آنچه مورخان نوشته‌اند
خلیج‌فارس در اسناد معتبر
نقشه شماره ۱
اما آنچه در ادامه می‌بینید، برخی نقشه‌های کمتر انتشاریافته درباره تاریخچه خلیج‌فارس است؛ نقشه‌هایی که موسسه فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادها در زمینه خلیج‌فارس‌شناسی با در اختیار داشتن حدود ۱۰۰ سند مرتبط با خلیج‌فارس، در اختیار ما گذاشته و نشانه‌ای محکم دال بر حقانیت نام خلیج‌فارس برای جهانیان است؛ سه نقشه که یکی از آنها به‌دستور خود کنگره آمریکا تهیه شده است! البته قدیمی‌ترین نقشه موجود خلیج‌فارس در این موسسه، متعلق به اوایل قرن ۱۷ میلادی (۱۶۲۲) است.
نقشه شماره ۱:
این نقشه رسمی آمریکایی به‌دستور کنگره ایالات‌متحده آمریکا و در اواخر قرن نوزدهم میلادی (۱۸۹۳) تهیه شده است که نام صحیح و استاندارد جغرافیایی خلیج‌فارس در آن مشخص است.
نقشه شماره ۲:
این نقشه فرانسوی که در سال ۱۷۶۶ و توسط کارتوگراف فرانسوی (بول BOLL) تهیه شده است، علاوه بر ذکر نام استاندارد جغرافیایی و صحیح خلیج‌فارس، جزایر ایرانی سه‌گانه تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی را نیز متعلق به ایران نشان داده است.
نقشه شماره ۳:
این نقشه فرانسوی به‌دست کارتوگراف و دریانورد مشهور (دانویل Danville) در سال ۱۷۵۸ تهیه شده است که علاوه بر ذکر نام صحیح خلیج‌فارس، جزایر سه‌گانه تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی را نیز متعلق به ایران نشان داده است.
«دریای پارس» بر کتیبه سوئز
هیچ سندی ندارند، اما هرازگاهی نام «خلیج‌فارس» را به شکل جعلی آن به زبان می‌آورند و با استفاده از عنوانی ساختگی و مجعول، می‌خواهند جلب توجه کنند؛ شاید از سند ۲۵۰۰ ساله در موزه لوور دال بر موجودیت خلیج‌فارس اطلاع ندارند. مدال‌های جنگجویان آمریکایی یا سنگ قبر مبارزانشان و حتی نوشته‌ها و نسخه‌های خطی ایرانی، عربی و لاتین، از مهم‌ترین اسناد برای تایید سندیت نام «خلیج‌فارس» هستند. حالا تصور کنید یکی از قدیمی‌ترین اسناد درباره خلیج‌فارس، حدود ۲۵۰۰ سال پیش در مصر و در «کانال سوئز» حک شده و اکنون در موزه لوور خودنمایی می‌کند. علی شهیدی، ایران‌شناس و مدرس دانشگاه تهران، کتیبه داریوش در کانال سوئز را یکی از قدیمی‌ترین منابع در تاریخ می‌داند که نام خلیج‌فارس را تا امروز زنده نگه داشته است.
او در گفت‌وگو با «ایسنا» تصریح کرد: معمولا کتیبه‌های هخامنشی به جز چند کتیبه، اکثرا سه‌زبانه و به زبان‌های فارسی باستان، ایلامی و بابلی نوشته شده‌اند. کتیبه به‌دست آمده‌ای نیز که در داخل مرزهای امروزی ایران وجود ندارد، سال‌ها قبل در شمال آفریقا و در مصر پیدا شد که امروز به‌دلیل محتوای آن، به کتیبه سوئز (کانال سوئز) مشهور است. شهیدی با بیان اینکه متن این کتیبه از زبان داریوش بزرگ هخامنشی نوشته شده و محتوای آن به ساخت آبراه یا کانالی اشاره می‌کند که این آبراه یا کانال، دریای سرخ را به رود نیل وصل می‌کند، می‌گوید: این راه آبی از خلیج‌فارس به مصر می‌رسد و برای کوتاه شدن مسیر در پایان مسیر آبی کانالی حفر شده است. وی با تاکید بر اینکه تعاریف ۲۵ قرن پیش با امروز متفاوتند، ادامه می‌دهد: داریوش بزرگ ۲۵ قرن پیش در کتیبه هخامنشی گفته است: «فرمان دادم که آبراهی بکَنَند از رودی به نام نیل، تا دریایی که از پارس می‌آید.». این یک سرنخ جالب تاریخی است که منظور هخامنشیان، دریایی است که «از پارس می‌آید»، جمله‌ای که جای دقیق آن را بیان می‌کند.
وی معادل امروزی دریای پارس را همان خلیج‌فارس می‌داند و می‌گوید: «دریایی که از پارس می‌آید»، بسیار فراتر از خلیج‌فارس امروزی بوده است. خلیج‌فارس امروزی، دریای عمان و بخشی از اقیانوس هند را که در این مسیر است به همراه دریای سرخ تا آبراهی که به نیل وصل می‌شود، شامل می‌شده است. او با بیان اینکه در طول تاریخ به مرور بخش‌هایی از این مسیر، نام‌های دیگری به خود می‌گیرند، ادامه می‌دهد: در نقشه‌های کهن، به دریای پارس، بحرالفارسی، خلیج‌فارس و دریای فارس نیز گفته می‌شد. شهیدی همچنین با اشاره به اینکه روی کلمه «دریای عمان» در قطب‌نماهایی که در سرزمین‌های عربی ساخته شده، کلمه «بحر فارسی» نوشته شده، ادامه می‌دهد: تا سده‌های گذشته و حتی تا اوایل سده حاضر بسیاری از این آثار در منطقه جنوب خلیج‌فارس اعتبار داشته‌اند. این مدرس دانشگاه تاکید می‌کند: کتیبه ایرانی داریوش بزرگ در سوئز، قدیمی‌ترین اثری است که از لفظ «دریای پارس» استفاده کرده، با قدمتی نزدیک به ۲۵ قرن، یعنی از ۲۵۰۰ سال پیش یک متن با این نام وجود دارد.
