باوجود سیگنال‌های مثبت، قیمت نفت صعود نکرد

نفت ایران؛ ضربه‏‏‏‏‌گیر غافلگیری‏‏‏‏‌های سعودی

دنیای‌اقتصاد- فرزین محمدی : «آبنبات سعودی» قیمت نفت را افزایش نداد که هیچ، بازار روز پنج‌شنبه تحت‌تاثیر خبر توافق احتمالی موقت بین ایران و آمریکا با افت بیش از ۴‌درصدی مواجه شد. این درحالی است که کاخ‌سفید هرگونه خبر توافق را «غلط» خواند. پیش از این «دنیای‌اقتصاد» در گزارشی با تیتر «معمای اشتیاق نفتی اوپک» نقش ضربه‌‌‌‌‌گیر نفت ایران را تحلیل کرده بود. از سوی دیگر گزارش چشم‌‌‌‌‌انداز بازار سازمان اطلاعات انرژی آمریکا مانند نهادهای نظارتی دیگر صعود تقاضا در نیمه دوم ۲۰۲۴ را پیش‌بینی کرده‌است. گزاره‌‌‌‌‌ای که عربستان‌سعودی هم به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده اوپک‌‌‌‌‌پلاس به‌دنبال آن است اما تاکنون بازار به خبرهای غافلگیرانه صعودی واکنش خاصی نشان نداده است. رویترز از قول بعضی منابع مدعی است عربستان‌سعودی کاهش تولید یک‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای را در جلسات وزرای کشورهای عضو مطرح نکرده‌است و اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس در کنفرانس خبری پایانی از آن مطلع شدند، خبری که علاقه سعودی‌‌‌‌‌ها به غافلگیری بازار را نشان می‌دهد اما تاکنون موفق نبوده‌‌‌‌‌اند.

تاثیر خبر توافق ایران بر بازار

قیمت نفت روز پنج‌شنبه همزمان با خبرهای توافق احتمالی ایران و آمریکا کاهش قابل‌ملاحظه‌ای کرد، هرچند کوتاه. هر بشکه نفت‌خام آمریکا با 8/ 4‌درصد افت به کانال 69 دلار رسید، این درحالی است که مقامات رسمی کاخ‌سفید این ادعا را رد کرده‌‌‌‌‌اند. برخی از رسانه‌‌‌‌‌ها از جمله هاآرتص اسرائیل مدعی‌‌‌‌‌ شد؛ ایالات‌متحده و جمهوری‌اسلامی ایران در پرونده هسته‌‌‌‌‌ای پیشرفت‌هایی داشته‌‌‌‌‌اند. هر برنامه‌‌‌‌‌ای در راستای توافق سال‌2015 که دولت ترامپ آن را وتو کرد،  احتمالا به معافیت نفت ایران از تحریم‌ها منجر می‌شود که سیلی از صادرات را به سمت بازار روانه می‌کند. ودانت پاتل، سخنگوی وزارت‌خارجه ایالات‌متحده این خبر را دروغ خواند: «هرخبری مبنی‌برتوافق موقت غلط است.»

ربکا بابین تاجر ارشد انرژی در (CIBC Private Wealth) در این‌باره نوشت: «این واکنش قیمتی نشان می‌دهد بهای نفت چگونه می‌تواند سریع افت کند، حتی وقتی در جهت حمایت از قیمت‌ها تحولات مثبتی صورت می‌گیرد.»  تخمین زده می‌شود ایران تنها چند ماه پس از توافق بتواند روزانه یک‌میلیون بشکه نفت به بازار عرضه کند و تا یک سال بعد به ظرفیت کامل صادراتی خود یعنی روزانه 3‌میلیون و 700‌هزار بشکه برسد.  قیمت نفت نسبت به‌سال‌گذشته با کاهش 10‌درصدی همراه بوده که بهبود ضعیف اقتصاد چین، افزایش نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو آمریکا و ناامیدی به رونق در چشم‌‌‌‌‌انداز رشد اقتصاد جهانی دلایل آن به‌شمار می‌روند. این درحالی است که نزدیک به یک هفته پیش عربستان‌سعودی تصمیم گرفت تا پایان امسال روزانه یک‌میلیون بشکه کاهش تولید اعمال کند و مابقی کشورهای عضو اوپک‌‌‌‌‌پلاس نیز تا پایان 2023 به کاهش تولیدهای قبلی پایبند خواهند بود.

