اما این روزها اوضاع با دو سه سال پیش کم که نه، خیلی متفاوت است. خیلی‌ها ترجیح می‌دهند همان کالایی که دارند را استفاده کنند. خرید کفش و تنوع دادن به پوشاک دیگر مثل قبل دغدغه خیلی‌ها نیست. با این حال اما هستند آدم‌هایی که معتقدند زندگی ادامه دارد و باید با شرایط خودشان را وفق بدهند. به غیر از اینها هم افرادی هستند که کوه‌رفتن و ورزش کردن جزءجدایی ناپذیر از برنامه هفتگی‌شان شده است، برای همین هم این دو گروه مشتری خرید کفش‌های دست دوم یا استوک هستند. گروه اول سراغ کتونی و کفش‌های مجلسی دست دوم می‌روند. گروه دوم هم که در گذشته مشتری این بازار بوده‌اند، این روزها به تعدادشان اضافه شده و با پیگیری بیشتری دنبال کفش‌های دست‌دوم اما با کیفیت هستند. در این میان مارک کارخانه سازنده کفش هم کم‌وبیش اهمیتش را از دست داده است.

 فروش اینترنتی کفش

چند وقتی است اوضاعشان خوب است. جنس‌های دست‌دومشان که کفش‌های مجلسی و تک و توک کتونی است، فروش می‌رود. زن‌ها بیشتر مشتری‌ صفحه اینستاگرام‌شان هستند. ماجرای ورودشان به این کار اینطور بوده است که آشنایی در میدان گمرک تهران داشته‌اند. قیمت دلار و ورود کالاهای اصل و نو به ایران که کم می‌شود، در یک مهمانی به این فکر می‌افتند که با هم همکاری کنند. آشنایی که مغازه‌ای در میدان گمرک تهران داشته، کفش‌های دست دوم را وارد می‌کرده است، بعد کفش‌ها به دست اینها می‌رسیده است. حالا نوبت تمیز‌کردن و نو کردن آنها تا جایی‌که می‌شده بوده است. بعد هم عکاسی از جنس‌ها و فروش آن به مشتری. می‌گوید اگر اسم و رسممان را نمی‌نویسی این را هم اضافه کن که ما هم مثل بعضی‌ها دکترا گرفته‌ایم، فقط با این تفاوت که در فروش کالای دست دوم دکتر شده‌ایم. حالا صفحه اینستاگرامی‌ و کانال تلگرامی که دارند بیش از پنج هزار مخاطب واقعی دارد و به ادعای مسوول آن، روزانه بیش از ده کفش را با پست به سراسر ایران ارسال می‌کند. قیمت کفش‌هایشان هم از ۱۰۰ هزار تومان تا ۲۸۰ هزار تومان است. یعنی گران‌ترین کالایی که دارند همین است؛ ۲۸۰ هزار تومان.

 خرید کفش دست دوم؛ رازی بین مشتری و فروشنده

کفش فوتبالی هم دارد. از همان میخ‌دا‌ر‌ها که زمانی مد شده بود و عشق تمام بچه‌ها بود. حتی روی آسفالت خیابان برای بازی گل کوچک هم از پایشان جدا نمی‌شد. در مغازه‌اش بیشتر کفش کوهنوردی دارد، چون فروشش بیشتر است. چون به قول آقای فروشنده؛ «این روزها همه کوهنورد شده‌اند.» اما کفش فوتبالی که من آن را میخ‌دار می‌خوانم هم دارد. ارزان‌ترین کفشی که دارد نایک فانتوم است. قیمتش هم ناقابل ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان. اگر جنس معمولی‌تر هم بخواهید برایتان پیدا می‌کند. آن هم ۳ میلیون و ۲۸۰ هزار تومان برایتان آب می‌خورد. تازه مشخص نمی‌کند که سایز پایتان باشد یا نه، چون اکثرا از هر کفش دست‌دومی یک سایز موجود است. ولی اگر کمی در کفه‌ کفش دقت کنید، متوجه می‌شوید که کار کرده است؛ «خیلی‌ها دوست ندارند، بقیه بفهمند که کفششان دست‌دوم است.» انگار این موضوع مثل یک راز است. رازی که خریدارها می‌خواهند بین خودشان و فروشنده بماند.

 مشتریان متفاوت کتونی دست دوم

قدیم‌ها کمتر بود. نه چهار سال پیش. همین یکی دو سال پیش. خیلی‌ها می‌آمدند اینجا برای کفش‌های کوهنوردی و ورزشی. اما حالا خانوادگی، پدر و دختر یا یک گروه از دخترها و پسرها می‌آیند برای خرید کفش. یه زمانی هیچ‌کس اینجا رو بلد نبود و هرکسی پاشو اینجا نمی‌گذاشت‌ اما حالا محیط گمرک فرق کرده است. مغازه‌ها تر و تمیز شده است و اکثر مغازه‌دارها زده‌اند در کار کفش ورزشی و کوهنوردی و وسایلش. دیگه مثل قدیم در مغازه‌های کمی خبری از وسایل سربازی و این چیزهاست. حالا پدر و دختر می‌آیند اینجا کتونی بخرند. کتونی دست دوم. چند؟ سیصد هزار تومان. چند؟ ۵۰۰ هزار تومان. کتونی‌ها را از گوشه و کنار مغازه پشت‌ سر هم بر‌می‌دارد و نشانم می‌دهد. انگار که دوربین داخل مغازه است و مجبور است که خم شود و کتونی‌ها را بردارد به من نشان بدهد؛ «ببین، ببین حتی کتونی ۱۳۵ هزار تومنی هم داریم.» خیلی‌ها میان اینجا، پا می‌زنن. یکم باهاش راه می‌رن‌ و بعد تصمیم می‌گیرن بخرن یا نه. طرف با ماشین شاسی‌بلند میاد اینجا برای زنش کتونی دست‌دوم بخره. حالا نه از این کم‌قیمتا، کفش کوه، میلیونی. برای همین میگم که همه‌جور آدمی این روزا اینجا میاد.

 برای کفش دست‌دوم مهم سایز پا است، نه قیمت

خیلی از مغازه‌های میدان گمرک در حال تغییر چهره هستند. دیگر خبری از آن فضای دخمه‌ای و به‌هم ریخته داخل مغازه‌ها نیست. انگار که فهمیده‌اند این روزها مشتری‌هایشان تغییر کرده است. در بعضی از مغازه‌ها جنس‌ها با وسواس خاصی چیده شده است. رنگ و نور در چشم می‌زند. فروشنده‌ها تمیز و مرتب هستند. حتی مغازه‌‌هایی به‌طور خاص کفش می‌فروشند. آن‌هم کفش پیاده‌روی و رانینگ. به‌قول فروشنده جوان مغازه، پیاده‌روی و دویدن خیلی بین مردم مد شده، برای همین هم خیلی‌ها می‌آیند اینجا که کفش مناسب پیاده‌روی بگیرند؛ «بالاخره می‌خوان عکس بگذارن اینستاگرام باید کفششون مناسب باشه دیگه.» در مغازه‌اش کفش پیاده‌روی دست دوم آن هم با تاکید برای اینکه تمیز و سالم است دارد. از ۸۰۰ هزار تومان تا مارک سالمون که یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تومان آن را قیمت می‌دهد و اگر مشتری خریدار بود، دویست هزار تومان هم تخفیف می‌دهد. مارک نیوبلانس در حد نو هم دارد که آن را ۹۰۰هزار تومان قیمت گذاشته است‌ اما مهم سایز پایتان است، نه قیمتش.