«دنیای اقتصاد» گزارش می‌دهد
حداقل نرخ اسبابکشی چند؟
نرخ توافقی
تقاطع خیابان‌های آذربایجان و اسکندری، پاتوق کارگرهای اسبابکشی. حسین جوانی حدودا ۳۰ساله است با قدی بلند و بدنی لاغر و صورتی سوخته. او درباره بازار اسبابکشی در تابستان می‌گوید: «جابه‌جایی‌ها کمتر شده است، نسبت به سال‌های قبل از کرونا حداقل ۴۰ درصد کاهش جابه‌جایی در بازار ما اتفاق افتاده است.» نرخ اسبابکشی با کارگرها اکثرا به صورت توافقی تعیین می‌شود. حسین برای پایین‌آوردن وسایل خانه از چهار طبقه و بالا بردن آنها به سه طبقه ۲۰۰هزار تومان را تعیین می‌کند: «برای جابه‌جایی وسایل یک خانه معمولی به سه کارگر احتیاج است که در سه ساعت وسایل خانه را بار کنند و تخلیه کنند.» پس تا به اینجا هزینه کارگرهای اسبابکشی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان با احتساب سه نفر تمام می‌شود. اگر از همان راسته ماشین اسبابکشی کرایه کنیم حداقل هزینه برای وانت نیسان ۱۵۰هزار تومان است؛ فاصله خیابان جمهوری تا فاطمی. یکی از راننده‌هایی که کنار کارگرها ایستاده درباره دستمزد می‌گوید: «مردم برای کرایه وانت خیلی چانه می‌زنند درصورتی که هزینه تعویض روغن همین وانت دوبرابر شده است.» در این چهارراه، هزینه خاور برای همین فاصله حداقل ۴۰۰ هزار تومان است که در کنار هزینه ۶۰۰ هزارتومانی کارگر یک میلیون تومان تمام می‌شود. پرس‌و‌جوی «دنیای اقتصاد» از خیابان آذربایجان نشان می‌دهد برای جابه‌جایی تعداد معمولی وسایل منزل با سه کارگر و فاصله خیابان جمهوری تا خیابان فاطمی حداقل ۸۵۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان باید درنظر گرفت. این در حالی است که همان‌گونه که گفته شد دستمزد اسبابکشی چه برای وانت و چه برای کارگر توافقی است و عددهای بیان‌شده کف نرخ است.
خدمات بیشتر، هزینه بیشتر
شرایط آژانس‌های باربری و اسبابکشی متفاوت است. این آژانسها با ارائه خدماتی مثل بسته‌بندی و به عهده گرفتن تمامی مسوولیت اسبابکشی با نرخ بیشتری فعالیت می‌کنند گرچه نرخ بعضی از خدمات‌شان ارزان‌تر است. برای مثال قیمت کارگر در یکی از آژانس‌های اسبابکشی برای چهارطبقه پایین‌آوردن وسایل و سه طبقه بالا بردن ۱۳۰ هزار تومان و هزینه کامیون یا خاور در فاصله‌ای معمول بین۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است که از دستمزد کارگرهای آزاد کمتر است. البته این آژانسها با ارائه خدماتی همچون بسته‌بندی نرخ را بالا می‌برند به گونه‌ای که علاوه بر عددهای ذکر شده حداقل بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزارتومان هزینه بسته‌بندی است. به بیان دیگر حداقل هزینه جابه‌جایی با آژانس‌های اسبابکشی و باربری حدود یک میلیون و ۵۰۰هزار تومان است که نزدیک به ۵۰۰هزار تومان با نرخ کارگرهای آزاد اختلاف دارد گرچه بعضی از هزینه‌های کارگرهای آزاد بیشتر است. یکی از مسوولان آژانس‌های باربری درباره شرایط بازار اسبابکشی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «بعد از کرونا شرایط سخت‌تر شد چراکه خیلی‌ها تمدید قرارداد را به جابه‌جایی ترجیح می‌دهند. از این موضوع هم که بگذریم حساسیت‌های بجایی که مردم هنگام جابه‌جایی به خاطر کرونا دارند کار را سخت‌تر کرده است.» به گفته این مدیر آژانس هزینه وانت برای حدفاصل جمهوری تا فاطمی «در هر سرویس بین ۲۳۰ تا ۲۵۰هزار تومان است». البته این نرخ‌های یکی از آژانس‌های مرکز شهر تهران است. جست‌وجوها و گفت‌وگوهای ما با آژانس‌های باربری نشان می‌دهد این عدد برای شمال تهران با مسافتی به اندازه مسافت گفته‌شده حداقل ۵۰۰ هزار تومان بیشتر است. یکی از مدیران این آژانسها به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «بسیاری از مشتری‌های ما قشر مرفه هستند که طبیعتا وسایل منزل گران‌تری هم دارند و هنگام جابه‌جایی نیاز به دقت و مدیریت دوچندان است. همین طور خدماتی مثل بسته‌بندی تمامی وسایل، جابه‌جایی و بازکردن وسایل جزو برنامه‌های ما است که هزینه را بالا می‌برد.» به گفته این مدیر هزینه هر کارگر ماهر بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان و نرخ وسیله‌نقلیه باری در این آژانسها حداقل ۱۰۰ هزار تومان بیشتر است؛ به بیانی دیگر هزینه یک میلیونی تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومانی که گفته شد در آژانس‌های شمال شهر تهران بین ۲ تا ۲ میلیون و ۵۰۰هزار تومان است.
هزینه‌های دیگر
همچنین مشاهدات ما حاکی از نرخ جداگانه جابه‌جایی کالاهای لوکس است. برای مثال هزینه جابه‌جایی یخچال‌های سایدبای‌ساید، میز ناهارخوری با رویه شیشه و پیانو طبقه‌ای ۱۰۰هزار تومان است. همین طور کارگرها برای هر ساعت اضافه ۸۰هزار تومان دریافت می‌کنند. نکته دیگر بیمه وسایل منزل است، بسیاری از آژانس‌های باربری هزینه بیمه وسایل را در فاکتور لحاظ می‌کنند اما درصورت شکستن یا از بین رفتن وسایل خانه معمولا مسوولیتی قبول نمی‌کنند. در صورتی که در ورودی برای وارد شدن وانت یا کامیون مناسب نباشد هزینه فاصله پله‌ها تا در ورودی هم به ازای هر متر ۱۵هزار تومان است. ناگفته نماند که هزینه ناهار کارگران هم یا روی دستمزد محاسبه می‌شود یا به صورت جداگانه ناهار تهیه می‌شود که حداقل ۲۰۰ هزار تومان هم برای آن باید درنظر گرفت.
