موزیکانچی‌‌باشی‌های دارالفنون
میرزاتقی خان امیرکبیر در زمانی که عباس‌میرزا در آذربایجان بود با روش اداری و نظامی حکومت‌های اروپایی آشنا شد و زمانی که ناصرالدین‌شاه را به تهران آورد و بر تخت نشاند و مدعیان سلطنت را از میان برداشت و کشور را به آرامش رساند، دست به یکسری اصلاحات زد. یکی از کارهای اساسی او تاسیس دارالفنون و دعوت از معلمان خارجی بود. گرچه در زمان افتتاح مدرسه و ورود معلمان خارجی امیرکبیر در صدارت نبود، اما کار مدرسه دارالفنون آغاز شد و ادامه یافت و گروهی برای تعلیم موزیک نظامی و تربیت متخصص برای موسیقی نظامی تاسیس شد و یک معلم موزیک فرانسوی به نام آلفرد ژان باپتیست لومر استخدام شد و در ۱۲۴۷ش. به تهران آمد و در اتاق‌های حیاط بیرونی دارالفنون به تعلیم این رشته و خط موسیقی (نُت) مشغول شد و تا سال ۱۲۶۴ش، هفده گروه نظامی را آموزش داد که در میان آنها چندین شاگرد برجسته رشد یافت و دسته موزیک دولتی و گارد سلطنتی به شیوه اروپاییان تشکیل شد. متخصص دیگری هم از اتریش آورده بودند به نام «گوار» که موزیک کامران میرزا را اداره می‌کرد. گروه موسیقی نظامی دارالفنون در همشکل کردن آموزش و اجرای موسیقی نظامی و معرفی انواع گوناگون ابداعات، روش‌ها و اصطلاحات این رشته نقش داشت و بعد از آن بود که واژگانی همچون موزیکچی، موزیکانچی‌باشی، ارکستر، سولفژ (نتخوانی) و هارمونی متداول شد. سازهای اروپایی همچون کلارینت، ترمپت، اُبوا (نوعی‌سازبادی) ترومبون (نوعی سازبرنجی بادی) و شیپور فرانسوی وارد ایران و معرفی شدند. موسیقی برای نخستین‌بار در حکم علم جدیدی تدریس و با پیروی از شیوه‌ها و الگوهای اروپایی به تعلیم آهنگ‌سازی، هماهنگ‌سازی و رهبری ارکستر پرداختند.
از مقاله‌ای به قلم اسفندیار معتمدی
