حمایت‌های گسترده از تولید بازی‌های یارانه‌ای

م.ر.بهنام رئوف

رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات: عملکرد ما در راستای حمایت از تولیداتی است که در چارچوب منظومه فرهنگی ما است بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای به لحاظ تاثیرگذاری خود در زمینه فرهنگ‌سازی، رشد و ایفای نقش‌های آموزشی و کمک آموزشی و همچنین پر کردن بخشی از اوقات فراغت گروه‌های سنی مختلف جامعه از جایگاه ویژه‌ و مهمی برخوردار هستند. در کنار رشد استفاده از تجهیزات دیجیتالی، تولید و عرضه بازی‌های رایانه‌ای هم رشد خیر کننده‌ای دارد؛ به شکلی که هم اکنون بعد از هالیوود و صنعت فیلمسازی، بازی‌های رایانه‌ای، کنسولی و موبایلی به عنوان پول‌سازترین صنعت محسوب می‌شوند.

ایران هم چند سالی است که به شکل جدی در این بخش وارد شده و با حمایت‌های دولتی توانسته بازی‌های در خور توجهی تولید کند. طی چند سال گذشته حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی مطرح جهانی باعث توجه به بازی سازان ایرانی شده است.

به عنوان مثال چندی پیش مدیر شرکت فرانسوی گیم کانکشن در گفت و گو با شبکه فرانسوی ۲۴ به حضور گسترده تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای ایرانی در مجامع و رویدادهای بین‌المللی اشاره کرد و گفت: اکنون بازی سازان ایرانی حضوری تاثیرگذار، هدفمند و حرفه‌ای در نمایشگاه‌های فروش بازی‌های رایانه‌ای دارند.

او گفته است که ایرانی‌ها از توانایی بسیاری برای تسخیر بازارهای بازی رایانه‌ای در نقاط مختلف جهان برخوردارند که همین امر باعث شده تا این کشور به عنوان کشور پیشرفته در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا درعرصه تولید بازی رایانه‌ای شناخته ‌شود.

انتقاداتی که کیفیت را افزایش داد

با این حال در چند سال گذشته همواره انتقادی به تولیدکنندگان بازی‌های رایانه‌ای در کشور مطرح بوده است. در حالی که جهان به سمت تولید بازی در بخش تلفن همراه، کنسول و آنلاین رو آورده است، اما همواره عنوان می‌شد که تولیدکنندگان ایرانی تمام توان خود را روی ساخت بازی بر بستر رایانه گذاشته‌اند. هر چند که این انتقاد تا حدود زیادی به‌جا و قابل باور بود، اما با این حال تولیدکنندگان ایرانی هم هر چند دیر اما سرانجام در بخش بازی‌های تحت وب و کنسول نیز وارد شده‌اند. در این بین بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای نقشی موثر در توسعه صنعت بازی کشور داشته است. حضور فعال این مرکز در نمایشگاه‌های جهانی در کنار معرفی تولیدکنندگان ایرانی به همراه حمایت‌های مالی از بازی‌سازان از جمله فعالیت‌های این مرکز بوده است. این مرکز به تازگی به عنوان حامی طلایی نمایشگاه کژوال کانکت Casual Connect سنگاپور نیز شده است. نمایشگاه کژوال کانکت که ۲۲ تا ۲۴ ماه مه‌۲۰۱۲ (۲ تا ۴ خرداد ۹۱) در سنگاپور برگزار می‌شود به عنوان نخستین دوره در رابطه با بازی‎های کژوال در آسیا به شمار می‌رود که همه ساله توسط سازمان بازی‌های کژوال در قاره‌های آمریکا و اروپا برگزار می‌شود.

همچنین قرار است در چند ماه آینده نخستین دوره مسابقات بین‌المللی بازی‌های رایانه‌ای تحت عنوان جام دیجیتال، توسط شبکه ملی فرهنگ در خانه‌های دیجیتال سراسر کشور برگزار شود. این مسابقات که در فاز اول آن با مسابقات فوتبال آغاز می‌شود، قرار است در سال‌های آینده با بومی‌سازی تحت عنوان تیم‌های لیگ ایران دنبال شود.

