سعید رحمانی: «سرآوا» هیچ کنترلی بر «دیجیکالا» ندارد
سعید رحمانی، مدیرعامل سابق و بنیانگذار سرآوا که سالهاست به دنبال فشارهای داخلی ایران را ترک کرده و در لندن زندگی میکند، حالا سکوت خود را شکسته و با انتشار ویدئویی به گمانهزنیها در این زمینه پاسخ داده است. او در بخش اول این ویدئو گفت که اکثریت شرکتهای استارتآپی که توسط موسسان آنها شکل گرفتهاند، هنوز مستقلند و تحت کنترل خود کارآفرینان قرار دارند. رحمانی در ویدئوی دوم به روایتی در مورد ساختار شرکتی که خود بنیانگذار آن بوده، یعنی شرکت سرمایهگذاری خطرپذیر سرآوا، پرداخته است. سعید رحمانی در این ویدئو به شرایط سخت تحریمی و اینکه در آن شرایط جذب سرمایه باید داخلی میبود، به فرآیند دشوار جذب سرمایه برای سرآوا اشاره میکند و اینکه در نهایت یک سال بعد از تاسیس آن در ۹ مهر سال ۱۳۹۱، او موفق به جذب سرمایه اولیه برای سرآوا میشود.
او در مورد قواعد سرمایهگذاری در سرآوا میگوید: «شرایط تحریمها بسیار سخت بود. تورم بود. ارزش پول در حال از بین رفتن بود و سرمایهگذاران تنها حاضر بودند در حوزههایی مانند مسکن، طلا و دلار سرمایهگذاری کنند. قواعدی که ما در سرآوا داشتیم، قواعدی بود که در توافقنامه سهامداران و اساسنامه و طبق قوانین تجارت ایران و بینالمللی ما در سرآوا ایجاد کردیم.» او ادامه میدهد: «من میخواستم طبق این قواعد نه از یک یا دو سرمایهگذار، بلکه از ۱۰ سرمایهگذار، جذب سرمایه کنم و هیچکس در این سرمایهگذاری بیشتر از ۱۵درصد سهم نداشته باشد؛ این از قواعدی است که در سرآوا از روز اول حک شد. تمام سرمایهگذارها باید از بخش خصوصی میبودند و هیچکدام نباید تحریم میشدند.»
به گفته رحمانی در نهایت سرآوا توانست در آن زمان با سختی زیاد از ۹ سرمایهگذار به اضافه خودش، جذب سرمایه کند که از این بین ۵ سرمایهگذار حقوقی یعنی شرکت بودند و ۴ سرمایهگذار به اضافه خودش، سرمایهگذاران حقیقی سرآوا را تشکیل دادند.
رحمانی با اعلام اینکه به برخی سهامداران سرآوا تهمتهای ناروایی زده شده است، در مورد سهامداران این شرکت توضیح داد: «گروه سرمایهگذاران حقوقی سرآوا که شرکتها بودند، کاملا مستقل بودند و هیچکدام وابستگی به هیچ نهادی نداشتند و حاکمیتی و دولتی هم نبودند. تا جایی که توانستیم سعی کردیم از شرکتهایی برای سرمایهگذاری استفاده کنیم که شرکتهای مستقلی باشند که جزو تحریمها هم نیستند، چون این اساس کار سرآوا بود.» او در مورد میزان سرمایهگذاری اولیهای که در سرآوا انجام شده است، اعلام کرد: «کل مبلغی که ما در ۹ مهر۱۳۹۱ قطعی کردیم و با سرمایهگذارانی که در آن مقطع توانستیم به سرآوا بیاوریم -که همه بخش خصوصی بودند- ۲۵میلیارد تومان بود. این تعهد را هم برای سه سال گرفتیم؛ یعنی سالهای ۱۳۹۱، ۱۳۹۲ و۱۳۹۳. هر زمان که میخواستیم در استارتآپی سرمایهگذاری کنیم، به سهامداران درخواست میدادیم و سرمایه پرداخت میشد.»
