«دنیای‌اقتصاد» گذشته و امروز تاثیر تحولات سیاسی بر بازار نفت را بررسی کرد
نفت؛ تحتالشعاع تنش‌های ژئوپلیتیک؟
REUTERS
به گــــزارش وال‌‌‌‌‌اســـتریت ژورنال و بر اساس گمانه‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌ها، چنانچه تنش‌ها در خاورمیانه ادامه یافته و دامنه آن افزایش یابد، همچنین کانال سوئز قسمت اعظم ترافیک خود را به دلیل مخاطرات کشتیرانی به‌‌‌‌‌واسطه حملات حوثی‌‌‌‌‌های یمن از دست بدهد، قیمت نفت افزایش خواهد یافت. سوال اساسی این است که سقف این افزایش چه‌‌‌‌‌مقدار خواهد بود؟ با نگاهی به گذشته، می‌توان دریافت که در معدود دفعاتی که قیمت جهانی نفتخام به بالای ۱۰۰ دلار رسیده، مشکلات و چالش‌های ژئوپلیتیکی علت تامه آن بوده‌است. آخرین مورد، حمله روسیه به اوکراین بود که قیمت نفت در فوریه ۲۰۲۲ را تا ۱۰۵ دلار در هر بشکه افزایش داد.
نفت در سال۱۹۷۳ و در شرایطی که رشد تورم تا حد زیادی مهار شده‌بود، نزدیک به ۱۰۰ دلار معامله می‌شد. کشورهای عرب به دلیل درگیری با اسرائیل قیمت نفت تولیدی خود را افزایش دادند. مرکز سیاست جهانی انرژی دانشگاه کلمبیا در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳، در پنجاهمین سالگرد تحریم نفتی عربی، نوشت: «آنچه پس از این اتفاق در ذهن آمریکایی‌‌‌‌‌ها جا افتاد عبارت بود از کمبود سوخت در سراسر کشور که باعث شد رانندگان ساعت‌‌‌‌‌ها در پمپ‌‌‌‌‌های بنزین منتظر بمانند. این حادثه به ایجاد رکود اقتصادی در این کشور دامن زد که از سال۱۹۷۳ تا ۱۹۷۵ ادامه داشت. اختلال در تولید نفتخام نیجریه، یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان، به افزایش قیمت نفت به بالای ۱۴۰ دلار در ژوئن ۲۰۰۸ کمک کرد. واقعیت آن روزها این است که اقتصاد ایالات‌متحده احتمالا به هر حال به دلیل بحران شدید در بازارهای مالی در کنار قیمت بالای انرژی، وارد رکود بزرگ می‌شد.
تاثیر تنش‌های خاورمیانه بر بازار نفت
امروز این سوال مطرح می‌شود که؛ آیا درگیری بین اسرائیل و حماس باعث گسترش فعالیت‌های نظامی به دیگر کشورهای عربی که برخی از آنها تولیدکننده نفت هستند، می‌شود؟ بر اساس داده‌های شرکت تحلیلی Kpler، حدود ۱۰درصد از تولید جهانی نفتخام از دریای سرخ و کانال سوئز عبور می‌کند. این کشتی‌‌‌‌‌ها می‌توانند مسیر جنوب دماغه امید نیک را انتخاب کنند و در نتیجه یک هفته یا بیشتر به زمان تحویل محموله‌‌‌‌‌ها اضافه شود، ماجرایی که به مشکلات تامین نفتخام دامن خواهد زد.
پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی
درباره شرایط حاکم بر بازار جهانی سوخت‌های فسیلی در سال‌جاری میلادی، رئیس آژانس بین‌المللی‌‌‌‌‌انرژی پیش‌بینی کرد به‌رغم مناقشات نظامی و ژئوپلیتیک در منطقه حساس خاورمیانه، بازار جهانی نفت در ادامه سال۲۰۲۴، شرایطی متعادل را درپیش خواهد داشت. فاتح بیرول افزود؛ این نهاد انتظار دارد در سال‌جاری میلادی تولید نفتخام کشورهای آمریکا، کانادا، برزیل و حتی گویان افزایشی قابل‌‌‌‌‌توجه داشته‌باشد، این در حالی است که منحنی رشد تقاضای جهانی نزولی شده‌است.
