«دنیای‌اقتصاد» به بررسی تناقض پیشبینیها میان اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی پرداخت
اوپک؛ سرخوش از رشد تقاضا
سردی روابط دو قطب بزرگ انرژی
چندی است شاهد آن هستیم که روابط میان اوپک و آژانس بین‌المللی انرژی رو به سردی گذاشته است، تا جایی‌که مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی به دفعات طی چند ماه گذشته، مواضع و عملکرد اوپک را مورد انتقاد قرار داده‌است. واقعیت غیرقابل کتمان این است که در بحبوحه تنش‌ها، موضع تند آژانس بین‌المللی انرژی علیه اوپک، همراستا با نظر مشتریان غربی نفت و همسو با مواضع ایالات‌متحده آمریکا است. سی‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌بی‌‌‌‌‌‌سی در گزارش اخیر خود و به نقل از دبیرکل اوپک نوشت بازار جهانی نفت به‌واسطه نقش بالادستی و نظارتی اوپک و اوپک‌پلاس، از آرامش نسبی برخوردار بوده، ضمن آنکه با تلاطم‌های کمتری مواجه است.
هیثم الغیص افزود: چنانچه در آینده مساله‌ای غیرمنتظره موجب ایجاد بی‌ثباتی در بازار جهانی نفت شود، دلیل اصلی آن از منظر اوپک فشارها و تاکیدات مکررآژانس بین‌المللی انرژی برای توقف سرمایه‌گذاری جدید در حوزه نفت و صنایع وابسته خواهد بود. در همین ارتباط، دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت ضمن صدور بیانیه‌‌‌‌‌‌ای تاکید کرد که آژانس بین‌المللی انرژی از عوامل موثر بر بازار جهانی نفت، مانند سیاست‌های بانکی کشورها، فعل و انفعالات بازار سهام و حتی پیامدهای مخرب پاندمی کرونا به‌درستی آگاه است. در ادامه بیانیه آمده است؛ متهم‌کردن اوپک و اوپک‌پلاس و مقصر دانستن فعالان صنعت سوخت‌های فسیلی و بازار نفت در ایجاد تورم، خطای استراتژیک آژانس و حامیان آن بوده و در پایان مسیر به نتیجه مطلوب نظر آنها ختم نخواهد شد.
در همین ارتباط و به گزارش «شانا» به نقل از شبکه خبری سی‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌بی‌‌‌‌‌‌سی، دبیرکل اوپک در روز دوشنبه ۲۶ ژوئن، بار دیگر ضمن تکرار مواضع قبلی خود، پیش‌بینی کرد تقاضای نفت در سال۲۰۴۵ میلادی، به ۱۱۰میلیون بشکه در روز خواهد رسید. وی با بیان اینکه نفت برای آینده قابل پیش‌بینی غیرقابل جایگزینی است، افزود: در چشم‌‌‌‌‌‌انداز جهانی ما، تا سال۲۰۴۵ میلادی شاهد رسیدن تقاضای جهانی نفت به ۱۱۰میلیون بشکه در روز خواهیم بود. دبیرکل اوپک ادامه داد: ما شاهد افزایش ۲۳درصدی تقاضای جهانی انرژی تا سال۲۰۴۵ میلادی هستیم.
این پیش‌بینی با برآوردهای آژانس بین‌المللی انرژی مبنی‌بر کاهش رشد تقاضای سالانه از روزانه ۲میلیون و ۴۰۰هزار بشکه در سال۲۰۲۳ میلادی به ۴۰۰هزار بشکه در روز در سال۲۰۲۸ میلادی، در تضاد کامل است. آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی کرد تقاضای جهانی نفت بر اساس نیاز بخش‌های پتروشیمی و هوانوردی از سال۲۰۲۲ با ۶درصد افزایش به روزانه ۱۰۵میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در سال۲۰۲۸ میلادی می‌رسد. دبیرکل اوپک گفت سرمایه‌گذاری ناکافی در صنعت نفت تنها قابلیت دوام سیستم‌‌‌‌‌‌های انرژی کنونی را به چالش می‌کشد و منجر به ظهور و بروز بحران انرژی می‌شود.
عوامل تاثیرگذار بر بازار نفت و گاز
آینده نه‌‌‌‌‌‌چندان روشن بازار جهانی نفت و گاز که با نگرانی‌ها از اوضاع متزلزل اقتصاد جهانی همراه شده‌است، موجب‌شده تا معامله‌گران و سرمایه‌‌‌‌‌‌گذاران، دیگر رغبت چندانی به حضور در بازار نفت از خود نشان ندهند؛ امری که معاملات آتی این کالای استراتژیک را نیز تحت‌تاثیر قرارداده‌است. عواملی نظیر نبود ثبات اقتصادی در ایالات‌متحده، روند کند رشد تقاضای انرژی در چین به‌‌‌‌‌‌علاوه تصمیم‌های متناوب کاهش تولید اوپک، سبب‌شده تا نتوان افق روشنی را برای بازار جهانی نفت متصور شد. به‌عنوان نمونه، داده‌های کمیسیون معاملات آتی کالای ایالات‌متحده، بیانگر این موضوع مهم است که نفت‌خام وست‌تگزاس‌اینتر‌میدیت، در عرض یک ماه اخیر بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرده است.
