ارگان دموکرات‌ها در تهران

ایران نو یکی از جدی‌ترین مطبوعات سوسیالیست‌های ایران در قرن حاضر است. این نشریه که روزنامه‌نگاری به سبک اروپایی را در کشور رواج داد، با نقد خود از جامعه طبقاتی، تعصب علیه زنان و دیگر شکل‌های تعصب‌های قومی و مذهبی، زمینه‌های جدیدی فراهم آورد که اهمیت آنها از دستاوردهای ادبی و نگارشی‌اش کمتر نبود. بعضی از اشعار اولیه ملک‌الشعرا بهار و لاهوتی کرمانشاهی دو شاعر برجسته اوایل قرن بیستم، نخستین‌بار در ایران نو چاپ شد. آثار چندین نویسنده اروپایی از جمله الکساندر دوما و لئو تولستوی با ترجمه فارسی از این روزنامه در دسترس عموم قرار گرفت. خلاصه‌ای از کتاب براون، «انقلاب ۱۹۰۵-۱۹۰۹ ایران»، اندکی بعد از انتشارش در بریتانیا به‌صورت پیاپی در ایران نو چاپ شد. سخنرانی‌های براون در اروپا به نیابت از مشروطه خواهان نیز در ایران نو انتشار یافت.

بحث‌های مجلس نیز با عنوان اخبار شورای ملی به‌طور منظم در آن منعکس می‌شد. این گزارش‌ها چشم‌اندازی متفاوت با روزنامه مجلس در اختیار خوانندگان قرار می‌داد، زیرا روزنامه رسمی مجلس از اعتدالیون محافظه‌کار هواداری می‌کرد. ایران‌نو نامه‌ها و تفسیرهای مربوط به مسائل اجتماعی زمانه را چاپ می‌کرد. از ضرورت‌های آزادی بیشتر و تحصیل زنان غالبا در مقاله‌هایی به قلم زنان و مصایب کارگران و پیشه‌وران داد سخن می‌داد و تا حدودی هم از مظلومیت دهقانان قلم می‌زد. علاوه بر اینها، از نهضت‌های کارگری و سوسیالیست‌ها در عرصه بین‌المللی نیز گزارش‌هایی چاپ می‌کرد. سرمقاله‌ها کاملا در انتقاد از سیاست‌های امپریالیستی قدرت‌های اروپایی در خاورمیانه، آسیا و آفریقا نوشته می‌شدند و شدیدترین انتقادها علیه حکومت تزاری بود که ایالت‌های شمالی آذربایجان، گیلان و قزوین را اشغال کرده بود؛ آن هم در دوره‌ای که پیوند و همبستگی نیروهای نهضت‌های اجتماعی روسیه و ایران برقرار بود.

منبع: آفاری، ژانت، انقلاب مشروطه ایران، ترجمه رضا رضایی، نشر بیستون، ۱۳۸۵