فرآیند عرضه نفت در سطح بین‌المللی تا بدین لحظه آنچنان تحت‌تاثیر اختلال‌‌‌‌‌ها در دریای سرخ قرار نگرفته و انتظار نمی‌‌‌‌‌رود شرایط حاکم بر خاورمیانه، تاثیری بسزا بر قیمت نفت داشته‌باشد، مگر اینکه تعدادی از کشورهای اصلی تولیدکننده نفت به‌صورت مستقیم درگیر تنش‌ها شوند. بیرول ادامه داد: «از آنجا‌که مقدار کافی نفت در بازار وجود دارد، به‌نظر نمی‌رسد قیمت نفت حداقل در کوتاه‌‌‌‌‌مدت، تغییر چندانی را تجربه کند.» آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد تقاضای جهانی نفت در سال۲۰۲۴، روزانه یک‌میلیون و ۱۰۰هزار بشکه افزایش یابد؛ این در حالی است که سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، رشد تقاضای نفت در سال۲۰۲۴ میلادی را معادل ۲میلیون و ۲۵۰هزار بشکه پیش‌بینی کرده‌است.
یکی از ویژگی‌های جهش‌‌‌‌‌های تاریخی عمده در قیمت جهانی نفتخام این است که بسیار سریع اتفاق‌افتاده و باعث بروز مشکلاتی در سمت عرضه و همچنین تقاضا می‌شوند. در این رابطه، کارشناسان مالی فعال در بازار انرژی همچون «سوز اورمان و دیو رمزی» اعتقاد دارند که در شرایط نوسان بازار، انتخاب کارت اعتباری مناسب از مهم‌ترین راهبردها است؛ چه بخواهید از بدهی خلاص شوید، برای بازنشستگی پس‌‌‌‌‌انداز کنید یا به دور دنیا سفر کنید، اطمینان خواهید داشت کارتی در جیب شما وجود دارد که می‌تواند شما را در مسیر رسیدن به رویاهایتان یاری کند.
سطح تولید نفت اوپک
در واکنش به تحولات بازار جهانی نفت، ائتلاف تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و غیراوپک (اوپک‌‌‌‌‌پلاس) اعلام کرد؛ طی هفته‌های آینده درباره سطح تولید نفت خود در آوریل و پس از آن، تصمیم‌گیری می‌کند، ضمن آنکه نشست کارگروه وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه در تاریخ یکم فوریه به‌منظور تصمیم‌گیری درباره مقدار عرضه نفت اعضا برگزار خواهد شد. وزیران نفت و انرژی عضو کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌‌‌‌‌پلاس ۱۲بهمن‌‌‌‌‌ماه از طریق ویدئوکنفرانس با یکدیگر دیدار و گفت‌‌‌‌‌وگو می‌کنند. این کارگروه می‌تواند برای بر‌‌گزاری نشست یا ارائه توصیه‌هایی درباره برنامه عرضه، تمامی وزرای نفت و انرژی کشورهای عضو را دعوت کند.
گفتنی است تعدادی از کشورهای عضو اوپک‌‌‌‌‌پلاس در پایان سی‌‌‌‌‌وششمین نشست وزارتی این ائتلاف، از مجموع کاهش عرضه داوطلبانه اضافه به مقدار ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه خبر دادند. چنانچه این کاهش تسهیل شود، اوپک‌‌‌‌‌پلاس از ابتدای آوریل روند تسهیل کاهش عرضه روزانه ۲میلیون و ۲۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای را آغاز خواهد کرد. نشست‌های کارگروه وزارتی نظارت بر توافق اوپک‌‌‌‌‌پلاس، به‌‌‌‌‌طور معمول هر دو ماه یک‌‌‌‌‌بار برگزار می‌شود. عربستان‌سعودی نیز اعلام کرده است که در صورت نیاز، کاهش عرضه داوطلبانه می‌تواند پس از سه ماه نخست سال‌جاری میلادی هم ادامه‌یابد.
