گاندی و جنبش‌های ضداستعماری

جنبش استقلال‏طلبی مردم هند از جمله جنبش‌هایی بزرگی است که در دوره اول جنبش‌های اجتماعی رده‏بندی می‏شود. گاندی در تمام مدت سعی بر آن داشت تا با تکیه بر روش‌های خشونت پرهیز، جنبش هند را رهبری کند. پیش از این گاندی تجارب گرانبهایی در آفریقای جنوبی به‌دست آورده بود. مواجهه او با تبعیض‌نژادی در آفریقای جنوبی روحش را به درد آورده و او را به مبارزه بر ضد بی‏عدالتی فراخوانده بود. روش‏های خشونت پرهیز گاندی در آفریقای جنوبی مانند دعوت مردم به اعتراض و اعتصاب و راهپیمایی‏های طولانی، تجارب مهمی برای او به‌وجود آورده بودند تا راه خود را در هند ادامه دهد. گاندی خود به زندان می‏رفت و از مردم می‌خواست تا با اعتراض‌های خویش زمینه به زندان رفتن خود را فراهم کنند.

 گاندی در جنگ بوئرها به مداوای مجروحان جنگ می‌پرداخت و به‌صورت نیروی امدادی در جنگ حضور داشت و با این کار حسن نیت و انسان دوستی خود و همراهانش را به همگان اثبات می‌کرد. اقدامات گاندی موجب نقض پاره‌ای از قوانین غیرعادلانه بر ضدسیاهان و موجب ایجاد شرایط بهتری برای آنان و هندی‌های مقیم آفریقای جنوبی شد.  گاندی در بازگشت به هند و اقامت در «اشرم» در حومه احمدآباد، جنبش ضداستعماری هندوستان را رهبری کرد. دعوت او از مردم برای تحریم کالاهای خارجی و تکیه بر چرخ‏های نخ ریسی از جمله اقدامات مهم او در مبارزه با استعمار انگلستان بود. گاندی در این راه به اقدامات جالب توجه فراوانی دست زد: از جمله بازپس گرداندن مدالی که نایب‏السلطنه به او اعطا کرده بود یا حضور با همان لباس‏های اندک و ساده‏اش در کاخ پادشاه انگلستان. وقتی از او پرسیدند که آیا فکر می‌کند لباسش کافی است، پاسخ داد که پادشاه به اندازه هر دو نفر ما لباس برتن دارد. گاندی بارها در روستاها به فعالیت پرداخت و آموزش مردمان و فرزندانشان را بر عهده گرفت.

 

- به نقل از مقاله «گاندی، عدم خشونت و جنبش‏های اجتماعی» نوشته: ابراهیم فیوضات، رضا تسلیمی‌تهرانی، علی دادگر.