شهرام شریف

مشکل فقدان نظرسنجی و تحقیق در زمینه بازار فناوری اطلاعات یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود در این بخش است. همه می‌دانند که محبوبیت و فروش بالا، شهرت، گارانتی خوب و عناوینی از این دست که معمولا در بین فروشندگان بازار زیاد شنیده می‌شود، عناوینی بسیار نسبی هستند. کسی نمی‌تواند به طور دقیق بگوید مثلا محبوبیت یک برند چه میزان نسبت به یک برند دیگر بالاتر است یا فروش کدام محصول از دیگری بیشتر است. مشکل اینجا است که سازمان‌ها و نهادهای آمارگیر اساسا عرصه فناوری اطلاعات را به رسمیت نمی‌شناسند و چنین است که فقر آمار در این عرصه هرگونه تحلیل در این وضعیت را با بی‌اعتباری مواجه می‌کند.

باشگاه فعالان ICT مدت زمانی است که به ارائه آمارهایی درباره فروش، محبوبیت برندها، محصولات و خدمات مختلف فناوری اطلاعات می‌پردازد. عمده اطلاعات پایه‌ای برای نظرسنجی‌های این پایگاه از طرح فروش و امتیاز S&P استخراج می‌شود که تعداد زیادی از فروشندگان لوازم دیجیتالی و کامپیوتری را در بر می‌گیرد. هر چند نمی‌توان اعتبار فروشندگان (عمدتا فروشندگان یک یا چند برند خاص) را به اعتبار تمام بازار نسبت داد، اما به هر حال این نظرسنجی در فضای خالی از نظرسنجی و تحلیل علمی بازار غنیمتی است. روزنامه دنیای اقتصاد طی ماه‌های اخیر همواره تلاش کرده از نتایج این نظرسنجی برای آگاه‌سازی مخاطبان خود استفاده کند اما در تازه‌ترین نظرسنجی این باشگاه نشریات تخصصی آی‌تی موضوع بررسی قرار گرفته‌اند و در میان تعجب دو آگهی‌نامه در صدر جدول نشریات تخصصی قرار دارند. اینکه آگهی‌نامه‌ها با چه تعریفی در میان نشریات تخصصی قرار می‌گیرند، پرسش اصلی ما و بسیاری دیگر از روزنامه‌نگارانی است که در عرصه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند. اما پرسش‌های دیگری نیز وجود دارد. آیا از نظر ارزشی می‌توان بین یک آگهی‌نامه و نشریه تخصصی ارتباطی برقرار کرد؟ آیا نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که آگهی‌نامه‌ها اطلاعات تخصصی‌تری نسبت به نشریات تخصصی به مخاطبان ارائه می‌دهند؟ اگر آگهی‌نامه‌ها جزیی از نشریات تخصصی به شمار می‌آیند، روزنامه‌هایی که صفحات ICT و دیجیتال دارند، چطور، آنها به نشریات تخصصی نزدیک ترند یا

ویژه نامه‌های رنگارنگ تبلیغاتی؟ به اعتقاد من انتشار چنین نظرسنجی‌هایی نه تنها به اعتبار رسانه‌های ICT کشور بلکه به اعتبار شرکت‌های ICT ایران هم لطمه می‌زند و واقعا انتظار این بود که مسوولان طرح S&P پس از تجربه سال گذشته خود که با انتقاد روزنامه‌نگاران این عرصه روبه‌رو شد، نظرسنجی این دوره را با روشی دقیق‌تر و با حضور همه رسانه‌های فعال در این عرصه برگزار می‌کردند.

نکته دیگر اینکه مشخص است کسی نمی‌تواند نفوذ و تیراژ بالای آگهی‌نامه‌ها را نفی کند ولی اتفاقا این انتظار از صنف و فعالان ICT می‌رود که به جای تقویت یک پکیچ تبلیغاتی که به راحتی و با کمترین تلاش و هزینه‌ای قابل راه‌اندازی است از تولید محتوا در این عرصه حمایت کنند. فضای رسانه‌ای در هر بخشی نتیجه فعالیت فعالان آن بخش است. اگر در بخش ICT جایگاه آگهی‌نامه‌ها و بروشورهای تبلیغاتی از رسانه‌های تخصصی بالاتر است باید به حال فعالان این بخش هم افسوس خورد که چنین ترجیحی دارند.