مقدمات بازگشایی صنوف چگونه فراهم شد
پیروزی اقتصاد بر سلامت
براساس یک نظرسنجی بسیاری از اقتصاد‌دانان سیاست‌های کنترلی را بر بازگشایی‌های اقتصادی مقدم می‌دانند. اما همانگونه که کشور‌های مختلف سیاست‌های متفاوتی را در مبارزه با این بلای اقتصاد برانداز به‌کار گرفتند، در مواجهه با از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی مسیر متفاوتی را طی کردند. بسیاری از کشور‌ها مانند آلمان پس از آنکه توانستند به موفقیت نسبی بالایی در کنترل کرونا دست یابند؛ مقدمات از سرگیری فعالیت‌های اقتصادی را فراهم کردند. راه‌حل‌های جایگزین و متفاوت در مقابله با کرونا نظریه‌های سخت‌گیرانه نسبت به آن را تعدیل کرده است. مسیری که به نظر می‌رسد در ایران نیز درحال پیاده شدن است. در ایران نیز به‌دنبال روند کاهشی همه‌گیری کرونا براساس اعلام نمایندگان اصناف؛ بخش بزرگی از صنوف حتی آنهایی که پرخطر نامیده می‌شد بازگشایی شدند.
چگونگی بازگشت صنوف
از اواخر فروردین ماه پیش صنوف کم خطر به‌تدریج فعالیت خود را آغاز کردند. اصناف اصطلاحا پر خطر نیز بی‌صبرانه چنین روزی را انتظار می‌کشیدند. قاسم نوده‌فراهانی، رئیس اتاق اصناف تهران می‌گوید: براساس تصمیم ستادمقابله و پیشگیری از ویروس کرونا، همه اصناف حتی صنوفی که از آنها به‌عنوان صنوف پرخطریاد می‌شد، از سه‌شنبه این هفته (۶ خرداد) فعالیت خود را آغاز کردند. فراهانی تاکید می‌کند: تمام واحد‌های صنفی باید در سامانه salamat.gov.ir ثبت‌نام و کد مجوز بهداشت را دریافت و در واحد صنفی خود نصب کنند. فعالیت این واحد‌ها بدون ثبت‌نام و دریافت کد مجوز غیرمجاز خواهد بود. او در ادامه می‌گوید: رستوران، اغذیه‌فروشی طباخی و فست‌فود، گرمابه، سوناوماساژ، تالار پذیرایی و سالن مراسم، قهوه‌خانه، چایخانه و تریا از جمله صنوف پرخطری به‌شمار می‌روند که پس از تعطیلات عیدسعید فطر امکان بازگشایی بارعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی ابلاغی را دارند.
دستورالعمل برای کل کشور
این تصمیم محدود به تهران نمی‌شود و قرار است با اعمال برخی استثناها در سراسر ایران اعمال شود. ابراهیم درستی، نماینده وزارت صمت در اتاق اصناف ایران نیز در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: با کاهش خطرات ناشی از ویروس کرونا شرایط بازگشایی بسیاری از اصناف آماده شده است. او ادامه می‌دهد: با این حال برخی از مشاغل سنتی مانند قهوه‌خانه‌های سنتی همچنان قادر به ارائه خدمات به مشتریان نیستند. او ادامه می‌دهد: با این حال رعایت پروتکل‌های بهداشتی، فاصله‌گذاری اجتماعی یا به‌عنوان مثال استفاده از شیلنگ‌های یک‌بار مصرف می‌تواند مقدمات بازگشایی این اصناف را فراهم کند. این عضو هیات‌مدیره اتاق ایران اضافه می‌کند: از شنبه هفته آینده به احتمال زیاد ساعت کار پاساژ‌ها و محیط‌های سر بسته تغییر می‌کند. او ادامه می‌دهد: بر همین اساس احتمال تعیین تکلیف برای استخرها و سونا‌ها براساس تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا تعیین می‌شود. او ادامه می‌دهد: همچنان برخی از مشاغل مانند تالارهای پذیرایی آماده بازگشایی نیستند. او در پاسخ به این سوال که آیا بازگشایی مشاغل تنها به تهران محدود می‌شود؛ می‌گوید: این تصمیم سراسری است و برای سراسر ایران لحاظ شده است. او ادامه می‌دهد: با این حال استان‌هایی با وضعیت قرمز، شرایط متفاوتی دارند و بازگشایی صنوف در این استان‌ها براساس شرایط و بررسی کارشناسی تعیین می‌شود.
