بی‌توجهی به معادن نمک شورترین دریاچه جهان
بحران نمکی دریاچه ارومیه
دریاچه ارومیه به دلیل برخوردار بودن از ویژگی‌های بی‌نظیر طبیعی و اکولوژیکی منحصربه‌فرد در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های بین‌المللی جهان در نشست رامسر به ثبت رسیده و همچنین یکی از ۹ ذخیره‌گاه بیوسفری ایران است که در یونسکو ثبت‌شده است. این دریاچه شورترین و بزرگ‌ترین دریاچه دائمی ایران است و شامل ۱۰۲ جزیره است که شکل و اندازه این جزایر با میزان بارش سالانه تناسب دارد و هیچ‌کدام از این جزایر مسکونی نیستند البته در بعضی از جزایر پارک ملی ارومیه امکان استفاده گردشگری طبیعی وجود دارد ولی شرایط فعلی دریاچه اجازه بررسی و چنین استفاده مفیدی را نمی‌دهد. دریاچه ارومیه زمانی نگین فیروزه‌ای ایران نام داشت و رنگ فیروزه‌ای آب دریاچه به همراه ساحلی سپید از جنس نمک روزگاری سبب شگفتی گردشگران شده بود اما امروز از آن همه زیبایی فقط سفیدی نمکزارهایش به چشم می‌خورد.
عوامل اصلی تغییرات سطح تراز دریاچه
دریاچه ارومیه نوسانات شدیدی را در دهه‌های اخیر داشته و بیشترین تراز را در سال ۷۳ دارا بود و پس از آن تا سال ۸۹ شاهد افت تراز آب دریاچه ارومیه به میزان ۶/ ۶ متر شدیم که این تاثیر بسیار زیادی بر کاهش سطح تراز این دریاچه گذاشته است.در سال‌های اخیر عواملی همچون احداث سدها روی رودخانه‌های اصلی، وقوع خشکسالی‌ها بر اثر تغییرات آب و هوایی و افزایش تبخیر منابع آبی باعث کاهش شدید سطح تراز، افزایش میزان شوری آب دریاچه ارومیه و رسیدن آن به حد فوق‌اشباع‌شده است. به عقیده کارشناسان با احداث پل میان‌گذر روی دریاچه ارومیه میزان رسوب‌گذاری در نیمه شمالی و جنوبی آن تغییر پیدا کرد. به دلیل وجود کمیاب‌ترین گونه از سخت‌پوستان در آب دریاچه ارومیه و ترکیبات و مواد معدنی که از پوسته این موجود زنده به دست می‌آید نمک این دریاچه جزو نمک‌های نادر در جهان محسوب می‌شود.مدیر دفتر و برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر ارزش اقتصادی نمک دریاچه ارومیه می‌گوید: با اینکه ارزش اقتصادی نمک دریاچه خیلی بیشتر از این است که برداشت می‌شود بخشی از این نمک توسط پتروشیمی‌ها برداشت می‌شود. مسعود تجریشی تاکید می‌کند: برداشت نمک تنها با مجوز سازمان محیطزیست امکان‌پذیر است.
نمک‌های موجود صنعتی هستند
پروفسور پرویز کردوانی با بیان اینکه نمک دریاچه ارومیه منبع درآمد عظیمی است، می‌گوید: برای تولید نمک باید هزینه بسیار هنگفتی پرداخت اما این دریاچه ندانسته برای ما میلیاردها تن نمک به‌وجود آورده و لازم است با استفاده از روش‌های صحیح برداشت نمک به‌صورتی که نه از زیر، زمین‌های کشاورزی و آب‌های روستاییان را شور کند و نه از سطح، ریزگردها توسط باد به شهرستان‌های شرق دریاچه آسیب بزند، برداشت کرد. وی با هشدار به مردم منطقه درباره استفاده از این نمک‌ها تاکید می‌کند: مردم با نبود آگاهی لازم درباره مضرات نمک دریاچه آنها را جمع و استفاده می‌کنند و گاه دچار بیماری‌های خطرناکی نیز می‌شوند درحالی‌که این نمک‌ها نمک خوراکی نبوده و صنعتی هستند.کردوانی می‌گوید: نتایج به‌دست آمده از آزمایش نمک دریاچه ارومیه در آمریکا که توسط پروفسور اعلا انجام شد، نشان می‌دهد که این نمک بهترین ماده برای تولیدخمیردندان است.
روش‌های بهره‌برداری هوشمندانه
معاون فنی اداره‌کل حفاظت زیست آذربایجان‌غربی در جلسه بررسی روش‌های بهره‌برداری اقتصادی از رسوبات و نمک بستر دریاچه ارومیه تاکید می‌کند: فرآیند استخراج نمک باید با رعایت اصول زیست‌محیطی انجام شود.حجت جباری می‌افزاید: بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و همچنین تجهیز نرم‌افزاری و سخت‌افزاری اداره کل حفاظت محیطزیست از الزامات دستیابی به بهره‌برداری اکوسیستم محور است که باید با حداقل اثرات سوء محیطزیست استفاده شود. نماینده ارومیه در مجلس با اشاره به برداشت بی‌رویه و غیرقانونی نمک در استان آذربایجان‌شرقی می‌گوید: روزانه ۵۰۰ تا هزار تریلی نمک در این استان و در جاده دریا به طرف آذرشهر برداشت می‌شود که تاکنون مبلغی از فروش این نمک‌ها به خزانه دولت ریخته نشده است.نادر قاضی‌پور بر لزوم ایجاد کارخانجات صنعتی برای تهیه مواد فرآوری شده نمک دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی تاکید می‌کند و می‌گوید: با این کار نه‌تنها نمک دریاچه به‌صورت اصولی برداشت می‌شود بلکه با صادرات آن به سایر کشورها، ارزش‌افزوده برای استان به دنبال می‌آورد.
ارسال نظر