پل آهنی؛ نماد انقلاب صنعتی
پل آهنی حدود سه سده پس از طراحی، ساخت و راهاندازی به یادمان بزرگ انقلاب صنعتی تبدیل شده است. در طول قرن۱۸، مناطق اطراف رودخانه سورن مالامال از مواد خام از جمله زغال سنگ، سنگ آهن، آب (که تولید نیرو و نیز حملونقل به آن وابسته بود)، ماسه (برای قالبگیری چدن)، سنگ آهک و خاک رس برای ساختن کاشی و آجر بود.
آبراهام داربی بهعنوان پیشگام معدنکاوی و تولید فولاد شناخته میشود. او نیای بزرگ خانوادهای بود که عنوان معتبر پدران بنیانگذار انقلاب صنعتی را به خود اختصاص دادند. داربی بهعنوان استاد کورههای ذوب آهن از بریستول به جنوب غربی بریتانیا سفر کرده بود تا کوره بلند کوالبروکدیل را تصاحب کند. او در سال۱۷۰۹ توانست با استفاده از کک بهعنوان سوخت، آهن را ذوب کند.
این کشف او تاثیری شگرف در پیشرفت ذوب آهن داشت. در آن دوره، سراسر بریتانیا دچار بحران سوخت بود و زغال چوب، تنها منبع سوخت مورد استفاده در کورههای ذوب آهن محسوب میشد که منجر به جنگلزدایی در مناطق گستردهای شده بود و فاجعهای تمامعیار بر محیط زیست تاریخی بریتانیا سایه افکنده بود؛ بهطوریکه برای سوخترسانی به یک کوره بلند که روزانه تنها چند تن آهن تولید میکرد، دهها تن الوار چوب مورد استفاده قرار میگرفت. بنابراین تولید آهن با کیفیت بالا به شیوه سنتی امکان نداشت. درک این روند داربی را به صرافت تغییر منبع سوخت کورهها انداخت که تدریجا به تحولی بزرگ در ساختمانسازی، صنایع، خطوط راهآهن و راهها و پلسازی انجامید.
ساختن پل
ایده اولیه برای ساخت پل آهنی روی رودخانه سورن در سال1775 شکل گرفت؛ زمانی که عدهای از بازرگانان محلی گرد هم آمدند تا درباره چگونگی بهبود ارتباط و مبادلات تجاری بین دو طرف رودخانه چارهای بیندیشند.
آبراهام داربی سوم بهعنوان خزانهدار نقش اصلی در ساخت این پل داشت. دیگر اعضای دستاندرکار پل عبارت بودند از جان ویلکینسون صنعتگر و توماس فارنولز پریچارد معمار.
در آن زمان رودخانه سورن محل تردد کشتیهای تجاری بود. بنابراین پلی که ساخته میشد باید طاقی بلند میداشت. پریچارد بهعنوان معمار پروژه یک سازه آهنی نامتعارف و انقلابی را پیشنهاد کرد که 120فوت طول داشت. داربی کار ساختمان و ساختوساز را به عهده گرفت. ریختهگری قطعات و حمل آنها به محل احداث پل نیز به دست ویلکینسون صورت گرفت. هزینه ساخت پل آهنی به 3200 پوند بالغ شد که در آن زمان مبلغ هنگفتی بود. اما این پل به زودی نماد عصری نوین شد که دوره رنسانس و روشنگری را به روزگار مدرنیته پیوند داد.
چند دهه بعد پل آهنی بهدلیل نمای زیبا و چشمانداز شاعرانهاش، به یکی از مقاصد گردشگری در بریتانیا تبدیل شد. هنرمندان نقاش به آنجا میرفتند و تابلوهایی خلق میکردند که در بازار مشتری داشت.
تغییر شیوه تولید ذوب آهن نقشی کلیدی در انقلاب صنعتی داشت. کشف موتور بخار و راهاندازی نخستین خطوط ریلی بریتانیا را به اولین کشور صنعتی جهان و قلب انقلاب صنعتی تبدیل کردند.
مجموعه ژرفدره آیرونبریج در سال۱۹۸۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.