نگرانی‌های فزاینده در مورد آینده اقتصاد جهان در کنار تکانه‌‌‌‌‌‌های شدید در حوزه بانکداری بین‌المللی، دلسردی معامله‌گران فعال در بازار جهانی نفت را رقم زده تا جایی‌که در شرایط فعلی کمتر کسی را می‌توان یافت که نسبت به خرید آتی نفت از خود تمایلی نشان دهد. رویترز در همین ارتباط می‌نویسد: صنایع مرتبط با سوخت‌های فسیلی به‌‌‌‌‌‌منظور ایجاد تعادل و حفظ سطح عرضه حامل‌‌‌‌‌‌های انرژی در سطح فعلی، نیاز به جذب سرمایه‌گذاری‌های به‌‌‌‌‌‌مراتب بالاتری دارند. پیش‌بینی می‌شود سازمان کشورهای صادرکننده نفت با هدف افزایش سهم و توسعه تسلط مطلق خود بر بازار جهانی نفت، مصوبات جدیدتری را به مورد اجرا بگذارد. در شرایط کنونی به استثنای چند کشور معدود عضو اوپک، هیچ تولید‌‌‌‌‌‌کننده نفت اعم از دولتی یا خصوصی دیگری، انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری جدید در حوزه سوخت‌های فسیلی و زیر‌‌‌‌‌‌شاخه‌‌‌‌‌‌های آن را ندارد.
جذب سرمایه‌گذاری جدید در سوخت‌های فسیلی
فعالان بازار انرژی، هم‌‌‌‌‌‌صدا با دبیرکل اوپک مدت‌هاست هشدار می‌دهند که چنانچه دولتمردان بخواهند از وقوع چالش جدی در تولید و تامین نفت جلوگیری کنند، چاره‌‌‌‌‌‌ای نیست جز آنکه با اتخاذ راهبردهای جدید، حجم سرمایه‌گذاری تازه در صنعت نفت را ارتقا دهند. در همین رابطه، هیثم‌‌‌‌‌‌الغیس در جریان یک مصاحبه خبری اعلام کرد؛ بیم آن می‌رود که در آینده‌ای نزدیک، درخصوص تامین انرژی پایدار و تعیین قیمت مناسب برای سوخت با مشکلات بسیاری روبه‌رو شویم و چاره کار آن است که به هر طریق ممکن، مشوق‌‌‌‌‌‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه را افزایش دهیم. به گزارش «شانا» به نقل از رویترز، داده‌های گزارش «بررسی آماری انرژی‌جهان» نشان می‌دهد که تقاضای جهانی انرژی در سال‌گذشته میلادی یک‌درصد افزایش‌یافته و رشد بی‌‌‌‌‌‌سابقه تولید انرژی‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر نتوانسته تغییری در سلطه سوخت‌های فسیلی که همچنان ۸۲درصد عرضه انرژی جهان را تشکیل می‌دهند، ایجاد کند. سال گذشته و پس از آغاز تنش‌های اوکراین و روسیه بازارهای انرژی با آشفتگی همراه شد و این شرایط قیمت‌های گاز و زغال‌سنگ را در اروپا و آسیا افزایش داد.
در گزارش «بررسی آماری انرژی‌جهان» آمده است که تقاضا برای نفت، گاز و زغال‌سنگ در سبد تقاضا برای انرژی در سال۲۰۲۲ میلادی تقویت شد، درحالی‌که جهان در این سال‌شاهد بزرگ‌ترین افزایش ظرفیت انرژی‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر درمجموع معادل ۲۶۶ گیگاوات، در عین افزایش تولید انرژی‌‌‌‌‌‌های بادی و خورشیدی بود.
مصرف انرژی در ۲۰۲۲
از موارد جالب‌توجه گزارش یادشده در مورد مصرف انرژی در سال۲۰۲۲ می‌توان به نکات ذیل اشاره کرد:
- انرژی‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر، بدون احتساب نیروگاه‌های آبی، ۵/ ۷درصد از مصرف انرژی جهانی را به خود اختصاص داده‌اند که نسبت به سال‌پیش از آن (۲۰۲۱) حدود یک‌درصد افزایش نشان می‌دهد.
- سهم سوخت‌های فسیلی در مصرف انرژی جهانی ۸۲درصد باقی‌مانده است.
-تولید برق ۳/ ۲درصد افزایش داشت.
- انرژی بادی و خورشیدی به رکورد ۱۲درصد از تولید برق رسید‌و دوباره از انرژی هسته‌‌‌‌‌‌ای که کاهش ۴/ ۴درصدی را ثبت کرده پیشی‌گرفت و انرژی‌‌‌‌‌‌های بادی و خورشیدی ۸۴درصد رشد خالص تقاضای برق را تامین کرد.
- سهم زغال‌سنگ در تولید برق همچنان حدود ۴/ ۳۵درصد بود.
همچنین مصرف جهانی نفت در سال۲۰۲۲ میلادی با افزایش روزانه ۲میلیون و ۹۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌‌ای نسبت به ۲۰۲۱ به ۹۷میلیون و ۳۰۰هزار بشکه در روز رسید.