تقابل دوگانه سلامت و اقتصاد
نگرانی‌ها درباره سلامتی و شیوع دوباره ویروس کرونا همچنان ادامه دارد. ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌وگویی تلویزیونی با بیان اینکه تمام مشاغل بازگشایی نشده‌اند، می‌گوید: سیاست ما حداکثر بازگشایی برای تامین معیشت مردم است؛ همه مشاغل می‌توانند وارد سامانه وزارت بهداشت شوند و بارکد مخصوص خود را دریافت کنند. او با بیان اینکه ۸۶ درصد اصناف این بار کد را دریافت کرده‌اند، می‌گوید: اصناف می‌توانند پروتکل مربوط به مشاغل خود را دریافت کنند اصنافی که بارکد را دریافت نکرده‌اند اجازه بازگشایی ندارند و مردم نیز می‌توانند با یک موبایل این بارکد را چک کنند، تلفن‌های همراهی که دوربین دارند این بارکد را اسکن و اصالت آن را بررسی می‌کنند و پنج سوال بهداشتی در صفحه تلفن‌همراه ظاهر می‌شود. او در پاسخ به این سوال که کدام مشاغل همچنان مجاز به بازگشایی نیستند، گفت: تالارهای پذیرایی و مهدکودک‌ها بسته هستند و کافه‌ها و قهوه‌خانه‌هایی که بازگشایی می‌شوند مجاز به عرضه قلیان نیستند. استخرها در شهرهای با وضعیت قرمز مجاز به بازگشایی نیستند و برخی ورزش‌های پر برخورد مانند کشتی و کاراته مجاز به بازگشایی نیستند اما به‌طور کلی اکثر مشاغل اجازه بازگشایی دارند. او ادامه می‌دهد: مهم‌ترین بازرس و ناظر ما، مردم هستند و بهترین ابزار برای این بازرسی تلفن‌همراه مردم است که نظر خود را با چک کردن بارکد یا به سامانه ۱۹۰ اعلام کنند.
به چالش کشیده شدن ایده‌های اولیه
جدال میان دوگانه سلامت و اقتصاد همچنان در سراسر جهان ادامه دارد، از معترضان آمریکایی و برزیلی گرفته که در مخالفت با قرنطینه و محدودیت‌ها دست به اعتراض زدند تا اعلام نگرانی مداوم مقام‌های بهداشتی مبنی بر خطر آغاز شدن موج‌های بعدی شیوع ویروس کرونا. محمد صادق‌الحسینی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در این باره می‌گوید: با شیوع ویروس کرونا اقدامات سختگیرانه‌ای توسط دولت‌ها برای کنترل کرونا لحاظ شد. در اوج شیوع این ویروس این ایده اساسی طرح شد که اقدامات احتیاطی و کنترلی بر بازگشایی بازار‌ها اولویت دارد.
او ادامه می‌دهد: با این حال با پیدا شدن نتایج تحقیقات تازه، نزدیک شدن به کشف واکسن، پیدا کردن راه‌های درمان، آغاز فصل گرما به نظر می‌رسد سرعت شیوع این ویروس کاهش پیدا کرده و روند ابتلا به آن در کشور‌های مختلف روندی نزولی به خود گرفته است. او ادامه می‌دهد: به‌نظر می‌رسد این اقدامات موجب شد سیاست‌های اتخاذ شده برای مقابله با این ویروس سهل‌گیرانه‌تر شود و سیاست‌هایی دنبال شود که هزینه‌های اقتصادی آن کمتر باشد. این کارشناس اقتصادی می‌گوید: نکته قابل توجه این است که شیوع این ویروس در همه کشور‌ها به‌صورت همزمان شروع و به پایان نمی‌رسد. بر این اساس طبیعی است که با سفر فردی از یک کشور آلوده به کشور دیگر احتمال ایجاد یک زنجیره جدید وجود دارد. او در تشریح این موضوع می‌گوید: به‌عنوان مثال درحال‌حاضر در کشور‌های پر ارتباطی مانند هند و برزیل شیوع ویروس کرونا با سرعت زیادی در جریان است و ارتباطات گسترده این کشور‌ها می‌تواند شیوع را تداوم بخشد. صادق‌الحسینی ادامه می‌دهد: این موضوع موجب شد مفروضات که بر ایده‌های سخت‌گیرانه تاکید داشتند به چالش کشیده شوند و به‌عنوان مثال شیوه‌هایی مانند قرنطینه با روش‌های دیگری مانند تست‌گیری گسترده، ردیابی‌های آنلاین، فاصله‌گذاری‌‌ای اجتماعی و... جایگزین شود. سیاست‌هایی که با توجه به هزینه‌های بالای اقتصادی روش‌های پیشین قابل اغماض است. او ادامه می‌دهد: هزینه‌های اقتصادی و زیرسوال رفتن فروض اولیه موجب شده است این ایده‌ها جایگزین شوند.
همراهی وزارت صمت
اگرچه تلاش صنوف برای بازگشایی از چند ماه پیش آغاز شده بود، به‌نظر می‌رسد با تغییر وزیر صمت این روند سرعت یافت. با برکناری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت و معرفی سرپرست تازه آن، نمایندگان اصناف از انتصاب مدرس‌خیابانی استقبال کردند و از او حمایت کردند. یک منبع آگاه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید مدرس‌خیابانی سرپرست وزارت صمت پیگیری زیادی برای بازگشایی سریع‌تر اصناف کرده است.
