داستان یک خیابان

گروه تاریخ و اقتصاد: خیابان ۱۷ کیلومتری ولیعصر(عج) در دوره قاجار یکی از دل‌انگیز‌ترین تفرجگاه‌های مردم دارالخلافه به حساب می‌آمد و نخستین کالسکه‌ها برای اشراف ساکن این خیابان‌ از جمله انیس‌الدوله، همسر ناصرالدین شاه ساخته شد. نزدیک به یک قرن پیش ۶۰ هزار اصله چنار در دو سوی این خیابان کاشته شد و زیبایی شگفت‌انگیز آن «پیترو دلاواله»، جهانگرد ایتالیایی را بر آن داشت تا در تعریف تهران بنویسد؛ «اگر استانبول شهر سروهاست تهران را باید شهر چنار‌ها خواند».

این خیابان در سال‌های اول حکومت پهلوی اول به شکل یکپارچه درآمد. عبدالله مستوفی انگیزه ساخت این خیابان را تصمیم رضا خان برای متصل کردن کاخ سعدآباد به کاخ مرمر ذکر کرده است. احداث جاده مخصوص شمیران یا همان خیابان پهلوی سابق از سال ۱۳۰۰ شمسی آغاز شد. در آن زمان رضاخان سردار سپه در دوران وزارت جنگی خود (۱۳۰۲ - ۱۳۰۰) تصمیم به احداث این جاده گرفت. او تازه شروع به خریدن املاک و مستغلات کرده و باغی در سعدآباد را که قبلا از مستغلات بانو عظمی خواهر ظل السلطان و دختر ناصرالدین شاه بود در شمال قصبه تجریش خریداری کرده بود. همچنین درختکاری اطراف این خیابان و کشیدن نهر برای آبیاری درختان آن نیز از سال ۱۳۰۰ آغاز شد. در سال ۱۳۰۷ شمال این خیابان به وسیله بلدیه تهران سنگفرش شد و سپس با ورود آسفالت به صحنه خیابان‌سازی شهر‌ها، در سال ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی قانونی را برای احداث و توسعه خیابان‌های تهران تصویب کرد و پس از آن مراحل ساخت جاده مخصوص شمیران آغاز و برای نخستین‌بار این خیابان قیرریزی شد. در سال ۱۳۱۱ خورشیدی، خیابان ولی‌عصر امروزی آسفالت شد. جاده مخصوص شمیران تا سال ۱۳۲۰ اختصاصی بود و مردم از جاده قدیم شمیران به تجریش می‌رفتند. درباریان، وزیران، سفرا و نظامیان که دستور شرفیابی به آنان ابلاغ می‌شد از جاده مخصوص تردد می‌کردند. پس از شهریور ۱۳۲۰، این سد شکست و این جاده عمومی شد. خودروهای متفقین و سپس مردم از این جاده عبور کردند اما سال‌ها گذشت تا جاده پهلوی به‌صورت خیابان پهلوی و سپس مصدق و ولیعصر(عج) درآمد.

داستان یک خیابان