مدیر آموزش‌‌‌و‌‌‌تعالی سازمانی بهستان پخش در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» عنوان کرد
رنج صنعت پخش دارو از ضعف آموزش
رشد و توسعه صنعت پخش دارو در کشور و افزایش سهم سرمایه‌گذاری‌‌‌ها در این حوزه هم از بعد مسوولیت اجتماعی و تامین سلامت عمومی و هم از بعد سودآوری مناسب، می‌‌‌طلبد تا آموزشگاه‌‌‌های تخصصی یا آکادمیکی برای پرورش نیروی انسانی ماهر و کاردان متناسب با این حوزه تاسیس و راه‌‌‌اندازی شود تا بتوانند ورای علوم دارویی، مباحث تخصصی حوزه پخش دارو را در کنار علوم رفتاری به نیروهای انسانی آموزش دهند.برای پیگیری این مطالب با ابوذر پرهیزکاری، مدیر آموزش‌‌‌و‌‌‌تعالی سازمانی بهستان پخش و مشاور اقتصادی حوزه سلامت به گفتوگو نشسته‌‌‌ایم.
در حال حاضر آیا سرپرستان فروش در عرصه دارویی در حوزه آکادمیک آموزشی را دریافت می‌کنند و رشته تحصیلی متناسبی با فعالیت آنها وجود دارد؟ آیا کارشناسان مالی فارغ‌‌‌التحصیل شده یا مشغول به کار در بخش‌‌‌های مالی بنگاه‌‌‌های اقتصادی، می‌توانند بدون سپری کردن آموزش‌‌‌های تخصصی در صنعت پخش دارو به کار گرفته شوند؟
برای پاسخ به این سوال‌ها باید گفت صنعت پخش در زنجیره تامین دارویی کشور صنعتی با ناشناخته‌‌‌های بسیار است که دستیابی به آنها بدون توجه به علم رفتارشناسی یا شخصیت‌‌‌شناسی نیروهای انسانی که باید در آن به کار گرفته شوند، عملا امکان‌‌‌پذیر نخواهد بود. در شرایط کنونی به دلیل اینکه نیروی انسانی، با سختی‌‌‌های اشتغال و فرآیندهای پیچیده در صنعت پخش چندان آشنا نیست، همین موضوع مساله ورود و خروج و بیثباتی نیروی کار در این صنعت را افزایش داده است و به همین دلیل بعضا شاهد تخلفات بسیاری از ناحیه نیروی انسانی در شرکت‌های پخش دارو هستیم.
توانمند نبودن نیروهای انسانی جذب‌شده، نبود آموزش‌‌‌های آکادمیک مربوطه در حوزه پخش، بیثباتی در اجرای فعالیت‌‌‌های پخش به واسطه سیاستگذاری ناقص نهادهای ذی‌ربط (سازمان غذا و دارو، دانشگاه‌‌‌های علوم پزشکی و...) از یکسو و ناشناخته ماندن علم رفتارشناسی در فرآیند جذب و جانشین‌‌‌پروری نیروهای کارآمد انسانی، نبود تیم‌‌‌های HR قدرتمند در راس هرم سازمانی شرکت‌های پخش و سنتی بودن فرآیند به‌کارگیری نیروهای انسانی در حوزه‌‌‌های مختلف مالی، منابع انسانی، فروش، انبار و فنی- دارویی شرکت‌های پخش دارو از سوی دیگر سبب شده تا ورود و خروج نیروی انسانی به‌ویژه در حوزه فروش و انبار شرکت‌های پخش دارویی کشور رقم بالایی را به خود اختصاص دهد که این عامل گذشته از هزینه‌‌‌های سرباری که می‌تواند برای شرکت‌های مذکور داشته باشد، میزان فروش این شرکت‌ها (به عنوان هدف نوک پیکان) و در نهایت سودآوری آنها را تحت‌‌‌الشعاع قرار می‌دهد. در این خصوص، چه‌بسا شرکت‌های پخش کوچک‌تری که به دلیل وجود مسائل این‌چنینی تا سر حد ورشکستگی نیز پیش رفته‌‌‌اند.
