«دنیای‌اقتصاد» گزارش میدهد
افزایش قیمت و کاهش تقاضای «قاووت»
نوسان قیمتی در بازار مواد اولیه
قیمت مواد اولیه محصولی مثل قاووت 3برابر شده است. محمدحسین رستمی یکی از تولیدکنندگان محصولات سنتی یکی از استان‌‌‌های جنوبی درباره شرایط بازار می‌‌‌گوید: «تا سه سال پیش که قاووت حدود 50هزار تومان بود، غیر از تقاضای سنتی به‌‌‌خاطر مراسمی مثل شب یلدا که همیشه وجود دارد، فروش خیلی خوبی در سایت‌‌‌های اینترنتی و همین‌طور شهرهای مرکزی کشور داشتیم اما الان که قیمت افزایش داشته‌است این بخش از فروش 80درصد آب رفته و دخل را فروش محلی می‌‌‌گرداند.» به گفته این تولیدکننده قیمت تمام شده قاووت سال گذشته 70هزار تومان بود که «امسال به 120هزار تومان رسیده است. در صورتی که این رقم کف قیمت تمام‌‌‌شده قاووت درجه یک است. وگرنه قیمت خشخاشی (فاقد مرفین) که در قاووت استفاده می‌شود از کیلویی 70هزار تومان به 180هزار تومان رسیده است. همین‌طور تخم کتان که کیلویی 15هزار تومان بود به بالای 25هزار تومان رسیده، بذر کاهو که کیلویی 50هزار تومان فروخته می‌شد الان کیلویی 80هزار تومان قیمت خورده است. این قیمت مواد عطاری است و قیمت مغز هم که زیاد شده است. پسته کیلویی 300هزارتومان و بادام درختی 400هزار تومان.» رستمی افزود: «افزایش قیمت تمام‌‌‌شده کیفیت محصولات را پایین آورده است. در بسیاری از بازارها که بیشتر مشتری‌‌‌های گذری هستند صرفا از یکی دو قلم جنس برای قاووت استفاده میکنند و با نرخ سال گذشته می‌‌‌فروشند. درصورتی که نرخ کالای درجه یک واقعا بالا رفته است. تولیدکننده یا باید کیفیت را انتخاب کند یا فروش را. میزان تقاضا به گونه‌‌‌ای است که خرید ما هم برای مواد اولیه پایین آمده است.» در گزارشی که «دنیای‌اقتصاد» در شهریور ماه از خیابان مولوی تهیه کرد، یکی از فروشندگان گفته بود: «الان خرید مشتری دانه‌‌‌ای و مثقالی است.» یکی از فروشندگان به خبرنگار ما درباره نوسانات قیمتی گفته‌‌‌بود: «بیشتر ادویه بازار هم وارداتی است. هر کسی هم به فکر سود خودش است از بنکدار بگیر تا من فروشنده. وقتی قیمت‌ها روزبه‌‌‌روز تغییر می‌‌‌کند مشخص است هرکه هرچه بتواند می‌‌‌فروشد. مثلا رازیانه پارسال 40هزار تومان قیمت داشت اما خرید امسال من 50هزار تومان بود و می‌‌‌دانم که دفعه بعد باید گران‌‌‌تر بخرم. تخم گشنیز هم کیلویی 30هزار تومان فروخته می‌شد.» این در حالی‌‌‌است که به گفته رستمی «در آخرین فاکتور تخم‌‌‌گشنیز کیلویی 50هزار تومان نرخ خورده است. شکر که ماده اولیه خیلی از محصولات است، برای ما از کیلویی 5هزار تومان در سال گذشته به 8هزار تومان رسیده است. کف قیمتی شکر قهوه‌‌‌ای که خیلی طرفدار داشت هم شده 20هزار تومان ولی میزان افزایش قیمت ما به 50درصد نمی‌رسد چراکه بازار کشش ندارد.»
قاووت خوب را چگونه تشخیص دهیم؟
اولین نشانه بوی آن است، قاووت به سبب محصولاتی همچون خشخاش، زنجبیل و هل رایحه خاصی دارد و با بو کردن نوع درجه یک آن می‌توان نوع با کیفیت آن را از بی‌‌‌کیفیت تشخیص داد. همین‌طور «به سبب مغزی که در قاووت استفاده شده مزه مغز بادام یا پسته تقریبا محسوس است و می‌توان آن را حس کرد.» به گفته رستمی قاووت درجه یک «از بالای 15قلم کالای عطاری و مغز ساخته می‌شود و بوی این مواد اولیه به‌‌‌گونه‌‌‌ای است که به مرور زمان هم از بین نمی‌‌‌رود.» قاووتی که خیلی شیرین است یا «مزه آرد میدهد قاووت بی‌‌‌کیفیت است.» این محصول باید در جای خشک و خنک نگهداری شود، «نه جایی مثل یخچال، جایی که مرطوب نباشد، خشک باشد و قاووت هم در معرض نور مستقیم قرار نگیرد. در این صورت قاووت بالای 10 ماه دوام می‌‌‌آورد.»
برای مثال، رنگ قاووت پسته بر اساس مواد تشکیل‌دهنده آن از سبز تیره تا سبز روشن و در برخی موارد سبز مایل به زرد متغیر است. هر چه مغز پسته‌‌ای که در جهت تولید قاووت پسته استفاده شده است سبزتر و به اصطلاح پسته کال‌‌تر باشد، قاووت حاصل از آن سبزتر است. سبزتر بودن قاووت پسته دلیل بر کم‌‌شکر بودن آن است چراکه در زمان استفاده از مغزهای سبز می‌توان با میزان شکر یا نبات کمتر قاووت را تولید کرد. در حالی که در صورت استفاده از مغزهای رسیده‌‌تر میزان شکر باید بیشتر باشد تا بتوان حالت پودری را ایجاد کرد. از آنجا که رنگ سبز این قاووت حائز اهمیت است تولید‌کنندگانی که از مغزهای رسیده‌‌تر استفاده میکنند از رنگ‌های مجاز خوراکی برای رسیدن به رنگ سبز مورد نظر استفاده میکنند. برای تشخیص اصل بودن قاووت پسته یا حاوی رنگ بودن آن کافی است مقداری از آن را با آب ترکیب کنید. چنانچه از رنگ خوراکی در تولید قاووت استفاده شده باشد ذرات قاووت ته‌‌نشین شده و آب تغییر رنگ میدهد و اگر سبزی قاووت حاصل از خود پسته باشد تغییر رنگی در آب مشاهده نمی‌شود.
قیمت‌ها در بازار
قاووت درجه یک به‌‌‌طور متوسط کیلویی 250هزار تومان قیمت دارد که بسته به نوع بالا و پایین می‌شود. برای مثال قیمت قاووت پسته کیلویی 300هزار تومان است و نمونه خشخاش آن 250هزار تومان. قاووت نخود و بادام 230هزار تومان، تخم خرفه 260هزار تومان و وانیل و نارگیل 200هزار تومان فروخته می‌شود. قاووت نخود 210هزار تومان، چهل‌‌‌گیاه 260هزار تومان و هرکیلو قاووت مخلوط (مخصوص) 300هزار تومان در بازار نرخ خورده است.
