تپه اسکندری، مهد تمدن پیش از تاریخ

تپه اسکندری هفشجان در تاریخ ۱/ ۱۰/ ۱۳۴۸ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. این تپه مربوط به دوره نوسنگی تا عیلامی است. وجود سفالینه‌های پیش از تاریخ تا تاریخی و وفور ابزار سنگی همچون فلینت و ابسیدین از استقرار این مکان از هزاره هفتم تا هزاره اول قبل از میلاد خبر می‌دهد و بیانگر توالی تمدنی منطقه است.

فعالیت‌های باستان‌شناسی جهانگیر یاسی از مرکز باستان‌شناسی ایران در این محوطه باستانی در تابستان ۱۳۴۷ خورشیدی، کهن‌ترین و اولین کاوش باستان‌شناسی منطقه و استان چهارمحال و بختیاری است  و نیز فعالیت‌های موثر باستان‌شناسی آلن زاگارل در سال ۱۳۵۷ خورشیدی نیز روی این تپه‌ها در پیشینه‌نگاری این عرصه، مهم و تاثیرگذار بوده‌است.براساس شواهد موجود، تپه مرکزی مجموعه چغات‌های اسکندری هفشجان در سال ۱۳۷۵ بار دیگر مورد بررسی سطحی و گمانه‌زنی قرار گرفت. باستان‌شناسان در گمانه‌زنی‌های خود در کمال ناباوری به کتیبه‌ای به خط میخی عیلامی برخورد کردند که وجود یک زیگورات یا چیزی شبیه به آن را به خوبی در این منطقه نشان می‌دهد. با توجه به این کاوش می‌توان نتیجه گرفت که اگرچه این تپه باستانی متعلق به دوران پیش از تاریخ است و از ۹ هزار سال تا ۶ هزار سال قبل در زمره محوطه‌های تاریخی پیش از اختراع خط محسوب می‌شود اما کشف کتیبه عیلامی بیانگر تداوم و استمرار تمدنی بزرگ در این منطقه است و در دوره عیلامی نیز ساختمانی عظیم همچون زیگورات یا معبد الهی را داشته و یکی از احتمالات مرتبط آن است که ضمن حفظ اصالت عرصه وسیع ۹ هزار ساله هفشجان اما در ۳ هزار سال پیش و در دوره عیلامی میانه این منطقه یکی از پایتخت‌های عیلامیان بوده ‌باشد.