بلایای طبیعی و خسارت‌های جبران‌ناپذیر

جدای از مسائل مربوط به مدیریت بحران در سیلاب امسال که انتقاداتی هم به آن وارد بود، اما مدیریت خسارات ناشی از بحران هم مقوله‌ای است که دست کمی از مدیریت بحران سیل ندارد؛ چراکه اگر حوادث طبیعی را خارج از کنترل فرض کنیم تنها با مدیریت آسیب‌ها و جبران خسارات مادی است که می‌توان از آلام آسیب‌دیدگان کاست و امید به زندگی را به آنها بازگرداند. گذشته از مسوولیت اجتماعی، شرکت‌های بیمه براساس تعهدات قانونی که در بیمه‌نامه‌های خود متقبل شده‌اند، موظفند به‌صورت قانونی بخشی از این مدیریت بحران را در قالب جبران خسارت انجام دهند. استان‌های گلستان، لرستان، فارس و خوزستان اصلی‌ترین آسیب‌دیدگان این سیلاب بودند. شرکت‌های بیمه علاوه بر بیمه‌نامه‌هایی که به‌صورت فردی فروخته بودند، قراردادهایی را نیز به‌صورت جمعی با برخی از نهادها مانند شهرداری‌ها و کمیته‌امداد بسته بودند که اتفاقا همین نوع از قراردادها هم بیشترین هزینه‌ها را روی دست این شرکت‌ها گذاشت.

یکی از علل این افزایش هزینه‌ها جدای از خسارت‌بار بودن حادثه سیل مربوط به نرخ‌های فنی این قراردادهای بیمه‌ای بود؛ به‌طوری که برخی از شرکت‌های بیمه با فرض اینکه هیچ خسارتی گریبانشان را نخواهد گرفت مناطق شهری وسیعی را با قیمت‌های بسیار پایین‌تر از نرخ‌های معمول بیمه کرده بودند. به هر حال شرکت‌های بیمه مکلفند تحت هر شرایطی به قراردادهایی که بسته‌اند پایبند باشند و تعهدات خود را در زمان مقرر ایفا کنند. براساس گزارشی که بیمه مرکزی از میزان تعهدات و خسارات شرکت‌های بیمه در قبال سیل اخیر در اختیار «ایسنا» قرار داده است تا به حال بیش از ۸۸ هزار فقره خسارت در ۳۰ استان کشور توسط بیمه‌گذاران و ذی‌نفعان بیمه‌نامه‌ها به ۲۲ شرکت بیمه اعلام شده است که حدود ۶۷ هزار فقره خسارت به مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان توسط بیمه‌گران مورد ارزیابی و برآورد قرار گرفته است.

براساس این گزارش ۹۹ درصد از خسارات اعلام شده مربوط به بیمه‌نامه‌های آتش‌سوزی (با پوشش اضافه خطر سیل) بوده و بیش از ۹۰ درصد از موارد خسارت اعلام شده مربوط به بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی است. بنا بر آخرین پیش‌بینی‌ها حداکثر میزان خسارت این حادثه در صنعت بیمه ۳۶۵ میلیارد تومان است که از این مبلغ تا به حال حدود ۷۰ میلیارد تومان از خسارات که مراحل رسیدگی و تکمیل مدارک پرونده را گذرانده‌اند به آسیب‌دیدگان پرداخت شده است. در بین استان‌های سیل‌زده نیز بیشترین خسارات‌ اعلام‌شده به ترتیب مربوط به استان‌های خوزستان با ۱۲/ ۲۲ درصد، گلستان ۷۹/ ۲۰ درصد، لرستان ۴۸/ ۱۳ درصد، همدان ۰۵/ ۶ درصد و مازندران به میزان ۳۸/ ۵ درصد است. از بین موسسات بیمه نیز شرکت بیمه تجارت نو با ۴۵/ ۵۱ درصد، بیمه میهن ۱۲/ ۲۰ درصد، بیمه کوثر ۳۹/ ۱۳ درصد، بیمه آرمان ۹۴/ ۵ درصد و بیمه ایران نیز با ۱/ ۴۹ درصد بیشترین موارد خسارت اعلام شده را دارند.