طبق اظهارات رحمانی اولین سرمایهگذاری سرآوا در شرکت دیجیکالا و در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۳۹۱ نهایی شده است. او درباره ادعای کانالهای فارسیزبان خارجی مبنی بر اینکه سال ۱۳۹۲ سعید رحمانی ۱۰۰ میلیون دلار از یک شرکت هلندی وارد دیجیکالا میکند و از آن موقع به بعد دیجیکالا شروع به رشد میکند، توضیح میدهد: «کل مبلغی که ما در دیجیکالا تعهد سرمایهگذاری دادیم، کمتر از ۱۳ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ بود؛ یعنی ۵ میلیون دلار، آن هم برای چند سال آینده. بنابراین این چیزی که در این شبکه فارسیزبان مطرح میشود، واقعا هجویات و دروغ است؛ دروغی که اگر یک لحظه کسی وقت میگذاشت، میتوانست صحت و سقمش را مشخص کند. میتوانستند از من که لندن هستم سوال یا تحقیق کنند، اما این کار را نکردند. در آن زمان، سرآوا ۵۱درصد سهام دیجیکالا را گرفت و میتوانست سه عضو هیاتمدیره دیجیکالا را تعیین کند.» همچنین سعید رحمانی اعلام میکند که شرکت سرمایهگذاری هلندی IIIC در سال ۱۳۹۴ تاسیس شده و بهرغم ادعای این شبکه در سال ۱۳۹۲ اصلا وجود خارجی نداشته است.
رحمانی تاکید میکند که در ویدئوی دیگر بحث سرمایهگذاران خارجی در سرآوا توضیح داده خواهد شد. از سوی دیگر موسس و مدیرعامل سابق سرآوا در خصوص این ادعا که دیجیکالا تحت کنترل سرآواست، بیان میکند: «عملا در طول زمان سهام سرآوا در دیجیکالا تقلیل پیدا کرد. یعنی ۲۷اسفند ۱۳۹۱ که سرآوا ۵۱درصد سهام دیجیکالا داشت؛ در ۱ بهمن ۱۳۹۶ این سهام سرآوا به ۶/ ۲۸درصد رسید و در ۲۰ مهر ۱۳۹۹، سهام برابر با ۴/ ۲۶درصد شد و در حال حاضر هم ۶۴/ ۲۵درصد است؛ یعنی سرآوا کلا هیچ کنترلی بر دیجیکالا ندارد و فقط یک عضو هیاتمدیره آن را میتواند تعیین کند.»
از اواخر سال ۱۳۹۷ خبرهای مختلفی از فشارهای امنیتی به سرآوا و در راس آن سعید رحمانی برای توقف سرمایهگذاری در اکوسیستم استارتآپی منتشر میشد که هیچکدام از آنها مورد تایید مدیران سرآوا قرار نمیگرفت. حالا سعید رحمانی با ارائه توضیحاتی در این مورد اعلام میکند که این خبرها درست بوده و در نهایت همین فشارها باعث شده است که او ایران را ترک کند. سعید رحمانی درباره جلوگیری از ادامه فعالیت سرآوا میگوید: «واقعیت این است که سرآوا از اوایل سال ۱۳۹۸ عملا سرمایهگذاری جدیدی نداشته و حتی آن موقع که من در ایران بودم یعنی سال ۱۳۹۷، انواع و اقسام فشارها روی ما بود که سرمایهگذاری جدید نکنیم تا سرآوا بزرگتر نشود و محدود و کوچک بماند.»
به گفته رحمانی در مقطعی اجبار کردند که اعضای هیاتمدیره سرآوا تایید صلاحیت شوند؛ بهرغم اینکه چند نفر از افراد معتمد و منتخب سهامداران رد صلاحیت شدند، کماکان سهامداران با اتکا بر قانون تجارت، اعضای هیاتمدیره را انتخاب کردند.