حمایت از بازی‌های خاص

با توجه به گستردگی بازار بازی‌های رایانه‌ای لزوم حمایت از سرمایه‌گذاری در این بخش و حفظ حقوق مولفان بیش از گذشته ضروری به نظر می‌رسد. به عقیده بسیاری از کارشناسان، بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی همچون تولید بازی‌های رایانه‌ای، تولید آثار سینمایی و در عین حال توزیع محصولات فرهنگی از این دست نیازمند احساس امنیت برای حفظ سرمایه در تولید یک کالای فرهنگی است. اما از سوی دیگر صنعت ساخت بازی تفاوت‌های چشمگیری با سایر محصولات فرهنگی مانند سینما دارد. ساخت یک بازی علاوه بر هزینه بر بودن و صرف زمانی نسبتا طولانی به دلیل تازه بودن آن و داشتن رقبای قدر جهانی نیازمند حمایت‌های ویژه‌ای است.

بر همین اساس بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای حمایت‌های ویژه‌ای را برای تولیدکنندگان بازی در کشور به کار گرفته است. البته گاهی اوقات این حمایت‌ها با انتقاداتی نیز همراه است. به عنوان مثال برخی از تولید کنندگان بازی در کشور معتقدند که تنها بازی‌هایی که برخی از فاکتورهای خاص مورد نظر بنیاد در آن رعایت شده باشد مورد حمایت قرار می‌گیرد.

حسن علیزاده، رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد به کارگیری چنین شاخص‌هایی می‌گوید: شاخص‌هایی را که برای حمایت از تولیدات بازی‌های رایانه‌ای عنوان می‌شود، ما تصویب نکرده‌ایم؛ اما به شکل کلی عملکرد ما در راستای حمایت از تولیداتی است که در چارچوب منظومه فرهنگی ما است.

او ادامه می‌دهد: طبیعتا بازی‌هایی که در راستای موضوعات روزی همچون بیداری اسلامی و غیره باشد مورد حمایت قرار می‌گیرد. البته ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که خیلی از بازی‌هایی که هم‌اکنون و در راستای همین شاخص‌ها تولید شده است به سفارش مرکز نبوده است و بخش خصوصی به میل خود به تولید این بازی‌ها پرداخته است مانند انرژی هسته‌ای ایران یا حضور نظامی آمریکا در عراق.

برخی از تولیدکنندگان بازی در کشور معتقدند که روند ساخت، تکثیر و توزیع بازی‌ها به دلیل هزینه بر بودن آن از یک سو و حضور رقبای خارجی با قیمت‌های بسیار پایین از سوی دیگر، نیازمند سرمایه گذاری‌های کلان یا حمایت‌های دستگاه‌های مسوول است. حال آنکه دستگاه‌های ذی‌ربط برای حمایت از تولیدات سرفصل‌هایی را برای موارد حمایتی خود تبیین کرده‌اند که شاید به کارگیری این سرفصل‌ها از جذابیت یک بازی بکاهد یا میزان استفاده و استقبال از آن بازی را معطوف قشر خاصی کنند.

علیزاده تاکید می‌کند: به شکل کلی در روند ساخت بازی قطعا یکسری المان‌های زیبایی شناختی برای جذب مشتری وجود دارد. توصیه ما به دوستانی که در بخش تولید بازی فعال هستند این است که تولید بازی‌های ما با تولید بازی‌های غربی فرق داشته باشد. اگر قرار است در بازی‌های ما هم همانند بازی‌های غربی سربازان با انبوهی از تجهیزات جنگی همراه باشند و صرفا هم به فکر جنگ و خونریزی باشند که چه کاری است این نوع از بازی‌ها تولید شود؛ چرا که مشابه غربی آن وجود دارد. رویکرد ما این است که از خشونت و خصومت در بازی‌ها فاصله بگیریم.

وی ادامه می‌دهد: البته رعایت کردن چنین فاکتورهایی الزامی نیست، بلکه صرفا توصیه است. اگر قرار باشد بازی ساخته شود که تمام شاخص‌های گفته شده در آن رعایت شده باشد مرکز رسانه‌ها یا بنیاد بازی‌های رایانه‌ای باید تمام سرمایه مورد نیاز برای ساخت آن بازی را پرداخت کند تا بخش خصوصی با ریسک‌پذیری کمتری بتواند وارد فرآیند ساخت بازی شود. اما به شکل کلی اگر قرار باشد در بازارهای جهانی حضور داشته باشیم باید استانداردهای روز دنیا را رعایت کنیم. از جهت گرافیکی، زیبا شناسی و حتی از نظر روانشناسی باید بدون تعارف استانداردهای تولید را بالا ببریم.