صعود تقاضا در نیمه دوم سال

با توجه به نشست 4 ژوئن اوپک‌‌‌‌‌پلاس مبنی‌بر ادامه برنامه کاهش تولید نفت تا پایان سال‌2024، اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی کرده‌است ذخایر نفت جهانی با کاهش قابل‌توجهی مواجه شود. این نهاد پژوهشی پیش‌بینی کرده‌است کاهش تولید اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس و کاهش ذخایر نفتی، قیمت نفت را برای صعود تحت‌فشار قرار می‌دهد مخصوصا در اواخر سال‌جاری میلادی و اوایل 2024. این اداره پیش‌بینی می‌کند برای نیمه دوم 2023 به‌‌‌‌‌طور متوسط هر بشکه نفت‌برنت 79 دلار معامله شود و در اوایل 2024 به بشکه‌‌‌‌‌ای 84 دلار برسد.

اداره اطلاعات انرژی آمریکا پیش‌بینی می‌کند مصرف نفت‌خام در سال‌2023 نسبت به میانگین مصرف 99میلیون و 400هزار بشکه‌‌‌‌‌ای سال‌گذشته میلادی، یک‌میلیون و 600هزار بشکه افزایش یابد. به عقیده این اداره بار افزایش مصرف برعهده کشورهای غیرعضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه است و پیش‌بینی می‌شود در سال‌2024 میزان تقاضای میعانات کربنی یک‌میلیون و 700‌هزار بشکه رشد داشته باشد. پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی آمریکا از شرایط اقتصادی و تقاضای این کشور افزایش تقاضای یک‌میلیون و 600‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای میعانات تقطیری نسبت به میانگین 99میلیون و 400‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای 2022 است. همینطور این تقاضا در سال‌2024 یک‌میلیون و 700‌هزار بشکه بیشتر خواهد شد که عمدتا از سوی کشورهای غیرعضو سازمان همکاری اقتصادی است.

پیش‌بینی اداره اطلاعات انرژی از رشد تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده آمریکا افزایش 3/ 1‌درصدی برای 2023 و یک‌درصدی برای 2024 است. این درحالی است که در چشم‌‌‌‌‌انداز ماه گذشته این اداره پیش‌بینی کرده بود رشد اقتصادی آمریکا در سال‌های 2023 و 2024 به ترتیب 6/ 1 و 8/ 1‌درصد باشد که از کاهش پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی این کشورحکایت دارد. کاهشی که باعث‌شده در گزارش چشم‌‌‌‌‌انداز ژوئن میزان تقاضای میعانات تقطیری (عمدتا بنزین) افت کند.

این بازوی نظارتی انتظار دارد تقاضای میعانات تقطیری در سال‌آینده میلادی کاهش یابد، برخلاف گزارش ماه گذشته که پیش‌بینی کرده‌‌‌‌‌بود تقاضای این محصولات رشد می‌کند. درکل، اداره اطلاعات انرژی انتظار دارد مصرف سوخت‌های مایع در باقی‌مانده سال‌2023 و همینطور سال‌2024 رشد کند. این بازوی نظارتی تذکر داده که این رشد با توجه به شاخص‌های غیرمرتبط با میزان رشد تولید ناخالص آمریکا پیش‌بینی شده‌است. بنزین و سوخت جت در سال‌2023 طلایه‌‌‌‌‌داران افزایش مصرف سوخت‌های مایع خواهند بود که ریشه در سعی برای جبران قرنطینه زمان همه‌‌‌‌‌گیری دارد. برای سال‌2024 هم پیش‌بینی می‌شود پروپان و اتان جلودار صف تقاضا باشند.

اداره اطلاعات انرژی پیش‌بینی می‌کند تولید گاز خشک ایالات‌متحده آمریکا برای نیمه دوم سال‌2023 تقریبا 103‌میلیارد فوت‌مکعب در روز (Bcf/ d) رشد کند که نسبت به پیش‌بینی پیشین این اداره مبنی‌بر افزایش تولید 104 (Bcf/ d) افت کرده‌است. همچنین این اداره پیش‌بینی کرده‌است قیمت گاز طبیعی خشک در تابستان امسال به‌‌‌‌‌سبب افزایش تقاضا برای تهویه افزایش ‌یابد. قیمت گاز طبیعی در هاب‌هنری برای نیمه دوم سال‌جاری میلادی به ازای هر‌میلیون واحد حرارتی بریتانیا (MMBtu)90/ 2 دلار افزایش یافته که از پیش‌بینی قبلی اداره اطلاعات انرژی یعنی 15/ 2دلار به ازای هر (MMBtu) بیشتر است. این بازوی نظارتی پیش‌بینی کرده‌است قیمت گاز در هاب هنری آمریکا در سال‌آینده میلادی 30‌درصد افزایش یابد و به 40/ 3دلار در هر (MMBtu) برسد.

