با خروج دولت از نظام توزیع صورت گرفت
بازگشت آرامش به بازار لاستیک
به این‌ترتیب از یک سو، سهم لاستیک ساخت داخل در بازار مصرف از حدود ۷۰ درصد به حدود ۸۰ درصد رسیده است و از سوی دیگر، با توجه به افزایش اخیر قیمت مواد اولیه و هزینه‌های تولید، قیمت لاستیک اتومبیل و موتورسیکلت ساخت داخل به‌طور متوسط ۱۵ درصد و لاستیک‌های وارداتی به‌طور متوسط ۲۰ درصد افزایش یافت. هر چند افزایش قیمت لاستیک خارجی به صورت تدریجی در دو هفته اخیر و افزایش قیمت لاستیک ایرانی به صورت تک‌مرحله‌ای انجام شد. «مصطفی تنها» از فعالان صنعت لاستیک درباره دلایل افزایش قیمت لاستیک ساخت داخل به «بازار» گفت: تورم شدید و رشد قیمت مواد اولیه لاستیک و سایر هزینه‌ها، تولیدکنندگان را در شرایط سختی قرار داده است. افزایش قیمت لاستیک در پایان پنجمین ماه سال، از سوی تولیدکنندگان به‌طور تقریبی ۱۵ درصد اعلام شد. این در حالی است که پیش از این، مطالبی با مضمون افزایش ۲۰ درصدی قیمت لاستیک مطرح شده بود که مصطفی تنها، آن را شایعه می‌داند. او می‌گوید: قیمت لاستیک ایرانی از ابتدای شهریور ماه سال جاری با توجه به رشد هزینه‌های تولیدکنندگان به‌طور متوسط ۱۵ درصد افزایش می‌یابد.
تنها اظهار کرد: هر وقت تولیدکنندگان برای خرید مواد اولیه به بازار مراجعه می‌کنند، با قیمت‌های جدید مواد اولیه مواجه شده و افزایش قابل توجه مواد اولیه، این صنعت را در تنگنا قرار داده است. در روزهای اخیر نرخ ارز مجددا افزایش یافته است و این مساله، در میزان افزایش قیمت مواد اولیه وارداتی تولیدکنندگان لاستیک، بسیار تاثیرگذار است.
از دید تولیدکنندگان لاستیک، در شرایط تورمی نمی‌توان قیمت‌ها را ثابت نگه داشت. آخرین بار قیمت لاستیک اواخر سال گذشته افزایش یافت که پس از چند هفته چانه‌زنی تولیدکنندگان با مراجع دولتی قیمت‌گذاری، در دی ماه سال گذشته با افزایش حدود ۲۰ درصدی قیمت لاستیک موافقت شد.
برای مقابله با هزینه‌های جاری، کارخانه‌های تولیدکننده درصددند میزان تولید خود را بیشتر کنند تا بتوانند بخشی از اثرات تورمی و قیمت تمام شده لاستیک را کاهش دهند و آن را جبران کنند. از سوی دیگر همزمان با افزایش هزینه‌های فروش، علاقه بازار به مصرف لاستیک ایرانی افزایش یافت و به همین دلیل، تولیدکنندگان لاستیک میزان تولید خود را نیز افزایش دادند ولی فروش بیشتر لاستیک، کفاف همه افزایش هزینه‌های کارخانه های تولید لاستیک را نمی‌دهد و آنها نیز اگر چه نه به اندازه لاستیک وارداتی ولی با شیب ملایم، قیمت محصولات خود را افزایش می‌دهند.
همچنین یکی از مسائلی که تولیدکنندگان لاستیک در بازار داخلی باید پاسخگوی آن باشند، سهام این شرکت‌ها است که در بورس عرضه شده و سهامداران خرد، انتظار دارند گزارش مالی شرکت وضعیت خوبی داشته باشد. در این شرایط سهامداران کارخانه‌های لاستیک‌سازی در بورس، با هرگونه تغییرات و افزایش یا کاهش سهام کارخانه‌های تولیدی لاستیک در بازار سرمایه بسیار نگران می‌شوند و این باعث دغدغه سهامداران این کارخانه‌ها در بازار سرمایه نیز می‌شود. همین نکته، به تولیدکنندگان داخلی لاستیک فرصت می‌دهد تا در لابی با نهادهای حاکمیتی که در بازار کالایی‌شان مداخله می‌کنند، اشاره‌هایی هم به بازار سرمایه و دغدغه فعالان این بازار داشته باشند.
راهکار کاهش هزینه‌های تولید
مصطفی تنها درباره تغییر قیمت‌های فروش لاستیک داخلی در بازار می‌گوید: تنها راه خنثی کردن تاثیر افزایش هزینه‌های مواد اولیه و دستمزدها، کاهش هزینه‌های جاری کارخانه‌های تولیدی لاستیک است تا بتوانیم بخشی از هزینه‌های کارخانه‌ها را کنترل کنیم اما این مساله نمی‌تواند همه تغییرات تراز مالی تولیدکنندگان را جبران کند.. وی با اشاره به افزایش نرخ تورم سالانه نقطه به نقطه بیش از ۴۰ درصد در تیرماه سال جاری یادآور شد: کارخانه‌ها که نمی‌توانند برای تولید لاستیک زیان دهند بنابراین باید بتوانیم با کنترل هزینه‌های خود همچنان به تولید لاستیک در کشور ادامه دهیم و عملا تولید همراه با زیان نمی‌تواند ادامه پیدا کند. ما در حلقه آخر هزینه‌های تولید لاستیک هستیم و مصرف‌کنندگان باید بدانند کارخانه‌های تولید لاستیک نقشی در افزایش قیمت‌ها ندارند اما باید هزینه‌های تولید خود را جبران کنند.
