت نقطه دوم شکست روند در سال 96 رقم خورد و از این سال به بعد روند نزولی نرخ بیکاری ادامه داشت به نحوی که در سال گذشته نرخ بیکاری به میزان 6/ 9 درصد برآورد شد. بنا بر آمارهای رسمی، این میزان از نرخ بیکاری پایین‌ترین نرخ بیکاری در دهه 90 محسوب می‌شود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که تعادل بلندمدت اقتصاد در دوره 40 سال اخیر در نقطه بیکاری 10 درصد قرار دارد. سال‌هایی که اقتصاد ایران با شوک منفی مواجه شود اقتصاد از روند تعادلی خود خارج شده و به نرخ بیکاری بالاتر می‌رسد و سال‌هایی که اقتصاد با شوک مثبت روبه‌رو می‌شود این نرخ به سطوح پایین‌تر خود منتقل می‌شود. نکته قابل ذکر دیگر در این خصوص گرچه پایین بودن نرخ بیکاری در سال گذشته نکته مثبتی محسوب می‌شود البته نباید از این موضوع غافل شد که این کاهش نرخ بیکاری نه به‌دلیل ایجاد اشتغال بلکه به‌دلیل کاهش نرخ مشارکت رخ داده است و این موضوع اثر افت اشتغال را پوشش داده است. براساس آمارهای رسمی در زمستان سال ۱۳۹۹ نسبت به زمستان سال 1398 در مجموع ۳۰۰ هزار شغل کاهش یافته است. البته در زمستان سال 98 و در اسفندماه همان سال نیز مقارن با شیوع کرونا شده بود و در نتیجه در آن زمان نیز ریزش اشتغال صورت گرفته بود.

تصویر شاخص‌های بازار کار در سال 99

اشتغال و بیکاری، از جمله موضوع‌های اساسی اقتصاد هر کشوری است، به‌گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری، به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود. افزون بر این نرخ بیکاری نیز یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش نخست این گزارش به شاخص‎های عمده بازار کار در سال 99 پرداخته شده است. شاخص نخست مورد بررسی شاخص جمعیت افراد 15 ساله و بیشتر است. بنا به آمارهای رسمی در سال 99 جمعیت 15 ساله و بیشتر به میزان 62 میلیون و 375 هزار و 735 نفر برآورد شده که نسبت به سال 98 به میزان 710 هزار و 219 نفر افزایش داشته است. از جمعیت مذکور 31 میلیون و 170 هزار و 146 نفر را مردان و 31 میلیون و 205 هزار و 589 نفر را هم زنان تشکیل می‌دهند. شاخص مهم دیگر در موضوع نیروی کار، شاخص مشارکت اقتصادی است. بنا بر تحلیل آمارهای رسمی نرخ مشارکت در سال 99 معادل 3/ 41 درصد برآورد شده که نسبت به سال 98 به میزان 8/ 2 واحد درصد کاهش داشته است. در این گزارش نرخ مشارکت زنان و مردان نیز برآورد شده است. بنا بر آمارهای رسمی نرخ مشارکت مردان در سال 99 برابر 7/ 68 ثبت شده که نسبت به سال 98‌(1/ 71 درصد) به میزان 4/ 2 واحد درصد کاهش یافته است. همچنین نرخ مشارکت زنان در سال مذکور به میزان 9/ 13 درصد برآورد شده است که نسبت به سال گذشته‌(17 درصد) به میزان 1/ 3 واحد درصد کاهش یافته است. شاخص دیگر، اشتغال جمعیت 15 سال و بیشتر است. اشتغال جمعیت 15 ساله و بیشتر در سال 99 نسبت به سال 98 با کاهش 1/ 2 واحدی به میزان 3/ 37 درصد رسیده است که در این بین اشتغال مردان به میزان 8/ 1 واحد درصد و زنان به میزان 3/ 2 واحد درصد کاهش داشته است. در نهایت شاخص مهم دیگر در این قسمت، شاخص بیکاری جمعیت 15 ساله و بیشتر است. بررسی‌های رسمی حاکی از آن است که شاخص مذکور در سال 99 به میزان 6/ 9 درصد رسیده که نسبت به سال گذشته (7/ 10 درصد) به میزان 1/ 1 واحد درصد کمتر شده است. همچنین مردان در این بین کاهش 6/ 0 درصدی و زنان کاهش 9/ 1 واحد درصدی را تجربه کرده‌اند.

شاخص‌های بازار کار در مناطق شهری و روستایی

در بخش دیگری از این گزارش، شاخص‌های بازارکار در مناطق شهری و روستایی آورده شده است. بنا بر آمارهای رسمی نرخ مشارکت اقتصادی در مناطق شهری در سال 99 با کاهش 6/ 2 واحدی نسبت به سال 98 به میزان 4/ 40 درصد رسیده است. همچنین در نقاط روستایی با کاهش 1/ 3 واحدی در سال 99 نسبت به سال ماقبل خود به میزان 2/ 44 درصد رسیده است. در مورد شاخص اشتغال نقاط روستایی کاهش بیشتری را نسبت به نقاط شهری در سال مذکور تجربه کرده‌اند. همچنین در ارتباط با بیکاری نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی کاهش بیشتری را ثبت کرده‌اند. بنا بر آمارهای رسمی اشتغال در نقاط شهری به میزان 2/ 36 درصد و در نقاط روستایی به میزان 41 درصد برآورد شده است. همچنین بیکاری در نقاط شهری معادل 4/ 10 درصد و در نقاط روستایی معادل 2/ 7 درصد در سال 99 برآورد شده است.

سهم اشتغال در گروه‌های مختلف

بخش دیگری از گزارش به بررسی اشتغال در بخش‌های عمده فعالیت اقتصادی پرداخته است. بنا بر گزارش آمارهای رسمی بخش خدمات با 3/ 49 درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. در مراتب بعدی، بخش‌های صنعت با 3/ 33 درصد و کشاورزی با 4/ 17 درصد قرار دارند. علاوه بر این سهم شاغلان بخش‌های کشاورزی و خدمات به ترتیب معادل 3/ 0 و یک واحد درصد کاهش را نسبت به سال 1398 تجربه کرده است، اما بخش صنعت در سال 99 افزایش 3/ 1 واحد درصدی نسبت به سال 98 داشته است. در این گزارش همچنین به بررسی بیکاری و اشتغال در بین افراد تحصیل کرده پرداخته است. آمارهای رسمی نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان آموزش عالی نشان می‌دهد که به میزان 2/ 14 درصد جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی در سال 99 بیکار بوده‌اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از آن است که نسبت مذکور به سال قبل به میزان 5/ 2 واحد درصد کاهش داشته است. همچنین بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد که در سال 99 سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران به میزان 9/ 38 درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به سال قبل به میزان 7/ 2 واحد درصد کاهش داشته است. افزون بر این در سال مذکور، سهم جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان کشور به میزان 25 درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. با بررسی تغییرات مشاهده می شود که این شاخص نسبت سال قبل به میزان 3/ 0 درصد افزایش داشته است.

اخبار مرتبط