در کشورهای توسعه‌یافته برای حل این چالش از الگوی جهانی دیسک (DISC) استفاده می‌کنند، در این خصوص می‌توانید توضیحات بیشتری ارائه دهید؟
الگوی رفتاری دیسک (DISC) امروز در اقصی‌‌‌نقاط جهان به عنوان «مدل رفتاری برتر» شناخته می‌شود که یکی از معتبرترین ابزارهای رفتارشناسی است. می‌توان گفت که این الگو استاندارد یا زبان مشترکی برای شناخت و بازگشایی رموز رفتاری افراد و پیش‌بینی رفتارهایی است که به طور معمول از آنان مشاهده می‌شود. الگوی DISC با توجه به ماهیتی که دارد، بعدهای رفتاری انسان‌‌‌ها را در چهار حالت تیپD -سلطه‌‌‌گرها (Dominance)، تیپI - تاثیرگذارها (Influence)، تیپS- دارای ثبات‌‌‌ها (Steadiness) و تیپC- وظیفه‌‌‌گراها (Conscientiousness) بررسی می‌کند.
آیا با این روش می‌توان به جذب و استخدام افراد مناسب در پوزیشن‌‌‌ها و موقعیت‌‌‌های شغلی مختلف پرداخت؟
تجربه نشان داده راهکاری که می‌تواند به حفظ و نگهداشت نیروی انسانی کاردان و ماهر در صنعت پخش دارو کمک کند، بهره‌‌‌مندی از الگوی جهانی دیسک (DISC) در حوزه رفتارشناسی است. این الگو می‌تواند شناسنامه شغلی، حوزه کار و سطح مهارت‌‌‌های لازم برای یک پست یا شغل خاص را در صنعت مذکور، همچون سایر صنایع تحلیل و ارزیابی کند. به جرات می‌توان گفت مادامی که الگوی جهانی DISC به شکل صحیح و کاربردی در حوزه HR یک شرکت پخش دارو به کار گرفته شود، در گام نخست به فرآیند جذب و استخدام کمک می‌کند که به دنبال آن یک تطابق نزدیک‌‌‌تر بین اولویت‌‌‌های رفتاری نیروی انسانی مدنظر و مشخصات فردی که برای انجام یک شغل نیاز است (مانند شایستگی‌ها، مهارت‌ها، تجربه، دانش و...) پیدا شود. همچنین، در گام بعدی به فرآیند حفظ و نگهداشت نیروی انسانی کمک می‌کند تا با ایجاد حس تعلق و تحقق مفهوم جانشین‌‌‌پروری، وفاداری نیروی انسانی به سازمان را صدچندان گرداند.
به طور کلی اهمیت به‌کارگیری الگوی جهانی DISC در شرکت‌های پخش دارو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برکسی پوشیده نیست که نیروهای انسانی مشغول به کار در یک مجموعه یا سازمان برای اینکه بتوانند با یکدیگر ارتباط موثری برقرار کنند، باید وجه اشتراک داشته باشند. رفتارشناسی سازمانی علمی است که وجوه اشتراک بین کارکنان مختلف یک سازمان را محقق می‌‌‌سازد و به نیروهای انسانی کمک می‌کند تا با یاد گرفتن ابعاد رفتاری مختلف بتوانند با سایر همکاران و ذی‌نفعانشان ارتباط صحیح و صمیمانه‌‌‌ای برقرار کنند. به عنوان مثال در یک شرکت پخش دارو، افرادی فعالیت می‌کنند که در خانواده‌‌‌هایی با فرهنگ‌‌‌های گوناگون رشد می‌کنند و تجربه زیستی متفاوتی دارند؛ به همین دلیل احتمال اینکه حتی دو نفر از آنها رفتار یکسانی داشته باشند، می‌تواند تقریبا صفر باشد. از این رو، الگوی جهانی دیسک (DISC) در حوزه رفتارشناسی به افراد و کارکنان این شرکت کمک می‌کند که به‌رغم دارا بودن تفاوت‌‌‌های فرهنگی، فکری و رفتاری، در کنار یکدیگر کار کنند، باهم تعامل داشته باشند و تجربه همکاری قدرتمندی را جهت رسیدن به اهدافی مشخص و از پیش تعیین‌شده، خلق کنند.
