از اختلال زیرساختی تا رشد سرویس‌های اشتراک ویدئو و توسعه‌دهندگان اپلیکیشن
سه تحول استارت‌آپی در آغاز سال نو
براساس این گزارش اینترنت کشور در سالی که گذشت با ۸ هزارو ۸۸۱ دقیقه اختلال روبه رو بوده است. در همین حال دو هفته قبل از پایان سال اختلال اینترنت ایران با قطع فیبرنوری بین ایران و قطر عملا نشان داد که زیرساخت‌های ارتباطی خارجی هم در نقطه اطمینان‌بخشی به‌سر نمی‌برند. این اختلالات در روزهای تعطیلات نوروزی ادامه داشت اما وزیر ارتباطات دهم فروردین اعلام کرد اختلالات ناشی از قطع فیبر نوری با ترمیم این مسیر رفع شده است.
حمله اینترنتی یا اختلال
در آخرین روزهای سال، سرورهای ابرآروان در دیتاسنتر آسیاتک مورد حمله قرار گرفت و این شرکت را مجبور به غیرفعال کردن بسیاری از سایت‌ها و سرویس‌های روی آن کرد.
مدیرعامل ابر آروان در نیمه شب روز چهارشنبه (۲۷ اسفند) در توییتر خود از حملات گسترده به زیرساخت پردازش ابری این شرکت خبر داد و اعلام کرد براساس بررسی‌ها تا به آن زمان، حملات با هدف تخریب و حذف اطلاعات انجام شده ولی هیچ‌گونه نشت اطلاعاتی اتفاق نیفتاده است. به گفته او برای جلوگیری از آسیب به دیتای مشتریان، به‌صورت موقت تمام دسترسی‌ها به این دیتاسنتر قطع شده است. این حمله اینترنتی باعث از کار افتادن برخی از سرویس‌های اینترنتی و کسب‌وکارهایی شد که روی این دیتاسنتر قرار داشتند و همین انتقادهایی را از سمت صاحبان این کسب‌وکارها به همراه آورد. به گفته ابرآروان در زیرساخت IaaS، مرتبط با این موضوع بوده است و سرویس‌های CDN و DNS دارای شبکه مستقل هستند و تحت تاثیر این رخداد قرار نگرفته‌اند. حدود ۹۰درصد از اطلاعات سرورهای ابری، به کمک نسخه‌های پشتیبان بازیابی شده است. همزمان درحال انجام عملیات Forensics و جلوگیری از بروز مجدد مشکل هنگام برقراری سرویس هستیم.
در گزارشی که بعدا آروانی‌ها منتشر کردند مشخص شد که این حمله حدود ۱۶درصد از مشتریان آروان را متاثر کرده است. طی روزهای نخست سال آروانی‌ها تلاش کردند دیتاهای از دست رفته مشتریان در جریان این حمله را بازیابی کنند. در همین حال مشخص شد به‌رغم امضای قرارداد سطح سرویس (SLA) برخی از مشتریان اساسا پشتیبانی برای اطلاعات خود نداشته‌اند. همزمان با اینکه این حمله اینترنتی بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت آروان اعلام کرد تمهیداتی را برای جبران خسارت بخشی از مشتریان در نظر گرفته است.
در روزهای پایانی تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ اعلام شد مشکلات فنی ناشی از این حمله اینترنتی تا حد زیادی رفع شده است.
عرض اندام رقبای اینترنتی صداوسیما
سال ۱۴۰۰ درحالی آغاز شد که صداوسیما جای خود را در جلب مخاطب و ارائه محتواهای سرگرم‌کننده در نوروز به سرویس‌های اشتراک ویدئو مثل فیلیمو، نماوا، فیلم‌نت و... داد. درغیاب کلاه‌قرمزی، پایتخت و دیگر سریال‌هایی که همه ساله میلیون‌ها نفر را پای تلویزیون می‌نشاندند سرویس‌های اشتراک اینترنتی ویدئو با ارائه سریال‌ها و فیلم‌های مختلف و به میان کشاندن چهره‌های مشهور نشان دادند که چگونه باید در این فضا جذب مخاطب کرد. با این حال ساخت محتواهای ویدئویی جدید و ارائه محتواهای مختلف دو سرویس فیلیمو و نماوا را پیش از آغاز سال وادار به افزایش قیمت اشتراک کرد. فیلیمو در تعطیلات اما با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد هزینه اشتراک ماهانه سرویس خود را باز هم افزایش می‌دهد تا بتواند به نیازهای مخاطبان برای تولید و انتشار محتواهای باکیفیت پاسخ دهد.
همین مساله اعتراض کاربران دو پلت‌فرم را به همراه داشت. برخی از کاربران معتقد بودند هزینه اشتراک جدید با توجه به سطح درآمدی عموم مردم، منصفانه نیست. به گفته مدیران فیلیمو، برای تولید ۳۰ سریال جدید و برنامه‌های متعدد، این پلت‌فرم به تامین مالی خیلی بیشتری نیاز داشته است. همچنین این سرویس اعلام کرده از آنجا از هیچ‌گونه حمایت دولتی برخوردار نیست، چاره‌ای جز تامین این هزینه‌ها با افزایش درآمد خود از طریق اشتراک ماهانه ندارد. با این حال این موضوع بحث‌های زیادی را پدید آورد از جمله بعد از توییت انتقادی حسام‌الدین آشنا در انتقاد به ساترا این سازمان که نظارت بر سرویس اشتراک ویدئو را برعهده دارد اطلاعیه‌ای منتشر و اعلام کرد درحال کار روی مدل‌های درآمدی این سرویس‌هاست.
