تاریخِ گروه‌های ساکت اجتماعی

اشاره: دکتر مرتضی دهقان‌‌نژاد، عضو هیات‌علمی و استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، در حوزه تاریخ به‌ویژه تاریخ اقتصادی معاصر فعالیت دارد. نظر وی را درباره تاریخ شفاهی جویا شدیم که در ادامه آمده است.

تعریف شما از تاریخ شفاهی چیست؟

من تاریخ شفاهی را تاریخِ گروه‌های ساکت اجتماعی می‌دانم که به خودیِ خود قادر به بیان تجربیات و نظرات و خاطراتشان نیستند. بنابراین مصاحبه‌گرِ تاریخ شفاهی به سراغ آنها رفته تا زبان این گروه‌های ساکت را به سخن بازخواند. به این ترتیب ما از حقایقی که در درون و در زیر پوست جامعه وجود دارد، بهره‌مند می‌شویم. البته گاهی هم تاریخ شفاهی یک جنگل، یک جنگل که خودش حرف نمی‌زند؛ مورخ تاریخ شفاهی باید با اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌کند تاریخ جنگل و رودخانه را بنویسد. در واقع دارد تاریخ جنگل را می‌گوید. اما درختان جنگل حرف نمی‌زنند و آن محقق است که اطلاعات را جمع‌آوری کرده، صحبت می‌کند که اینجا چگونه بوده و چرا حالا نیست. پس تاریخ شفاهی می‌تواند شامل همه چیز شود.