برده داری در دوره قاجار

تا اواخر دوران قاجار هنوز خرید و فروش برده در ایران رواج داشت؛ هرچند که به علت قیمت بالایی که برده‌ها و کنیزها داشتند، خرید آنها مختص خانواده‌های بسیار ثروتمند بود. برده‌ها اغلب از آفریقا و از مسیر خلیج‌فارس به ایران آورده می‌شدند. البته در بعضی از مناطق محروم نیز بعضی از خانواده‌ها در ازای دریافت پول فرزندانشان را به عنوان برده واگذار می‌کردند.

بردگانی که در خدمت خانواده‌های ثروتمند بودند معمولا کارهای متداول منزل مانند نظافت، پخت و پز و نگه‌داری از کودکان را انجام می‌دادند. برده‌ها علاوه بر خرید و فروش گاهی به‌عنوان بخشی از مهریه عروس نیز تعیین می‌شدند. طبق یک سند که در تاریخ ۱۲۸۳قمری (دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه) نوشته شده، شخصی به اسم شاهزاده بانو، فرزند مویدالدوله، یک کنیز سیاه به اسم صنوبر را به مبلغ سی‌وپنج تومان سکه ناصرالدین‌شاهی به شخصی به اسم سلطان‌علی میرزا فروخته است. از القاب و عناوین مفصلی که در سند به‌کار رفته پیداست که هر دو نفر از شاهزادگان و اعضای خاندان سلطنتی بوده‌اند. در انتهای سند قید شده است که «سوای قضایای آسمانی مثل مرگ و ناخوشی، چنانچه خدای نخواسته سرقتی یا فسقی از جاریه مرقومه [یعنی کنیز] ابراز شود، شاهزاده مشتری از یوم تحریر الی مدت سه ماه اختیار فسخ مبایعه را داشته باشد.» مجلس شورای ملی در سال۱۳۰۷ خورشیدی لایحه لغو برده‌داری در ایران را به تصویب رساند.