بازگشت آبزی قدیمی به «ارومیه»

با افزایش چند برابری حجم آب دریاچه ارومیه در سال جاری (حدود ۶/ ۵ میلیارد مترمکعب) آرتمیا نیز که در یک دهه اخیر به کما رفته و از نظر ناپدید شده بود، بار دیگر در گوشه و کنار این پهنه آبی هویدا شده است تا سازمان‌های مسوول با نگاه امیدوارانه، درصدد برداشتن گام‌های جدید برای تولید و تکثیر این سخت‌پوست قرمزرنگ دریایی برآیند. در حالی که مرکز تحقیقات آرتمیای کشور اواخر اردیبهشت پارسال اعلام کرد تعداد آرتمیای زنده موجود در هر لیتر از آب دریاچه ارومیه به صفر رسیده است، نتایج آخرین پایش انجام شده در این پهنه آبی نشان می‌دهد که در هر لیتر از آب دریاچه ۸/ ۲۸ عدد سیست آرتمیا، ۳/ ۰ عدد جلبک به‌عنوان غذای آرتمیا و ۳۴۸ گرم نمک وجود دارد که خبر خوشی برای احیای این گونه جانوری مفید و دارای توجیه اقتصادی است.

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب کشور اظهار کرد: صنعت ریزجلبک صنعت تازه‌ای محسوب می‌شود که علاوه بر اشتغال‌زایی در پرورش آبزیان در پرورش و تولید آرتمیا نیز نقش مهمی دارد. محمدامین حجازی گفت: پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی شمال غرب کشور در این زمینه جزو مراکز پیشرو بوده و بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که امضا کرده‌ایم، قرار است تولید ریزجلبک‌ها به‌عنوان غذای اصلی آرتمیا را در دریاچه ارومیه توسعه دهیم. مدیر شیلات و امور آبزیان سازمان جهادکشاورزی آذربایجان‌شرقی نیز از عقد تفاهم‌نامه همکاری مشترک بین این مدیریت، پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و بخش خصوصی به‌منظور تولید و پرورش ریزجلبک در حاشیه دریاچه ارومیه خبر داد. قاسم جعفروند هدف از تفاهم‌نامه مربوطه را دستیابی به بیوتکنیک اقتصادی پرورش ریزجلبک در سیستم‌های مختلف و سویه‌های (گونه) متفاوت با اولویت سویه‌های موجود در منطقه، توسعه و تجاری‌سازی دستاوردهای تحقیقاتی بیوتکنولوژی در حوزه پرورش ریزجلبک با مشارکت بخش خصوصی، جلب مشارکت بخش خصوصی برای توسعه و ترویج صنعت پرورش ریزجلبک به‌منظور تنوع بخشیدن به محصولات شیلاتی استان در زمین‌های حاشیه دریاچه ارومیه و استفاده بهینه از ظرفیت‌های بیولوژیکی و اقتصادی موجود در حاشیه این دریاچه و سواحل آن اعلام کرد. 

جعفروند گفت: در صورت تولید ریزجلبک‌ها در آذربایجان شرقی و با توجه به کاربرد آن در صنایع غذایی، تغذیه موجودات آبزی همچون آرتمیا، تولید دارو، رنگدانه، مواد شیمیایی و سوخت دستاوردهای اقتصادی فراوانی را شاهد خواهیم بود.  وی ادامه داد: در بخش شیلات و آبزیان در اکوسیستم‌های آبی، جلبک‌ها و فیتوپلانکتون‌ها بخش مهمی از زنجیره غذایی موجودات آبزی، ماهی‌ها و آرتمیا را تشکیل می‌دهند و با عملیاتی کردن این تفاهم‌نامه در سال‌های آینده، زمینه‌های مساعدی درخصوص سرمایه‌گذاری و توسعه ریزجلبک‌ها را شاهد خواهیم بود و درهای جدیدی برای رونق در تولید و اشتغال در استان گشوده می‌شود. معاون محیط طبیعی اداره کل محیط زیست آذربایجان شرقی نیز در این باره گفت: آرتمیا به سختی منقرض می‌شود اما تکثیر آن بسته به مساعد شدن شرایط و غلظت آب است.

سیدمحسن حسینی‌قمی با بیان اینکه آرتمیا به تغییرات آب و هوایی و خشکی مقاوم است و در گرادیان نمک (غلظت) ۱۸۰ تا ۲۳۰ رشد و تکثیر می‌یابد، اظهار کرد: این جاندار سخت‌پوست در محل تداخل آب‌های زیرزمینی و آب رودخانه‌ها با دریاچه ارومیه بیشتر دیده می‌شود و شرایط رشد و تکثیر پیدا می‌کند.  وی درخصوص از سرگیری فعالیت آرتمیا بعد از ۱۵ سال در بندر قبادلوی عجب‌شیر دریاچه ارومیه گفت: به‌طور دقیق نمی‌توان اذعان کرد که آرتمیا چند سال در این بندر فعالیت نکرده است، ولی با توجه به مصب رودخانه‌ قلعه چای و ورود آب از آن به دریاچه، آرتمیا ارومیانا نیز فعالیت خود را آغاز کرده است و اکنون این موجودات در بندر قبادلو مشاهده می‌شوند.