برنامه بازدارنده ترومن

هری ترومن، رئیس‌جمهور آمریکا ۱۲ مارس ۱۹۴۷ طی یک سخنرانی در کنگره این کشور، لایحه‌‌ا‌‌ی را تحت عنوان «بازدارندگی» تقدیم کنگره کرد که بعدها به دکترین ترومن مشهور شد. این طرح در ابتدا ناظر به ارائه کمک‌های مالی و اقتصادی به دو کشور ترکیه و یونان بود که به شدت در معرض خطر کمونیسم و چیرگی شوروی قرار داشتند. این کمک‌ها به سایر کشورهای درحال توسعه از قبیل ایران نیز سرایت کرد و در چارچوب این طرح، برخی کمک‌های اقتصادی و وام‌های بانکی به ایران داده شد.

 در واقع پس از جنگ جهانی دوم و تسلط شوروی بر اروپای شرقی، خطر کمونیسم در برخی کشورهای اروپای غربی از قبیل فرانسه، ایتالیا، پرتغال و حتی انگلستان وجود داشت. همچنین کمونیسم در آسیا نیز نفوذ پیدا کرده و علاوه بر کشورهای آسیای شرقی و جنوبی از قبیل ویتنام، کامبوج، لائوس و نپال، در برخی کشورهای آسیای غربی و جنوبی از قبیل افغانستان، هندوستان و ایران نیز نفوذ پیدا کرد و این مساله باعث ترس و واهمه کشورهای سرمایه‌داری و در راس آنها ایالات‌متحده آمریکا شد. بنابراین آمریکا به فکر اجرای طرح‌هایی برای مقابله با کمونیسم در نقاط مختلف جهان افتاد و در این راستا طرح مارشال را برای کمک به توسعه اقتصادی و صنعتی اروپا و اصل ۴ ترومن را برای کمک به کشورهای درحال توسعه به‌اجرا در آورد.بنابراین هدف اصلی و عمده این کمک‌ها جلوگیری و پیشگیری از گسترش نفوذ کمونیسم و قدرت شوروی در سایر کشورها بود. در این زمان هری ترومن معتقد بود که کمونیسم در شرایط فقر اقتصادی امکان رشد و گسترش دارد، بنابراین در دکترین خود ارائه کمک‌های اقتصادی به کشورهای توسعه‌نیافته و حتی کشورهای غربی را دنبال کرد و برای انجام این کار نیز حمایت کنگره آمریکا را به‌دست آورد.