کودتا علیه دولت مردمی
اسناد محرمانه این کودتای سیاه هنوز نیز به تمامی منتشر نشده است. در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۱۷ سازمان سیا بخش‌هایی از اسناد مربوط به جاسوسان و مکاتبات سفارت این کشور با واشنگتن را منتشر کرد. دکتر یرواند آبراهامیان جامعه‌شناس و تاریخ‌نگار معروف، درباره انتشار این اسناد می‌گوید: «آنچه سیا در سال ۲۰۰۰ در گزارشی با عنوان «سرنگونی مصدق نخست‌وزیر ایران» یا همان اسناد «ویلبر» در اختیار نیویورک‌تایمز قرار داد، بیشتر حکم دفترچه راهنما برای کودتاهای آتی را داشت و لزوما هدف از آن بهبود وجهه سیا عنوان نمی‌شود. با وجود اهمیت اسناد ویلبر، بخش مهم آن که تعمدا از قلم افتاد و فاش نشد، پیوستی است که نام سیاستمداران ایرانی، روزنامه‌نگاران، روحانیون، سناتورها و نمایندگان مجلس را که در کودتا سهیم بودند، شامل می‌شود. این بخش به اسناد تازه منتشر شده نیز ضمیمه نشده و احتمالا به‌دلیل اشارات متعدد به دولت بریتانیا قرار هم نیست که در آینده منتشر شود.»
حتی در سال ۱۹۹۱ هم که وزارت‌خارجه آمریکا تحت فشار کنگره قول داد نسخه کامل‌تری از اسناد کودتای ۲۸ مرداد را منتشر کند، این امر با توجه به لزوم شفاف‌سازی از سوی انگلستان به تاخیر افتاد. بعدها هم یکی از دلایل واشنگتن برای تعلل در انتشار اسناد، امکان به مخاطره افتادن توافق هسته‌ای ایران عنوان شد. این اسناد حاکی از عمق نفوذ آمریکا در کوچک‌ترین اجزای سیاست داخلی ایران است. اینجا منظور تنها دخالت سیا نیست، بلکه نفوذ «لوی هندرسون» سفیر وقت آمریکا در تهران نیز حائز اهمیت است. وی دائما شاه را به خلاصی از دست مصدق تشویق می‌کرد و حتی فهرستی را مورد بررسی قرار داد که در آن نام ۱۸ گزینه موردنظر واشنگتن برای جانشینی مصدق ذکر شده بود (مرکز اسناد صنعت نفت).
ارسال نظر