اقتصاد سینما چگونه شکل گرفت؟
در ایتالیا که امروز جایگاه چندانی در سرگرمی‌های جهانی ندارد، صنعت فیلم چهارمین صنعت بزرگ صادراتی پیش از جنگ جهانی اول بود. در ایالات متحده‌ای که دچار رکود شده بود نیز فیلم دهمین صنعت سودآور بود.
در دهه۱۹۳۰ در فرانسه سینما شتابان‌ترین صنعت در حال رشد بود که پس از آن کاغذ و برق قرار داشت. در همین حال تعداد بلیت‌های فروخته‌شده سینما در بریتانیا نزدیک به یک میلیارد عدد در سال بود. سرگرمی برای بیشتر مصرف‌کنندگان در اواخر قرن هجدهم به شکل غیررسمی، تصادفی و کمتر تجاری در دسترس بود. سرگرم‌کنندگان کنار جاده و دلقک‌ها از روستاها بازدید می‌کردند. نمایشگاه‌های فصلی تعداد زیادی از نوازندگان، شعبده‌بازها، رقصندگان، فالگیرها و شمشیرخورها را به خود جذب می‌کرد. تنها چند شهر بزرگ دارای تئاترهای قانونی بودند که زیر نظارت شدید حاکمان محلی و ملی قرار داشتند؛ اما این دنیا در دو گام از هم پاشید. نخست بیشتر کشورهای غربی مقررات‌زدایی از صنایع سرگرمی خود را آغاز و کارآفرینان بیشتری را قادر به ورود به این تجارت و سرمایه‌گذاری‌های بسیار بزرگ‌تر کردند. در پایان قرن نوزدهم در عصر انقلاب صنعتی دوم با کاهش ساعات کار، افزایش درآمد، افزایش شهرنشینی، گسترش شبکه‌های حمل‌ونقل و رشد شتابان جمعیت، تقاضا برای سرگرمی افزایش یافت. این رونق موجب رشد سرگرمی‌های زنده با نوآوری در فرآیندها شد. با آغاز قرن امکانات ایجاد بستر صنعت سرگرمی فراهم شد و نوآوری‌های بیشتر در صنعت سرگرمی زنده موجب افزایش بهره‌وری شد. در این زمان و در گام دوم سینما ظهور کرد که با صنعتی‌کردن و تبدیل آن به صنعت مدرن سرگرمی‌های انبوه خودکار، استاندارد، تجاری و درآمیختن بازارهای ملی در یک بازار جهانی، دنیای پیشین سرگرمی را ویران ساخت. سینماتوگراف در اوایل دهه۱۸۹۰ به وسیله ادیسون معرفی شد که فیلم‌برداری و پخش آنها را در دستگاه‌های سکه‌ای ممکن می‌کرد.
در میانه دهه۱۸۹۰ برادران لومیر دستگاه بزرگ‌نمایی را اختراع و نمایش فیلم در محیط‌هایی شبیه به تئاتر را آغاز کردند.
همه فناوری‌هایی که از اواخر دهه۱۸۸۰ در دسترس بودند، به وسیله سینما دوباره پیکربندی شدند؛ عکاسی (دهه۱۸۳۰)، گرفتن عکس و چاپ آن (دهه۱۸۸۰)، حلقه فیلم (دهه۱۸۵۰)، سلولوئید (۱۸۶۸)، امولسیون عکاسی با حساسیت بالا (اواخر دهه۱۸۸۰)، پروژکتور (۱۶۴۵)، برش حرکت/تداوم بینایی (۱۸۷۲). فناوری سینما پس از آماده‌شدن این زمینه‌ها اختراع شد. گرچه پیش‌تر و در سال‌های ۱۸۶۰ و ۱۸۶۱ میلادی حق ثبت اختراع مشاهده و نمایش تصاویر متحرک ثبت شده بود؛ اما شامل گرفتن عکس نبود. دانشمندی به نام ژان ماری نخستین الگوی کاربردی دوربین فیلم را در سال۱۸۸۸ در پاریس تکمیل کرد.
