گزارش «دنیای‌اقتصاد» از بازار تولید و توزیع رب‌گوجه
عوامل موثر بر قیمت رب‌گوجه
این محصول به‌عنوان ماده‌ای تبدیلی با ارزش‌افزوده بالا، از جمله کالاهایی است که تولید آن همواره دارای توجیه اقتصادی مناسبی بوده است. در ایران انواع رب گوجه‌فرنگی در برند‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند که هر‌کدام دارای خصوصیات مختلفی هستند، به همین دلیل دقت در انتخاب رب گوجه‌فرنگی بسیار مهم است زیرا یکی از دلایل خوش طعم و خوش‌رنگ شدن غذا به کیفیت رب گوجه‌فرنگی بستگی دارد. امروزه بیشتر افراد به‌دنبال خرید رب گوجه‌فرنگی ارزان‌قیمت هستند اما کیفیت رب و دستور ساخت، تعیین‌کننده قیمت در بازارهای جهانی است. گزارش شورای جهانی پردازش گوجه‌فرنگی نشان می‌دهد که مقدار مصرف جهانی آن برای سال ۲۰۱۹ حدود ۳۲/ ۳۵ میلیون تن بوده است. این درحالی است که مصرف این محصول در سال ۲۰۲۰ با رشد همراه بوده و به ۳۷ میلیون تن رسیده است. از ابتدای سال ۹۷ با افزایش قیمت ارز در کشور و صادرات بی‌رویه گوجه‌فرنگی و رب گوجه‌فرنگی، به یک‌باره قیمت رب رو به افزایش گذاشت. این افزایش به گونه‌ای صورت پذیرفت که در عرض کمتر از دو تا سه ماه شاهد افزایش چندبرابری قیمت رب‌گوجه در کشور بودیم و با این رویه که اکنون در کشور با آن مواجه هستیم بعید به‌نظر می‌رسد که دیگر رب‌گوجه به قیمتی پایین‌تر از ۱۰ هزار تومان برای مصرف‌کنندگان بازگردد.
رب سنتی و صنعتی
در گذشته تهیه رب به‌صورت سنتی و در منازل انجام می‌شد و این موضوع همچنان ادامه دارد اما مقیاس آن کوچک‌تر شده است اما راه‌اندازی کارگاه کوچک تولید رب‌گوجه می‌تواند گزینه مناسبی برای تولید این محصول در مقیاس کوچک باشد.
امروزه با افزایش جمعیت، رشد صنعت و آپارتمان‌نشینی و کمبود وقت، وظیفه تهیه رب‌گوجه به کارخانه‌های تولید موادغذایی محول شده است. با وجود اینکه این روزها بیشتر رب‌گوجه بازار به‌صورت صنعتی تولید می‌شود اما تابستان که می‌رسد در بسیاری از منازل بازار گرفتن رب از گوجه‌فرنگی‌های تازه داغ می‌شود. بعضی‌ها رب را برای مصرف شخصی تهیه می‌کنند و برخی دیگر نیز به قصد فروش و کسب درآمد. اما برای تمامی این افراد یک سوال مهم وجود دارد و آن هم اینکه برای تهیه یک کیلو رب چه مقدار گوجه لازم است؟
البته پاسخ به این سوال دقیق و مشخص نخواهد بود و بستگی به عوامل مختلفی دارد اما اگر برای رب‌گیری از گوجه‌های گوشتی و آبدار استفاده کرده و غلظت رب نیز به حد استاندارد رسیده شود به‌طور میانگین از هر ۶ کیلوگرم گوجه تازه می‌توان یک کیلو رب تهیه کرد. دو نوع گوجه‌فرنگی محلی و گلخانه‌ای در بازار موجود است که از هر دو نوع گوجه می‌توان استفاده کرد و هر یک مزایا و کاستی‌هایی دارد. باید توجه داشت گوجه‌فرنگی محلی رب کمتری می‌دهد اما باعث می‌شود رب کپک نزند و دیرتر خراب شود. گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای گران‌تر است اما رب بیشتری از آن حاصل می‌شود. معمولا به ازای هر ۱۰۰کیلوگرم گوجه‌فرنگی گوشتی و آبدار بین ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم رب به‌دست می‌آید.
ترکیبات رب گوجه‌فرنگی صنعتی هم مثل انواع خانگی، بیشتر گوجه‌فرنگی است؛ یعنی در استاندارد تعریف شده رب گوجه‌فرنگی صنعتی، ترکیبات دیگری نمی‌توان در رب‌گوجه داشت چرا که در برخی مارک‌های غیرمعتبر کدو و پیاز را می‌توان در آنالیز رب گوجه مشاهده کرد که همین‌ها می‌توانند سبب کپک‌زدن رب شوند. از طرفی نمک موجود در رب‌های صنعتی براساس اعلام سازمان استاندارد، حدود یک تا ۲ درصد است و اگر بیشتر از این میزان به آنها نمک اضافه شود، تقلب محسوب می‌شود.
قیمت رب در بازار
گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از بازار در کشور نشان می‌دهد کف قیمت قوطی‌های رب گوجه‌فرنگی به ۱۰ و سقف آنها به ۲۳ هزار تومان می‌رسد. بر این اساس قیمت انواع رب‌گوجه با میزان ۸۰۰ گرمی در بازار به این شرح است: رب چین‌چین ۲۳، بیژن ۲۰، مکنزی ۲۰، یک‌و‌یک ۱۹.۸۰۰، آتا ۱۹.۷۰۰، روژین ۱۹.۵۰۰، دریان دشت ۲۲، طبیعت ۱۹، دلند ۱۴.۵۰۰، خوشاب ۱۸، تبرک۲۳، رعنا ۱۳، فامیلا ۱۵.۵۰۰، اویلا ۱۶.۲۰۰، شیلتون ۱۰و شاهسوند ۱۱.۷۰۰ هزار تومان.
رب‌های خانگی هم بسته به کیفیت از هر کیلو ۱۸ تا ۳۲ هزار تومان در بازار قیمت دارند. جالب اینکه قیمت انواع رب‌های صنعتی در برخی فروشگاه‌های اینترنتی کمی پایین‌تر از نرخ بازار است. مثلا رب چین‌چین با قیمت ۱۹.۸۰۰ یا برند آتا ۱۹ هزار تومان است. این درحالی است که آخرین قیمت هر کیلو گوجه‌فرنگی در بازار ۷ هزار تومان است اما طبیعتا قیمت خریداری شده توسط کارخانه‌های صنعتی به‌دلیل خرید انبوه به ۳ تا ۴ هزار تومان خواهد رسید.
