سرمایه‌گذاری بر انرژیهای نو، چالش گذار از سوختهای فسیلی
ریسک‌های ماهیتی انرژیهای تجدید پذیر
پدیده انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای در جوامع درحال‌توسعه روند افزایشی خواهد داشت چراکه توسعه اقتصادی و رفاه عمومی، در صدر فهرست اولویت‌های این دسته از کشورها قرار دارد. به گزارش بلومبرگ، در دنیای امروز هزینه‌های گزافی مصروف عبور از سوختهای فسیلی به‌‌‌‌‌ویژه نفت و گاز و دگردیسی بازار انرژی به سمت بهره‌‌‌‌‌برداری از انرژیهای نوین و تجدیدپذیر می‌شود. سرمایهگذاران در حوزه انرژی چاره‌‌‌‌‌ای ندارند جز آنکه این نوع هزینه‌های ابتدایی را تقبل کرده تا از این مسیر، فرآیند انتقال انرژی به سمت انرژیهای نوین را تسهیل و در عین‌حال بازدهی بالای مالی خود را در چشم‌‌‌‌‌انداز بلندمدت بازار انرژی تضمین کنند. این نوع سرمایه‌گذاری از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا در نهایت منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای شده و فرآیند برقراری نظم نوین در ساختار انرژی جهانی را تسهیل و تضمین می‌کند.
چالش صنایع نفت و گاز
اویل‌‌‌‌‌پرایس مینویسد؛ در شرایطی که جهان به سمت آینده‌‌‌‌‌ای با کربن صفر خالص حرکت می‌کند، صنعت نفت و گاز با چالشی جدی مواجه است. از یک‌سو، تقاضای فزاینده‌ای برای منابع انرژی تجدیدپذیر وجود دارد، منابعی که با سرعت اعجاب برانگیزی، روزبه‌روز مقرون‌به‌صرفه‌‌‌‌‌تر شده و در دسترس قشر وسیع‌‌‌‌‌تری از صنایع و مردم قرار می‌گیرند. از سوی دیگر، واقعیت غیرقابل‌انکار اینکه نفت و گاز همچنان نقش کلیدی در تامین نیازهای جهانی انرژی طی حداقل یک دهه آینده ایفا خواهند کرد. سرمایه‌گذاری در فرآیند گذار از نفت و گاز که می‌تواند به پر‌کردن شکاف بین سوختهای فسیلی سنتی و منابع انرژی تجدیدپذیر کمک کند، گامی اساسی در جهت دستیابی به انتشار خالص صفر کربن به‌حساب می‌آید. این گزارش به موضوع چگونگی امکان ورود به بازار انرژیهای تجدیدپذیر و سرمایه‌گذاری در این حوزه، با نگاهی علمی و عملیاتی می‌پردازد.
تعریف سرمایه‌گذاری در سوختهای فسیلی
به باور نویسنده، سرمایه‌گذاری برای گذار از نفت و گاز در تعبیر عام به سرمایه‌گذاری در فناوری یا زیرساخت‌‌‌‌‌هایی اطلاق می‌شود که در نهایت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای ناشی از مصرف سوختهای فسیلی را رقم خواهد زد. در ذیل برخی از حوزه‌های اصلی سرمایه‌گذاری نوین در بخش انرژی، موردبحث و بررسی قرار می‌گیرند:
۱ - فناوری جذب و ذخیره کربن (CCS): جذب و ذخیره کربن شامل جلوگیری از انتشار دی‌اکسیدکربن حاصل از فعالیت صنایع یا نیروگاه‌‌‌‌‌ها پیش از رها‌شدن این گاز خطرناک در جو زمین می‌شود.
۲- گاز طبیعی تجدیدپذیر (RNG): گاز طبیعی تجدیدپذیر از طریق جذب گاز متان از سایت‌‌‌‌‌های دفن زباله، تصفیه‌‌‌‌‌خانه‌‌‌‌‌های فاضلاب یا زباله‌‌‌‌‌های کشاورزی تولید می‌شود. میتوان از آن به‌عنوان منبع سوخت کم‌‌‌‌‌کربن برای اهداف حمل‌ونقل یا گرمایشی استفاده کرد.
۳- هیدروژن سبز: تولید هیدروژن سبز شامل فرآیند الکترولیز بوده که طی آن از برق تولیدشده توسط منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی یا باد، برای تقسیم مولکول‌‌‌‌‌های آب به هیدروژن و اکسیژن استفاده می‌شود.
۴ - بهره‌‌‌‌‌وری انرژی: سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی که به‌منظور ایجاد بهره‌‌‌‌‌وری در مصرف انرژی فعالیت می‌کنند، می‌تواند به کاهش میزان انرژی موردنیاز برای تولید نفت و گاز یا حتی بهینه‌‌‌‌‌سازی مصرف آن کمک کند. با بهره‌‌‌‌‌برداری از پیشنهادهای فوق و سرمایه‌گذاری در فرآیند گذار از سوختهای فسیلی، شرکت‌ها می‌توانند حجم تولید کربن خود را تا اندازه معناداری کاهش داده که در عین‌حال در فرآیند تامین نیازهای جهانی انرژی هیچ‌‌‌‌‌گونه خللی پیش‌نیاید.