ادیسون در سال۱۸۸۸ جرج دمنی و فیلم‌هایش را دید و در سال۱۸۹۱ حق ثبت اختراع آمریکایی را برای دوربین فیلم‌برداری ثبت کرد که نسبت به دوربین ماری شیوه کار متفاوتی داشت.
در سال۱۸۹۰ فریز گرین انگلیسی یک دوربین کاربردی ارائه داد و دمنی فرانسوی نیز در سال۱۸۹۳ حق اختراعی برای دوربین ثبت کرد. سرانجام برادران لومیر در فوریه ۱۸۹۵ گواهی اختراع دوربین و پروژکتور خود را به ثبت رساندند. کار آنها را یک انگلیسی به نام رابرت دبلیو.پل دنبال و بخشی موسوم به Maltese Cross را اختراع کرد که در پیچیدن یک‌دست فیلم و در تصحیح لنز برای فضای بین نوردهی‌ها موثر است و امروزه هنوز در دوربین‌های فیلم‌برداری از آن استفاده می‌شود.
در این فرآیند نوآوری سه ویژگی برجسته وجود دارد. نخست آنکه یک فرآیند بین‌المللی اختراع بود که همزمان در چند کشور انجام می‌شد و مخترعان بر اساس اختراعات یکدیگر نسبت به بهبود ساخته خود اقدام می‌کردند؛ در قرن نوزدهم ارتباطات برای نوآوری‌ها اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرد و بسیاری از نوآوری‌ها به ارتباطات بین‌المللی بین مخترعان بستگی داشت.
نکته دیگر ترکیب هوشمندانه بسیاری از فناوری‌های موجود برای امکان‌پذیر ساختن نوآوری در سینما بود و نکته سوم آنکه سینما نوآوری بزرگی بود که با شتابی بسیار بیشتر از ماشین بخار، راه‌آهن یا کشتی بخار در سراسر جهان غرب مورد استفاده قرار گرفت. سینما در ایالات متحده و جاهای دیگر در ۱۰سال نخست پدیداری خود بیشتر یک ابزار بود.
سینماتوگراف که با سکه کار می‌کرد، تا پیش از ۱۸۹۶ در نمایشگاه‌ها و مکان‌های تفریحی حضور داشت. لومیر گروهی کارگزار داشت که با سینماتوگراف به سراسر جهان سفر می‌کردند و تصاویر را در سینماها نمایش می‌دادند. در همان زمان سینمای سیار پدیدار شد؛ سینماهایی که با چادر یا تئاتر سیار رفت‌و‌آمد می‌کردند، با کارگزاران لومیر از این بابت تفاوت داشتند که فیلم‌ها را برای مخاطبان عمومی تهیه می‌کردند؛ درحالی‌که مخاطبان لومیر بخش‌های مجلل‌تر برنامه‌های تئاتر یا برنامه‌های ویژه برای طبقه مرفه بود.
در سراسر این دوره که در ایالات متحده تا حدود سال ۱۹۰۵ ادامه داشت، سینما تنها یکی از شیوه‌های جدیدی بود که روشن نبود به‌زودی فراموش شود یا به حاشیه برود؛ تا آن زمان که سالن‌های ثابت سینما با چند صد صندلی موسوم به Nickelodeons ظهور کرد و وضع را تغییر داد.
این نوع سالن‌ها بین سال‌های ۱۹۰۵ و ۱۹۰۷ با شتاب در سراسر آمریکا گسترش یافت و از آن پس سینما به‌تنهایی تبدیل به صنعتی جدا از سایر سرگرمی‌ها شد. پیدایش سینما با رشد عظیم تجارت همراه بود. تولید فیلم بسیار افزایش یافت و پخش آن نیز به فعالیتی ویژه تبدیل شد که اغلب به وسیله تهیه‌کنندگان بزرگ فیلم اداره می‌شد.
مهران امیری
