اهمیت شهر خوانسار در دوره قاجار
بازار قدیم خوانسار
با این حال، به‌نظر می‌رسد که به‌دلیل وجود کشمکش‌های درونی بین شاهزادگان و امرای قاجاری، حاکمان این ناحیه، به‌جز زمانی که ظل‌السلطان عهده‌دار حکومت آن شد، پیوسته تغییر می‌کردند. همین امر باعث شده بود حاکمان بیشتر به جای اینکه به اداره حکومت و برقراری نظم و امنیت در مناطق تحت حکومت خود بپردازند، به منازعات سیاسی داخلی خود و جمع‌آوری مال و ثروت توجه داشته باشند. شاید به‌دلیل همین عدم توجه حاکمان وقت بوده که در طول دوره قاجاریه پیوسته اشرار و یاغیان در شهر به قتل و غارت مشغول بوده و تا حدودی نیز بین خوانین و بزرگان شهر منازعات داخلی صورت می‌گرفته است. این عوامل، در کنار خشکسالی و قحطی و بیماری در پی آن، باعث کاهش بسیار جمعیت خوانسار در یک برهه زمانی شده است. همه این عوامل و نیز وقوع حوادث طبیعی مثل سیلاب‌های ویرانگر، دست به دست هم داده تا به مرور زمان شهر خوانسار رونق گذشته خود را از دست بدهد.
ساکنان شهر خوانسار در عصر قاجار شیعه و یهودی بودهاند. شیعیان جمعیت غالب بوده و بین ۲۰۰۰تا ۲۵۰۰ خانوار ساکن در چند محله مختلف و یهودیان جمعیت کمتری داشته‌اند، بین ۳۰۰ تا ۱۰۰ خانوار و ساکن در یک محله. در بین اهالی این شهر عالمان بزرگ، هنرمندان نامی و پزشکان معروف بسیاری ساکن بودهاند که حتی برخی از آنها همچون کاتبان و پزشکان، به‌دلیل مهارتی که در کار خود داشتند، وارد دستگاه حکومت در پایتخت هم می‌شدند. علاوه بر وجود عالمان و هنرمندان و پزشکان بسیار در خوانسار، به‌دلیل موقعیت جغرافیایی آن، تولیدکنندگان، صنعتگران و تاجران بسیاری نیز در شهر ساکن بودند که موجبات رونق اقتصادی شهر را فراهم می‌آورده‌اند. تولیدکنندگان شهر عمدتا به تولید و صادرات محصولاتی چون گزانگبین، عسل، توتون، تنباکو و خشکبار می‌پرداختند.
میزان صادرات آنها به‌گونه‌ای بوده که حتی در پایتخت وقت قاجاریه، کاروانسرایی را به کالاهای خوانساری اختصاص داده بودند. این تولیدات در کنار کارگاه‌های صنعتی، همچون عصارخانه، دباغخانه، چیت‌سازی و سفالگری، به شهر رونق اقتصادی بسیاری می‌بخشیده است. در نتیجه تیمچه، کاروانسرا و بازارهای بسیاری در شهر ایجاد شده بود. درحال‌حاضر، به‌دلیل نوسازی‌ها و وقوع سیلاب‌های متعدد در شهر، بسیاری از آثار تاریخی عصر قاجار تخریب شده و از بین رفته اما با مراجعه به وقف‌نامه‌های برجای مانده از این دوره، پرسش‌های محلی از معتمدان شهر، پژوهش در منابع و اسناد تاریخی و بررسی‌های باستان‌شناسی، تاحدودی بخشی از سیمای شهر که بیشتر حول فعالیت‌های اقتصادی می‌چرخد، در این مقاله به تصویر کشیده شد.
ارسال نظر