آغاز استخدام در صنعت نفت

 گذشته از مشکلات جذب نیروی کار در فصل‌های بهار و تابستان، در فصول سرد سال نیز مسوولان کمپانی باید تلاش بسیاری برای به‌دست آوردن کارگر می‌کردند. هـر جـا کـه ممکن بود، از عشایر و روستاییانی که روی زمـین کـار مـی‌کردنـد بـه خـدمت گرفتـه می‌شدند، اما در تپه‌ها کمتر کسی زندگی می‌کرد. مدیران شرکت نفت برای حل این معضل کوشیدند از خوانین محلی کمک گرفتـه و از طریق آنان به استخدام کارگرانی از عشایر اقدام کنند. خوانین طی قرارداد ۱۹۰۵ م/  ۱۳۲۴ ق با کمپانی، متعهد شده بودند تعدادی محافظ برای نگهبانی از تاسیسات نفتی در اختیار شرکت نفت قرار دهنـد...  کارگران موظف بودند مبلغی از حقوق و دستمزد خود را توسط کدخدایان به خان تقدیم کنند.

در تاریخ ۲۵ ژوئن، یکی از مسوولان شرکت نفت طی نامه‌ای از ناظر شلمزار خواسـت تا کارگرانی را که زمستان گذشته نیز برایش کارکرده بودند، دوباره به محل کار کمپانی اعزام کند، زیرا برایشان کار بسیار داشت و کارگر مناسب و کـافی نیافتـه بـود. اگرچه شرکت نفت تعهدات سخت و جریمه‌های مالی متعدد برای جلوگیری از ترک کار برای کارگران عشایر مقرر کرده بود، آنان هر زمان سختی کار، گرمای طاقت‌فرسای خوزستان، تفاوت نوع و شیوه زندگی در حوزه‌های نفتـی با زندگی عشیره‌ای و محدودیت‌هایی را که کار در صنعت نفت به نسـبت زنـدگی آزادانـه کوچ‌نشینی داشت، تحمل‌ناپذیر می‌یافتند، ادامه کار را رهاکرده و قیدوبند کار ثابت را گردن نمی‌نهادند. این کشمکش در سال‌های اولیه کار شرکت نفت در مناطق نفتی ادامه داشت، اما زمانی که حفاری چاه‌های نفـت مسجدسـلیمان در سـال ۱۹۰۸ م بـه نتیجـه نشسـت و بـا استخراج نفت و لزوم تاسیس پالایشگاه، نیاز شرکت به افزایش نیروی کار قطعیت یافت.

منبع: ربابه معتقدی و دیگران، «صنعت نفت وتحول جمعیتی و شغلی در مناطق نفتخیز جنوب ایران»، تحقیقات تاریخ اجتماعی۱۳۹۲.