مدارس اصفهان در عهد صفوی
مدرسه جده بزرگ
این مدرسه از ابنیه زمان شاه عباس دوم صفوی است که در سال ۱۰۵۸ ه.ق در دو طبقه با صحنی کاشی‌کاری شده ساخته شده است. روی کتیبه سردرش علاوه بر تاریخ ایجاد بنا، امضای خطاط معروف «محمدرضا امامی» نیز دیده می‌شود.
مدرسه جده کوچک
این مدرسه که یک سال قبل از ایجاد مدرسه جده بزرگ (یعنی در سال ۱۰۵۷ ه.ق.) و در دوران شاه عباس دوم صفوی ساخته شده، با دو طبقه به بانی‌گری زنی به نام «دلارام خانم» خودنمایی می‌کند. نام بانی مدرسه که ظاهرا از زنان دربار صفوی بوده است، از کتیبه موجود بر سردر مدرسه قابل استناد است.
مدرسه جلایه
این بنا که به سال 1114 هجری قمری ساخته شده، در مشرق شهر و ضلع شمالی خیابان حافظ واقع شده است. بنایی ساده و بی‌پیرایه که حیاطی در وسط دارد. در ضلع شمالی آن مقابل در ورودی، ایوانی کوچک مزین به کاشی و گچ‌بری واقع است. این بنا هنوز هم به‌عنوان مدرسه منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مدرسه چهار باغ
مدرسه چهارباغ یکی از مهم‌ترین و زیباترین بناهای اواخر عصر صفوی و نگین آن آثار است که در زمان سلطنت شاه سلطان‌حسین صفوی، آخرین پادشاه صفوی ساخته شده است. مدرسه چهارباغ چون به نوعی دایره‌المعارف و در برگیرنده انواع سبک‌های معماری زمانه خود است، به این علت به نام‌های «مدرسه مادرشاه»، «مدرسه سلطانی»، «مدرسه علمیه امام‌صادق (ع)» و «مدرسه چهارباغ» نیز نامیده شده است. لکن درحال حاضر، در بین اکثریت مردم به مدرسه چهارباغ مشهور است.
مدرسه شمس‌آباد
این مدرسه از ابنیه زمان شاه سلطان‌حسین صفوی است که در سال 1125 ه.ق. شخصی به نام «محمدمهدی تاجرعباس‌آبادی» آن را ساخته است.
مدرسه کاسه‌گران
بانی این مدرسه «حکیم‌الملک اردستانی» به سال 1105 ه.ق است. در این بنا مجموعه‌ای از تزئینات کاشی‌کاری و کتیبه‌های مختلف به چشم می‌خورد.
مدرسه ملاعبدالله
این مدرسه که در شرق بازار قیصریه واقع شده از ابنیه زمان شاه عباس اول صفوی است. از نظر کاشی‌کاری و ساختمان، حجره‌های دو طبقه اطراف صحن را با دورنمای بسیار جالبی احاطه کرده است. بر لوح سنگی ایوان هم کتیبه‌ای شامل اسامی موقوفات مدرسه و تاریخ سال 1088 ه.ق. را که ظاهرا سال ساخت بناست، نشان می‌دهد. در سردر مدرسه نیز کتیبه‌ای با خط ثلث روی کاشی خشت لاجوردی دیده می‌شود که حکایت از مرمت بنا در زمان فتحعلی شاه قاجار دارد.
مدرسه نیم‌آورد
این مدرسه در زمان شاه سلیمان صفوی و به وسیله زنی به نام «زینت بیگم» ساخته شده است و جزو مدارس مشهور طلبه‌نشین اصفهان است که دارای تزئینات فراوان کاشی‌کاری، قطار گچ‌بری و مقرنس‌کاری در سردر است. در این مدرسه مشهور که متاسفانه سال ایجادش معین نشده، چند کتیبه منظوم در داخل قطارهای گچ‌بری شده وجود دارد. البته باید یادآوری کرد غیر از مدارس مذکور، به علت استقرار مرکز حکومتی (پایتخت) در اصفهان به‌دست سلاطین مختلف در طول تاریخ، این شهر از کثرت فراوان مدارس (۴۸باب)، به‌ویژه در عهد صفویان برخوردار بوده است که در کتاب «اصفهان دارالعلم شرق» به تفصیل این مدارس معرفی شده‌اند.
ارسال نظر