علاقه‌مندی شاه به فرهنگ نظامی‌گری

نظامی‌گری دولت پهلوی از منظر ایدئولوژیک به آرمانی اشاره می‌کرد که بر اساس آن نیروهای نظامی بر ارکان سیاست و حیات اجتماعی مردم استیلا داشتند. این دیدگاه ارتش نیرومند را مساوی با ملت قدرتمند می‌دانست. از دیدگاه شاه، ضعف نظامی گناهی نابخشودنی بود. علاقه شخصی و فزاینده شاه در گردآوری و مالکیت جنگ‌افزارهای نو، تحت تاثیر عوامل پیشین دیگر، روند توسعه ارتش ایران را تسریع می‌کرد. او خود را جوهره و محور ارتش ایران می‌دانست.

به نوشته «ماروین‌زونیس»، شاه در سراسر زندگی به هر چیزی که به نیروی هوایی، هواپیما و پرواز مربوط می‌شد دلبستگی شدیدی نشان می‌داد. به گفته «سپهبد امیرحسین ربیعی» آخرین فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی، شاه در انعقاد قراردادهای تسلیحاتی هوایی و خرید هواپیما همواره نظارت کارشناسی داشت. شاه صراحتا در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های داخلی و بین‌المللی، اشتیاق وافر خود را در به‌دست آوردن سلاح‌های پیشرفته عیان می‌ساخت و به آن مباهات و فخر می‌ورزید. وی در گفت‌وگویی با خبرنگار اشپیگل آلمان در سال ۱۳۵۳ ش/ ۱۹۷۴ م این اشتیاق خود را به خوبی نشان می‌دهد، یا در مصاحبه‌ای با «آرنادو‌بورشگرر» سردبیر نیوزویک با افتخار و صریح لیستی بلند از خریدهای نظامی آینده ایران را آشکار ساخت و عنوان کرد که «ما هرگونه سلاح غیراتمی که آمریکا در اختیار دارد را دریافت می‌کنیم» یا در مراسم فارغ‌التحصیلی گروهی از دانشجویان دانشگاه پدافند ملی، خطاب به آنان گفت: «ما اسلحه لازم غیراتمی، آن هم از بهترین نوع آن را، به شما خواهیم داد.» شاه در مصاحبه‌ای با خبرنگاران آمریکایی در مرداد ۱۳۵۵ ش اعلام کرد که ارتش ایران به سه برابر اسلحه کنونی نیازمند است و آن را تهیه خواهد کرد.

منبع: محمدجعفر چمنکار، «علل توسعه سازمان نظامی دولت پهلوی دوم»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۳۸۹.