علل سرمایه‌گذاری بر گذار از نفت و گاز
دلایل متعددی وجود دارد مبتنی بر اینکه چرا سرمایهگذاران باید نسبت به تزریق نقدینگی به‌عملیات مطالعاتی و اجرایی مرتبط با عبور از سوختهای فسیلی سنتی، توجه ویژه داشته باشند که در ذیل به اختصار به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
۱- تنوعبخشی: سرمایه‌گذاری در حوزه مرتبط با گذار از نفت و گاز به سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی اجازه می‌دهد تا ترک عادت کرده و در سبد سرمایه‌گذاری خود پا را فراتر از سوختهای فسیلی سنتی گذاشته و اقدام به تنوعبخشی کنند. این امر می‌تواند به کاهش خطرات مرتبط با نوسان‌های قیمت حامل‌‌‌‌‌های انرژی یا تغییرات ساختاری و بعضا دستوری، در حوزه انرژی کمک کند.
۲- پتانسیل رشد بلندمدت: هر‌‌‌‌‌گونه سرمایه‌گذاری در فرآیند مطالعه و اجرای فرآیند گذار از سوختهای فسیلی، دارای پتانسیل رشد بلندمدت قابل‌توجهی خواهد بود. دلیل این امر آن است که جهانیان به سمت کاهش هرچه بیشتر کربن در تولید و مصرف انرژی گام برداشته و طبیعتا حجم تقاضا برای سوختهای کم‌‌‌‌‌کربن در کنار جذب و ذخیره‌‌‌‌‌سازی کربن که پیشتر به آن اشاره شد، به‌طور مستمر با افزایش روبه‌روست. اویل‌‌‌‌‌پرایس در ادامه گزارش خود و با استناد به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی مینویسد؛ سرمایه‌گذاری در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر می‌تواند تا سال۲۰۴۰ به عدد ۱۶۰میلیارد دلار در سال‌برسد.
۳- ملاحظات زیستمحیطی، اجتماعی و حاکمیتی: اصل سرمایه‌گذاری در زمینه عبور از سوختهای فسیلی، پیوندی ناگسستنی با ملاحظات زیستمحیطی، اجتماعی و حاکمیتی جوامع دارد. از آنجایی‌که سرمایهگذاران به‌طور فزاینده‌ای ملاحظات سه‌‌‌‌‌گانه فوق را هنگام تصمیم‌گیری جهت سرمایه‌گذاری در اولویت قرار می‌دهند، شرکت‌هایی که نسبت به کاهش ردپای کربن خود متعهد هستند، می‌توانند به‌عنوان فرصت‌های جذاب سرمایه‌گذاری در اولویت قرار بگیرند.
۴- رعایت مقررات: هم‌اکنون قریب به اتفاق دولت‌ها در سراسر جهان با جدیت هرچه تمام‌‌‌‌‌تر حتی در ظاهر امر، سیاست‌هایی را با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای دنبال می‌کنند. بدیهی است در این شرایط شرکت‌هایی که مبادرت به سرمایه‌گذاری در زمینه عبور از سوختهای فسیلی می‌کنند، برای تطبیق با مقررات جدید در حوزه انرژی از شرایط راحت‌‌‌‌‌تری در مقایسه با شرکت‌های فعال در زمینه سوختهای فسیلی، برخوردار هستند.
سرمایه‌گذاری در حوزه انرژیهای تجدیدپذیر
راه‌‌‌‌‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری در حوزه عبور از سوختهای فسیلی فراروی اشخاص حقیقی و حقوقی قرار دارد که در ذیل به اختصار به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
۱- سرمایه‌گذاری مستقیم: سرمایهگذاران می‌توانند در شرکت‌هایی که تاسیسات فناوری جذب و ذخیره کربن، تاسیسات تولید گاز طبیعی تجدیدپذیر یا هیدروژن یا سایر انواع زیرساخت‌های عبور از سوختهای فسیلی را توسعه یا راه‌اندازی می‌کنند، سرمایه‌گذاری مستقیم داشته باشند.
۲- صندوق‌های قابل‌معامله در بورس- (Exchange-traded funds (ETFs: این‌‌‌‌‌گونه صندوق‌ها دسترسی ساده‌‌‌‌‌تر به سبد متنوعی از شرکت‌های درگیر در فرآیند توسعه یا اجرای انواع زیرساخت‌های مرتبط با حوزه انرژیهای تجدیدپذیر را فراهم می‌کنند.
۳- صندوق‌های دارایی خصوصی- Private Equity Funds: این‌‌‌‌‌گونه صندوق‌ها دسترسی آزاد اشخاص حقیقی و حقوقی را به سرمایهگذاران بخش‌خصوصی فعال در زمینه توسعه فناوری‌ها یا زیرساخت‌های جدید مرتبط با انتقال از سوختهای فسیلی فراهم می‌کنند.
میتوان نتیجه گرفت، سرمایه‌گذاری در زمینه عبور از سوختهای فسیلی به‌‌‌‌‌ویژه نفت و گاز و دگردیسی بازار انرژی به سمت بهره‌‌‌‌‌برداری از انرژیهای نوین و تجدیدپذیر در راه تحقق راهبرد کربن صفر، گامی اساسی در جهت دستیابی به اهداف جهانی آب‌وهوایی و در عین‌حال برآوردن تقاضای روبه‌رشد انرژی است. با سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌هایی که این فناوری‌ها را توسعه می‌دهند یا از طریق صندوق‌های سهام متمرکز بر این حوزه، سرمایهگذاران این فرصت را خواهند داشت که نه تنها پرتفوی سهام خود را متنوع کنند، بلکه تا حد زیادی به مسائلی حیاتی دنیای امروز از قبیل حفظ و ارتقای شاخص پایداری زیستمحیطی کمک کنند.