«آبنبات سعودی»

به گزارش رویترز، عربستان‌سعودی برنامه کاهش تولید خود را در نشست 4 ژوئن مخفی نگه داشته بود؛ درحدی که برخی از اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس در کنفرانس خبری پایانی از کاهش تولید عربستان مطلع شدند. عربستان‌سعودی بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک است و انعطاف‌‌‌‌‌پذیری زیادی برای افزایش یا کاهش عرضه دارد. هرچند از زمانی‌که عربستان برنامه‌های افت تولید را شروع کرده تاثیرات زیادی بر بازار نگذاشته است. عبدالعزیر بن‌‌‌‌‌سلمان وزیر انرژی عربستان پیش از این زمانی‌که تقاضای نفت تحت‌تاثیر رکود اقتصادی پایین آمده بود از «قدرت غافلگیری» برای مدیریت بازار استفاده کرده بود.

چند روز پیش از نشست اخیر وزرای نفت اوپک‌‌‌‌‌پلاس، بن‌‌‌‌‌سلمان به سفته‌‌‌‌‌بازانی که روی کاهش قیمت نفت سرمایه‌گذاری کرده‌‌‌‌‌بودند هشدار داد و در 4 ژوئن از کاهش تولید یک‌میلیون بشکه‌‌‌‌‌ای عربستان خبر داد. او این کاهش تولید را یک «آبنبات سعودی» خواند. چهار منبع از کشورهای عضو اوپک‌‌‌‌‌پلاس به رویترز گفته‌‌‌‌‌اند که عربستان‌سعودی در جلساتی که از یک هفته قبل از 4ژوئن در جریان بود، نامی از کاهش تولید نبرده و در کنفرانس خبری پایانی روز یکشنبه 4 ژوئن جزئیات آن را اعلام کرده‌است. یکی از این چهار منبع به رویترز گفته که هیچ اطلاعاتی از کاهش اضافی تولید در جلسات به اشتراک گذاشته نشد تا کنفرانس خبری؛ که یک غافلگیری دیگری بود از سوی عربستان‌سعودی.»

عربستان‌سعودی اعلام کرد از ماه آینده میلادی دست به کاهش تولید 10‌درصد از تولید روزانه خود یعنی یک‌میلیون بشکه می‌زند، اقدامی که عملا تولید نفت روزانه عربستان‌سعودی را به 9‌میلیون بشکه در روز می‌رساند و احتمال کاهش تولید بیشتر نیز وجود دارد. در همین حین اعضای اوپک‌‌‌‌‌پلاس بر ادامه کاهش تولید تا 2024 به توافق رسیدند اما به هیچ کاهش تولید اضافی متعهد نشدند. اوپک‌‌‌‌‌پلاس نزدیک به 40‌درصد از نفت بازار جهانی را عرضه می‌کند. البته در این میان امارات‌متحده‌عربی مجاز به بازتعریف و افزایش اهداف تولیدی خود در 2024 شد که به اختلاف بین این عضو و گروه اوپک‌‌‌‌‌پلاس نیز انجامید، بااین‌حال عربستان توانست نظر کشورهایی مثل آنگولا و نیجریه که به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری قادر به افزایش تولید نبودند را هم جلب کند و آنها به کاهش هدف تولیدی 2024 رضایت دادند.

البته روسیه هم تعهدی نسبت به کاهش تولید ندارد. باوجود اینکه مقامات این کشور از کاهش تولید 500‌هزار بشکه‌‌‌‌‌ای خبر داده بودند اما صادرات اورال روسی زیر سایه تحریم‌های غربی همچنان ادامه دارد. برخی از منابع از درون اوپک‌‌‌‌‌پلاس به رویترز گفته‌‌‌‌‌اند کاهش تولید بیشتر عربستان‌سعودی، این قدرت را به او می‌دهد که کشورهای دیگر که با افزایش تولید موافق نیستند و با این حال از افزایش قیمت سود می‌برند را با خود همراه کند.