مسیر کانال سوئز و مکان قرارگیری کتیبه روی نقشه
شهیدی در ادامه با اشاره به نقشه‌های زیادی که در طول تاریخ دوره اسلامی به فارسی و عربی با نام «بحرالفارسی» وجود داشته‌اند، ادامه می‌دهد: کتیبه «کانال سوئز» امروز در موزه لوور قرار دارد و البته در طول تاریخ آسیب‌هایی دیده بوده که باستان‌شناسان و متخصصان زبان‌های باستانی دست به‌دست هم دادند تا قطعات را کنار یکدیگر قرار دهند. وی ادامه می‌دهد: بخش‌هایی از متن کتیبه آسیب‌دیده که با توجه به نوع خط آن، بخش‌های ریخته شده به کمک متن کتیبه‌های دیگر بازسازی شده‌اند. شهیدی تاکید می‌کند: این کتیبه شهرت جهانی دارد و مورخان و باستان‌شناسان جهان از وجود و محتوای آن آگاهند. حفر کانال سوئز در قرن هفتم قبل از میلاد توسط دومین فرعون مصر از سلسله بیست‌وششم به نام «نکو» آغاز شد، اما به دلیل بروز مشکلات این کار به پایان نرسید، تا اینکه یک قرن بعد بار دیگر به‌دستور داریوش ساخته و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. سه کتیبه از داریوش به یادبود ساخت این کانال در ۳۳ کیلومتری شمال سوئز در ساحل غربی کانال فعلی پیدا شده‌اند.
روی یکی از کتیبه‌های کوچک نوشته شده: «من، داریوش، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهای دارای همه گونه مردم، شاه در این زمین بزرگ دور و دراز، پسر ویشتاسپ هخامنشی.» و در کتیبه بزرگ‌تر با ۱۲ سطر به‌دستور داریوش برای حفر کانال اشاره شده است؛ «من پارسی هستم. از پارس مصر را گرفتم. من فرمان کندن این جوی (ترعه) را دادم، از رودخانه‌ای به نام نیل که در مصر جاری است تا دریایی که از پارس می‌رود. پس از آن این جوی کنده شد، چنانکه فرمان دادم و کشتی‌ها از مصر از میان این جوی به سوی پارس روانه شدند، چنانکه میل من بود.»
تقدیر آمریکایی‌ها از سربازانشان با مدال خلیج‌فارس
پس از پایان جنگ ایران و عراق، آغاز حمله ارتش عراق به کویت در مردادماه ۱۳۶۹ بود. اما چون عراق با این حمله موجب بروز بحرانی بین‌المللی شد و اخطار شورای امنیت را نپذیرفت، آمریکا با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله کرد و ارتش عراق را از کویت بیرون راند. به پایان رسیدن جنگ بین این دو کشور حدود دو سال زمان برد، پس از آن ارتش آمریکا در سال ۱۳۹۲ از سربازانی که در این جنگ که به نام «جنگ خلیج‌فارس» شهرت یافته بود شرکت کرده بودند، با مدالی که نام خلیج‌فارس (Persian Gulf) بر آن حک شده بود تقدیر کرد و این مدال را به گردنشان انداخت. دور این مدال کلمه «Persian Gulf Veterans National Medal» به معنای «مدال ملی سربازان جنگ خلیج‌فارس» نقش بسته و در مرکز آن توضیح داده شده که «مدال ملی رزمندگان خلیج‌فارس، ویژه مردان و زنان نیروهای مسلح ایالات‌متحده که در جنگ خلیج‌فارس به کشورشان خدمت کردند.»
نسخ کهن چه می‌گویند
«مسالک و ممالک» نیز از نفیس‌ترین نسخ خطی اثر ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری در زمینه تاریخی و جغرافیایی است که در قرن چهارم هجری قمری (۱۰ میلادی) نوشته شده است. این اثر نقشه شهرها و کشورها، راه‌های ارتباطی و نقشه، موقعیت ممالک، کوه‌ها و دریاها را مشخص کرده که از مهم‌ترین نقشه‌های این کتاب می‌توان به موقعیت و نام خلیج‌فارس با عنوان «بحر صوره فارس» اشاره کرد. این نسخه خطی دوم دی ماه ۱۳۸۷ در فهرست کمیته ملی حافظه جهانی یونسکو و به شماره ۱۰۰۵ به ثبت رسیده و اکنون در موزه دوران اسلامی، موزه ملی ایران نگهداری می‌شود.
مسیر کانال سوئز و مکان قرارگیری کتیبه روی نقشه
تقدیر آمریکایی‌ها از سربازانشان با مدال خلیج‌فارس
کهن‌ترین سند تاریخی و جغرافیایی با نام «خلیج‌فارس»
نقشه شماره ۲
نقشه شماره ۳
ارسال نظر