احیای گردشگری چندمنظوره در بجنورد

عمارت مفخم بزرگ‌ترین و شاخص‌ترین اثر تاریخی قاجاری در خراسان‌شمالی است که همزمان با آیینه‌خانه در اوایل قرن چهاردهم هجری به دستور سردار مفخم، ساخته شده است. وجود دو بنای باشکوه آیینه‌خانه و عمارت سردار مفخم در دل باغی بزرگ و نیز نارنجستان، حوض‌خانه، کلاه‌فرنگی، عالی‌قاپو و سایر ابنیه‌هایی که به‌مرور و در خلال تحولات و اقدامات توسعه‌ای مدرن تخریب شدند و برخی شواهد شهرسازی دیگر، همه و همه نشانه فراز و نشیب‌های تاریخی شهر بجنورد است. در طرح احیای مجموعه فرهنگی تاریخی مفخم، در نظر است این بنای تاریخی به‌عنوان میراثی ماندگار نقش پیشین خود را در تاریخ بجنورد بازیابد. حال مجموعه مدیریت شهری و در رأس آن، مدیریت عالی استان با یک هم‌افزایی درصدد اجرایی شدن این طرح و تحقق رویای دیرینه مردم در راستای احیای ابنیه تاریخی و ایجاد یک برند گردشگری است. طرحی که افق چشم‌انداز آن به وسعت زیبایی‌های ایران است و مانند میدان نقش‌جهان اصفهان می‌تواند پویایی، سرزندگی و نشاط اجتماعی را در قالب بازآفرینی بافت‌های تاریخی و احیای فضاهای شهری به نمایش بگذارد و این مهم، نیازمند همت عالی مدیران استانی است تا مطالبه مردم جامه عمل به خود بپوشاند.

این طرح بزرگ فرهنگی، تاریخی، گردشگری و اقتصادی که مسیر پرپیچ‌ و خمی را طی کرده تا به امروز و در یک‌قدمی اجرا برسد، تاکنون توانسته است هم‌افزایی بسیاری از دستگاه‌های مرتبط همچون میراث فرهنگی، راه‌وشهرسازی، اوقاف، شورای شهر و شهرداری را با خود داشته باشد و بخشی از عرصه و حریم این اثر تاریخی آزادسازی و در اختیار طرح قرار بگیرد، اما قرار گرفتن فضای درمانی که در گذشته با عنوان بیمارستان امام رضا(ع) فعالیت داشت به‌دلیل همراهی نکردن دانشگاه علوم‌پزشکی خراسان‌شمالی همچنان در عرصه درجه‌یک این اثر تاریخی جا خوش کرده و سرنوشت حفاظت از این شاخص‌ترین بنای تاریخی مرکز استان را تحت‌تاثیر قرار داده است. استاندار خراسان‌شمالی که از ابتدا مصمم به اجرای این طرح است بارها بر این موضوع تاکید داشته است که در صورت پاسخ مثبت وزارت بهداشت مبنی بر تحویل فضای درمانی واقع در عرصه عمارت مفخم، بیمارستانی مجهز در همان نقطه از شهر ساخته و پس از بهره‌برداری، مکان فعلی از سوی دانشگاه علوم‌پزشکی تخلیه شود.

محمدعلی شجاعی در حاشیه نشست مجمع مشورتی رسانه‌ای استاندار با بیان اینکه هر فردی می‌داند جابه‌جایی بیمارستان امام رضا(ع) جزو آخرین مراحل این طرح بود و بنا بر این بود که به این بهانه، بیمارستانی مجهزتر، به‌عنوان جایگزین آن، در مرکز استان ساخته شود، اظهار کرد: با تصمیم جدید گرفته ‌شده، فعلا طرح توسعه مفخم منهای فضای درمانی اجرایی خواهد شد. استاندار خراسان‌شمالی ضمن گلایه از این عدم همراهی افزود: البته با این کار، یک فرصت برای ایجاد بیمارستانی مجهز توسط بخش‌خصوصی از استان گرفته شد درحالی‌که ما حق سوزاندن چنین فرصت‌هایی را نداریم. نماینده پنج شهرستان خراسان‌شمالی در مجلس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: طرح احیا و بازآفرینی مجموعه فرهنگی تاریخی مفخم فرصت خوبی است تا حداقل بافت مرکزی شهر بجنورد رونق خاصی بگیرد که یقینا سبب درآمد پایدار اقتصادی برای مردم ساکن در آن منطقه از شهر و استان می‌شود.

محمد وحیدی افزود: کاربری‌های مختلفی که در طرح دیده شده است موزه‌های تاریخی، مراکز گردشگری، پذیرایی، اقامتی را در خود دارد و از این ‌جهت طرحی ماندگار برای استان خواهد بود. وی تاکید کرد: طرح نباید به‌دلیل برخی مشکلات ساختاری و اجرایی متوقف شود، بلکه باید اجرای آن شروع شود و اهداف طرح را دنبال کنیم، در این مسیر به‌عنوان نماینده مردم در مجلس شورای‌اسلامی حمایت و کمک می‌کنیم و اگر لازم شد در بخش‌های مختلف و در سطح سازمان و وزارتخانه‌های مربوطه موضوعات را تا رسیدن به نتیجه مطلوب پیگیری خواهیم کرد.

نماینده بجنورد، گرمه، جاجرم، مانه و سملقان و راز و جرگلان در مجلس شورای اسلامی گفت: برنامه‌ریزی برای بالفعل کردن ظرفیت‌هایی که مجموعه فرهنگی تاریخی مفخم بجنورد دارد و استفاده از آن در جهت رونق اقتصادی، توسعه گردشگری و معرفی استان، الزامی برای اجرای این طرح ماندگار است. مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان‌شمالی با اشاره به کلنگ‌زنی طرح احیا و بازآفرینی مجموعه فرهنگی تاریخی مفخم بجنورد به مناسبت دهه فجر اظهار کرد: ۷/ ۶ هکتار از عرصه و حریم این اثر تاریخی قابلیت پیاده‌سازی این طرح را دارد که البته در آینده می‌تواند با الحاق به بنای تاریخی مقبره شهدا گسترده‌تر نیز بشود، مطالعات، نقشه‌ها و طراحی‌ها نیز از سوی مشاور طرح انجام‌ شده است. حبیب یزدان‌پناه با بیان اینکه طرح توسعه مجموعه مفخم، طرحی کلان با پیوست فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است گفت: در بخشی از عرصه و حریم این طرح، پنج مالک شامل ساختمان شهرداری، منازل سازمانی راه‌وشهرسازی، مالکان شخصی و اوقاف و بیمارستان قدیم امام رضا(ع) قرار دارد که ‌زمین شهرداری و راه‌وشهرسازی درحال آماده‌سازی و تسطیح است، همچنین تملک پلاک‌های شخصی نیز آغاز شده است. وی تاکید کرد: در عرصه اثر تاریخی هیچ مالکی چه شخصی و چه دولتی نمی‌تواند ساخت‌وساز کند، از این رو درخصوص بیمارستان قدیم امام رضا(ع) نیز با تاکید بر اینکه، استاندار خراسان‌شمالی همواره دغدغه داشته است که تخریب بیمارستان آخرین گزینه باشد با رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه کشور در این خصوص، رایزنی کرده و مشکلات وقفی نیز حل شد، اما فعلا تا دریافت پاسخ از سوی وزارت بهداشت، این فضا از طرح توسعه خارج شده تا تعیین تکلیف شود.