«سیدحسین مسیح‌پور» معاون تنظیم بازار و توسعه کسب و کار ساترا در این خصوص گفت: به‌طور کلی رگولاتور تخصصی در شرایط عادی بازار از ورود به حوزه قیمت‌گذاری دستوری پرهیز می‌کند. چه اینکه وظیفه ساترا به‌عنوان یک نهاد تنظیم‌گر تسهیلگر، بازارسازی و کمک به توسعه رقابت و تعدد منطقی بازیگران و رقبا در صنعت است.
وی افزود: اتفاقا تفاوت اساسی ساترا با سایر رگولاتورها در کشور این است که سعی در طراحی نظام مداخله و تنظیم‌گری علمی دارد و صرفا به دلیل گسترش بحث در گروه‌های نخبگانی، افکار عمومی یا خواست مصرف‌کننده مداخله غیرعلمی در بازار نکرده و بر اجرای سیاست‌های دقیق و کارآمد اصرار دارد. ساترا خود را تنظیم‌گر توسعه و رقابت در بازار می‌داند و نه مداخله‌گر قیمت‌گذاری خدمات. او با اشاره به عملکرد ناموفق برخی از نهادهای تنظیم‌گر در کشور گفت: برخی از افراد در مباحث خود موضوعاتی همچون موقعیت مسلط در بازار یا احتمال excessive pricing را مطرح کردند منتها باید توجه کرد در موضوع دخالت در قیمت‌گذاری پیش‌تر هم نمونه این نوع ورود را در سایر نهادهای تنظیم‌گر مانند سازمان تنظیم مقررات رادیویی یا در موضوع ارز در بانک مرکزی و در حوزه‌های دیگر شاهد بودیم که هیچ تجربه موفقی در این‌خصوص قابل کشف نیست. معاون توسعه کسب‌وکار و تنظیم بازار ساترا ادامه داد: با توجه به اینکه ساترا از مرحله ساماندهی مجوزها عبور کرده و وارد مرحله توسعه و تنظیم بازار شده است بنابراین اکنون موضوعات اقتصادی بسیار مهم و جدی مانند مدل‌های مجاز درآمدی، شیوه‌های ارائه سرویس تفکیک بازار و رقابت در اولویت بالایی قرار گرفته و به سرعت درحال تدوین آیین‌نامه‌های مورد نیاز و نظارت در این حوزه اقتصادی هستیم. وی با اشاره به شکایات واصله به ساترا از سوی برخی از افراد فعال در حوزه تولیدات سینمایی درخصوص افزایش هزینه‌ها گفت: در برخی حوزه‌ها شائبه تخلف‌های جدی اقتصادی مطرح است و شکایت‌هایی در جلسات از طرف گروه‌های مختلف درگیر در زنجیره تولید و توزیع صوت و تصویر فراگیر مطرح می‌شود. از جمله شکایتی از حوزه تولید مطرح شده است که دلیل عمده افزایش هزینه در برخی از رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر، افزایش غیرمنطقی هزینه تولید توسط این سرویس‌هاست که توان رقابتی در حوزه تولید محتوا را برای سایر رقبا به شدت تضعیف کرده و بر رشد متناسب در صنعت اثر منفی خواهد گذاشت.
فرصت‌های توسعه‌دهندگان اپلیکیشن
بازار اپلیکیشن نیز در آغاز سال نو با تحولات جدیدی همراه بود. تنها چند روز پس از آنکه گوگل اعلام کرد سهم خود از درآمد برنامه‌نویسانش را کاهش می‌دهد کافه بازار هم اعلام کرد سهم خود از درآمد برنامه‌نویسان اپلیکیشن را از ۳۰ به ۱۵ درصد کاهش می‌دهد. مدیران کافه بازار بعدا اعلام کردند ماه‌هاست درباره این تصمیم مهم در حال بحث و تصمیم‌گیری بوده‌اند و این تغییر در مدل درآمدی به اقدام مشابه گوگل مرتبط نبوده است.
بازار که بیش از ۲۶ هزار برنامه‌نویس دارد اعلام کرد این سیاست جدید از ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرایی می‌شود.
به گفته مدیران این کاهش کمیسیون مربوط به بازی‌ها یا پلت‌فرم‌هایی است که تازه شروع به فعالیت کرده‌اند و میزان درآمد آنها در یک‌سال به کمتر از یک میلیارد تومان می‌رسد. درحال‌حاضر ۱۴ هزار برنامه در بازار از پرداخت درون‌برنامه‌ای استفاده می‌کنند و بازار تلاش دارد سهم توسعه‌دهنده‌های کوچک و متوسط افزایش یابد؛ جایی که به گفته این استور ایرانی ۹۹ درصد توسعه‌دهنده‌های فعال در بازار درآمد کمتر از یک میلیارد در سال دارند.
در همین حال مایکت دیگر استور ایرانی نیز در انتهای سال ۹۹ گزارشی از عملکرد خود منتشر کرد و در آن به تفکیک آمارهایی درمورد نصب، میزان ترافیک، کاربر فعال ماهانه و جست‌وجوی روزانه اعلام شده است. طبق این آمار، تعداد کاربران فعال مایکت در سال ۹۹ با رشد تقریبا دو برابری همراه شده و کاربران این پلت‌فرم روزانه حدود ۳/ ۲ میلیون بار در مایکت اقدام به جست‌وجوی بازی و برنامه مورد علاقه خود می‌کنند و مجموع حجم دانلودهای ماهانه صورت گرفته از آن بیش از ۵۸۰۰ ترابایت است.
همچنین هر دو استارت‌آپ مایکت و کافه بازار اعلام کرده‌اند آماده ورود به بورس هستند.