کاهش التهاب در بازار
در چند ماه گذشته شاهد آشفتگی و چند‌نرخی در بازار لاستیک اتومبیل بودیم. به گونه‌ای که برخی متقاضیان از طریق ثبت نام در سامانه و در نوبت ماندن، می‌توانستند خرید ارزان‌تری داشته باشند ولی بقیه مصرف‌کنندگان مجبور بودند لاستیک را با قیمت غیررسمی که دست کم ۱۰ درصد بالاتر بود خریداری کنند. مثلا لاستیک پراید در سامانه ۹۱۰ هزار تومان و در بازار اصلی یک میلیون و ۵۰ هزار تومان بود. درباره لاستیک‌های خارجی اما قیمت‌ها در سامانه، گران‌تر از بازار بود و لاستیک خارجی از جمله ایتالیایی و کره‌ای، با سهولت بیشتری در دسترس خریداران قرار داشت. اما اخیرا شرایط بازار به وضعیت بهتری رسیده است و خرید لاستیک نیازی به پروسه طولانی و دست و پاگیر برای دسترسی به نرخ کمتر ندارد و همه مصرف‌کنندگان می‌توانند با سهولت، نیاز خود را تامین کنند. مصطفی تنها به افزایش تولید لاستیک اشاره کرده و می‌گوید: افزایش مستمر تولید لاستیک در طول ماه‌های گذشته سبب شده است که هم‌اکنون تقاضای بی‌پاسخ در بازار بسیار کاهش یابد، زیرا بازار لاستیک در کشور هم‌اکنون به حالت تعادل رسیده است و کمبود عرضه نداریم.
هم‌اکنون ۱۰ تولیدکننده بزرگ لاستیک در کشور بیش از ۸۰ درصد لاستیک مورد نیاز کشور را تولید می‌کنند و چیزی بین ۲۵ تا ۲۶ میلیون حلقه لاستیک سالانه در کشور تولید می‌شود. در سال‌های گذشته معمولا ۳۰ درصد نیاز بازار لاستیک کشور از لاستیک‌های وارداتی تامین می‌شد و ۷۰ درصد آن توسط تولیدکنندگان داخلی به بازار عرضه می‌شد. در ماه‌های اخیر به علت افزایش تولید هم‌اکنون سهم تولید لاستیک داخلی در میزان مصرف به بیش از ۸۰ درصد افزایش یافته است، خوشبختانه تولیدکنندگان ایرانی به ارتقای کیفیت تایر نیز توجه جدی کرده‌اند و کیفیت لاستیک‌های ایرانی به اغلب لاستیک‌های خارجی نزدیک شده و قابل رقابت هستند. هر چند مالکان خودروهای لوکس خارجی، همچنان به دلایل مختلف، تمایل به مصرف لاستیک وارداتی دارند، با این حال اغلب مالکان خودروهای خارجی با قیمت‌های زیر یک میلیارد تومان به ویژه خودروهای چینی نیز به استفاده از لاستیک ایرانی گرایش پیدا کرده‌اند. تایر ایرانی از نظر کیفیت توسط کارشناسان، با کیفیت متوسط و خوب به بالا ارزیابی می‌شود و این نشان می‌دهد لاستیک‌های تولیدی که هم‌اکنون در کارخانه‌های تولید داخلی به بازار عرضه می‌شوند، از کیفیت لازم برخوردار هستند و مردم نیز به مصرف لاستیک‌های داخلی تمایل بیشتری پیدا کرده‌اند. هرچند واردات لاستیک در کشور در سه سایز اصلی ممنوع شده است، اما در سایر سایزها ممنوعیتی برای واردات لاستیک وجود ندارد ولی با توجه به افزایش قیمت ارز در کشور، قیمت لاستیک‌های وارداتی نیز افزایش قابل توجهی یافته است. درباره سه سایز ممنوع نیز لاستیک قاچاق در بازار موجود است که مقدار کمی به صورت غیررسمی توسط نمایندگی‌ها ارائه می‌شود ولی بازار اصلی آن، تعویض‌کارانی هستند که با تجهیزات کامل به پارکینگ مالکان خودروهای خارجی مراجعه می‌کنند.
کاهش مصرف لاستیک به دلیل کرونا
در حالی که بیماری کرونا و کاهش جابه‌جایی مردم و سفرها در میزان مصرف لاستیک در کشور تاثیرگذار بوده است و روند مصرف آن را نزولی کرده، اما با این حال کارخانه‌های تولیدکننده لاستیک و تایر مدام با افزایش تولید درصدد این بودند که بتوانند با توجه به تورم سالانه کشور با کاهش قیمت تمام‌شده لاستیک، افزایش هزینه‌های خود را مهار کنند. هم‌اکنون تولید لاستیک در کشور سالانه به حدود ۲۷۰ هزار تن رسیده است و تمام تولیدکنندگان در تلاش هستند با افزایش تولید سهم خود را در بازار افزایش دهند و در این زمینه بتوانند بازار مصرف لاستیک را در کشور تامین کنند. با توجه به آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سه ماه نخست امسال میزان تولید لاستیک خودرو در کشور به بیش از ۶۴ هزار تن رسیده است در حالی که در سه ماه پایانی سال گذشته میزان تولید لاستیک در کشور ۶۲ هزار و ۸۰۰ تن بوده است.