از آنجا که شرکت مذکور موفقیتش را در دستیابی به اهداف تعیین‌شده به کمک کلیه کارکنان خود به دست می‌‌‌آورد و منابع انسانی نقش مهمی در آینده این شرکت ایفا می‌کنند، بنابراین تیم‌‌‌سازی یا تشکیل تیم‌‌‌های قدرتمند از اهمیت بالایی در این راستا برخوردار است. نباید فراموش کرد که چالش پیش‌‌‌روی مدیران ارشد شرکت‌های پخش دارو در شرایط کنونی، مدیریت کارکنانی است که طرز فکرها، شخصیت‌‌‌ها، رفتارها و فرهنگ‌‌‌های اجتماعی متفاوتی دارند و چه بسا اینکه این تفاوت‌‌‌ها برای تیم تحت مدیریتشان مشکل‌‌‌ساز نیز شود.
پس کاملا موافق هستید مشکل عمده شرکت‌های پخش دارویی کشور در نرخ بالای ورود و خروج منابع انسانی و عدم‌توجه به رفتارشناسی سازمانی است؟ و برای این دو معضل چه باید کرد؟
کاملا موافق هستم مشکل عمده‌‌‌ای که در شرایط فعلی گریبانگیر شرکت‌های پخش دارو است، نرخ نسبتا بالای ورود و خروج منابع انسانی است که بخش عمده آن مربوط به ضعف سیستم آموزش آکادمیک و نبود نیروی کار ماهر و کاردان در فرآیندهای جذب و استخدام این شرکت‌هاست. بخش دیگری از مشکل اشاره‌شده، عدم‌توجه به مقوله مهم رفتارشناسی سازمانی است که هنوز هم نتوانسته است آن‌‌‌گونه که باید جایگاه خود را در سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی، بالاخص در حوزه پخش دارو پیدا کند. بدون تردید بهره‌‌‌مندی از الگوی جهانی دیسک (DISC) به عنوان ابزاری بسیار نیرومند در حوزه شناخت رفتار کارکنان و تعامل‌بخشی آن می‌تواند مشکلات و مسائل بر سر راه شرکت‌های پخش دارو را در زمینه جذب، حفظ و نگهداشت نیروهای انسانی کارآمد (به عنوان سرمایه اصلی سازمانی) و ایجاد حس تعلق و وفاداری در آنها مرتفع کند و مقوله مهم تعالی سازمانی را در راستای تحقق اهداف این شرکت‌ها (خودباوری، جذب مشتریان، افزایش فروش و سودآوری) جامه عمل بپوشاند.
از این رو، توصیه بر آن است که مدیران ارشد مجموعه‌‌‌های پخش دارو در حوزه سلامت با بهره‌‌‌مندی از تیم‌‌‌های HR توانمند و قوی، در راستای بهره‌‌‌مندی از اثرات الهام‌بخش الگوی جهانی دیسک (DISC) در حوزه رفتارشناسی کارکنان گام‌‌‌های مثبت و موثری را بردارند. تجربه نشان داده است که عامل اصلی پیشرفت و توسعه شرکت‌های پخش دارو در حوزه سلامت کشور، تکیه مدیران ارشد این شرکت‌ها بر سرمایه اصلی، یعنی نیروی انسانی کارآمد است؛ بنابراین توجه به مقوله مهم رفتارشناسی در حوزه منابع انسانی با بهره‌‌‌مندی از الگوهای جهانی موفق همچون DISC می‌تواند راهکار مناسبی جهت رویارویی با مشکل اساسی ورود و خروج بیش از حد منابع انسانی و نگهداشت نیرو در صنعت پخش دارو باشد.
